Van de anticonceptiespons tot de ritmemethode, het internet staat vol met natuurlijke anticonceptie zonder hormonen. Hormoonvrije anticonceptie is dus een hot topic.

Steeds meer vrouwen verdiepen zich in natuurlijke anticonceptie zonder hormonen. Er zijn echter nogal wat dingen waar je goed rekening mee moet houden. 

Zo wordt de effectiviteit van sommige methoden beïnvloed als je wel of geen kind hebt gehad. Bovendien zijn er nogal wat methoden niet effectief of niet goed onderzocht.

Dit artikel vertelt je welke natuurlijke anticonceptie er bestaan en de werkzaamheid ervan.

Wat is natuurlijk anticonceptie?

Er bestaan twee soorten anticonceptie, hormonale en niet-hormonale anticonceptie.

Er wordt gesproken van natuurlijke anticonceptie wanneer er geen hormonale manipulatie wordt gebruikt en de methode ook niet mechanisch is.

Er bestaan dus ook anticonceptiemethoden waar geen hormonen aan te pas komen maar wel bepaalde mechanische dingen zoals een spons. Dit zijn de niet-hormonale anticonceptie, maar ze zijn natuurlijk niet helemaal ‘natuurlijk’.

Vrouwen willen om verschillende redenen anticonceptie zonder hormonen, omdat: 

1. je last hebt van bijwerkingen zoals gewichtstoename of stemmingswisselingen
2. de pil onnatuurlijk aanvoelt  
3. de pil het risico op bloedstolsels verhoogt
4. de pil je niet tegen SOA’s beschermt 
5. je moeite hebt om de pil dagelijks op hetzelfde moment te nemen 

Het is algemeen bekend dat de condoom geen hormonen bevat, maar dit wordt door vrouwen niet altijd als een natuurlijke anticonceptie beschouwd.

Welke natuurlijke anticonceptie zijn er?

We zullen eerst de gebruikelijke natuurlijke anticonceptie bespreken en vervolgens de minder bekende (en minder onderbouwde).

1. Pessarium

Een bekende niet-hormonale anticonceptie is de pessarium dat voorkomt dat sperma de baarmoeder binnendringt. 

Dit is een halfrond membraantje dat voor de seks wordt ingebracht en de vagina afsluit. Het is gemaakt van rubber of siliconen. 

Voor het inbrengen moet de pessarium worden ingevet. De pessarium is voor 94% veilig, het is daarom een relatief veilige manier. 

In tegenstelling tot een condoom biedt het pessarium geen bescherming tegen seksueel overdraagbare aandoeningen. Daarnaast kan het plaatsen moeilijk zijn en de effectiviteit verlagen.

2. Spermicide

Spermiciden zijn chemische stoffen die de de spermacel kunnen verlammen of doden. Het is onder andere verkrijgbaar in pil-, schuim- of gelvorm. Helaas werkt het in 28% van de gevallen niet.

3. Anticonceptiespons

Hierbij wordt er een spons voor het vrijen in de vagina tegen de baarmoederhals geplaatst. De spons geeft een zaaddodend middel af en door het blokkeren van de baarmoederhals zal het sperma vertraagd worden. 

Door deze mechanismen kan het sperma de eicel niet niet bereiken. De anticonceptiespons is effectiever als je nog geen kind hebt gehad.

4. Baarmoederhalskap

Dit siliconen hoedje plaats je over de baarmoedermond. Je gebruikt het in combinatie met een zaaddodend middel. 

Het moet door een dokter worden aangemeten. Het lijkt dus op een pessarium. Jammer genoeg wordt 1 op de 5 vrouwen na een jaar alsnog zwanger.

5. Vrouwencondoom

Zoals de naam aangeeft wordt de vrouwencondoom in de vagina geplaatst. Hoewel het werkt als een gewone condoom ziet het er net wat anders uit. 

De vrouwencondoom is ongeveer even veilig als de normale condoom en het beschermt ook tegen seksueel overdraagbare aandoeningen. 

Net zoals het pessarium kan het plaatsen moeilijk zijn. Hier zit je tijdens de geslachtsgemeenschap waarschijnlijk niet op te wachten.

6. Koperspiraal

De bekendste anticonceptie zonder hormonen is de koperspiraal. De koperionen verminderen de beweeglijkheid van de spermacellen en de koperionen kunnen de spermacellen ook doden (spermicide). 

Bovendien wordt door de spiraal het baarmoederhalsslijm dikker. Echter, koper in baarmoeder wordt door velen niet als een natuurlijke manier beschouwd.

7. Ritmemethode

Deze methode wordt ook wel de vruchtbaarheid bewustmethode en natuurlijke gezinsplanning genoemd. De ritme methode is gebaseerd op de ovulatiecyclus. 

Door je cyclus goed in kaart te brengen en op de meest vruchtbare dagen geen seks te hebben kan je de kans op een zwangerschap verlagen. Deze natuurlijke anticonceptie methode is niet waterdicht.

8. Zout en water

In het voorkomen van zwangerschap zul je meerdere dingen voorbij horen komen. Als noodanticonceptie wordt soms zout en water gebruikt. 

Hierbij wordt zout en water ingenomen binnen 5 minuten na het onveilig vrijen. Maar je raad het misschien al. Geen enkele studie heeft de effectiviteit van deze methode kunnen onderbouwen.

9. Coïtus interruptus

Coitius is geslachtsgemeenschap en interruptus betekent interrumperen. Oftewel, de terugtrek methode. 

Maar de meeste mensen zullen deze methode kennen als de ‘’voor het zingen de kerk uit’’. Deze methode is niet veilig, zelfs als je niet klaarkomt. Het voorvocht bevat namelijk al spermacellen.

10. Voedingsmiddelen

Er wordt nog wel eens beweert dat gember en papaja als natuurlijke anticonceptie methoden gebruikt kunnen worden. Deze claims zijn niet legitiem en dienen dus niet gebruikt te worden om zwangerschap mee te voorkomen.

Werkt natuurlijke anticonceptie?

Je gaat natuurlijk alleen voor een natuurlijke en hormoonvrije anticonceptie als het daadwerkelijk werkt en effectief is. Je wilt natuurlijk geen onbedoelde zwangerschap. De werkzaamheid van verschillende natuurlijke anticonceptiemethoden:

1. terugtrekking: 78% 
2. vrouwencondoom: 79% 
3. mannencondoom: 85%
4. anticonceptiespons: 86% (indien je nog nooit bent bevallen), 73% (indien je al een baby hebt gehad)
5. baarmoederhals kap (cervix kap): 86% (indien je nog nooit bent bevallen), 71% (indien je al een baby hebt gehad)
6. pessarium inclusief zaaddodend middel: 87%
7. koperspiraal: 99,2%

Welke natuurlijke middelen beïnvloeden je hormonale cyclus?

Hoewel er geen natuurlijke middelen zijn die een zwangerschap met zekerheid kunnen voorkomen, zijn er wel een aantal natuurlijke manieren waarmee je je cyclus en menstruatie zou kunnen beïnvloeden zoals citroen.

Take home message

Er bestaan nogal wat natuurlijke anticonceptiemethoden waaronder de condoom, pessarium koperspiraal, anticonceptiespons en spermicide. 

Een bekende methode is de ritmemethode. Dit doe je door geen seks te hebben op de dagen dat de kans op een bevruchting het grootst is. 

De effectiviteit wordt dus door verschillende factoren beïnvloed.