Alkaline water heeft een hogere pH-waarde dan gewoon water en is dus het tegenovergestelde van zuur water. 

Alkalische diëten en alkaline water worden steeds populairder omdat het verschillende gezondheidsvoordelen zou hebben. 

Wellicht heb je ergens over de voordelen van alkaline water gelezen en vraag je je nu af of daar wel wetenschappelijk bewijs voor is. Kortom, is alkaline water gezonder?

Alkaline water kan de zuurgraad van de maaginhoud omlaag brengen en daarmee refluxziekte tegengaan. Daarnaast kan alkaline water de botgezondheid mogelijk licht versterken en de levensduur verlengen. Verder suggereerde één studie dat het alkalisch dieet sommige chemotherapie-medicijnen kan versterken.

Dit artikel vertelt je wat alkaline water precies is inclusief de wetenschappelijke onderbouwing voor elke gezondheidsclaim.

Wat is alkaline water? 

Water is normaal gesproken neutraal en heeft een pH van ongeveer 7. Met behulp van gassen en chemicaliën kan je het water meer basisch of zuurder maken.

Zure vloeistoffen

Regenwater is zuurder omdat de lucht veel kooldioxide bevat. Vloeistoffen zijn zuur wanneer de pH lager is dan 7. Hier een aantal voorbeelden:

  1. Azijn: pH 3
  2. Citroensap: pH 2
  3. Accuzuur: pH 1 

Sprankelend water is door de carbonatie zuur gemaakt. Het kooldioxide verlaagt de pH en verhoogt de zuurgraad.

Alkalische vloeistoffen

Vloeistoffen zijn alkalisch wanneer de pH tussen de 7 en 14 ligt. 

  1. baking soda: pH 9
  2. melk van magnesia: pH 11

Water kan zuur of basisch zijn en het kan allebei nadelige effecten hebben. Alkalisch water is bitter en kan aanslag geven op toestellen en leidingen en toestellen. Daarentegen kan zuur water metalen zelfs oplossen.

Mineraalwater is meestal neutraal maar het kan ook licht alkalisch zijn. Dure ionisatoren kunnen het water alkalisch maken.

8 Gezondheidseffecten alkaline water

Voorstanders geloven dat alkaline water de gezondheid bevordert. Dit heeft de wetenschap gevonden: 

1. Botresorptie 

Een aantal onderzoeken hebben gekeken naar de effecten van alkaline water op de botgezondheid. 

Uit een studie bleek dat alkaline water de botresorptie kan beïnvloeden.  Dit is het proces waarbij oude botten worden afgebroken en door nieuwe worden vervangen. 

Wanneer er minder botresorptie plaatsvindt, zal de minerale dichtheid toenemen wat de botsterkte uiteindelijk zal verbeteren. 

De onderzoekers kwamen tot de conclusie dat alkaline water met bicarbonaat calcium de botresorptie in vergelijking met alleen calciumrijk zuur mineraalwater in grotere mate verminderde. 

Goed nieuws dus. Echter, het effect was klein en er is daarom lange termijn onderzoek nodig.  

2. Osteoporose 

Een ander onderzoek keek juist naar de effecten van een zuur dieet op osteoporose. Bij deze botziekte ontstaan broze en zwakke botten. 

Alkalische diëten beweren de pH te kunnen reguleren, de zuurgraad tegen te gaan, en daarmee ziekteprocessen te voorkomen.

De onderzoekers konden geen verband vinden tussen zure voeding en botontkalking. Ze concludeerde dat alkalische middelen geen osteoporose voorkomen.

Een overzicht van studies toonde aan dat een alkalisch dieet de urine alkalisch kon maken, en mogelijk tot minder calcium in de urine kon leiden.

Echter, dit weerspiegelt niet het totale calciumgehalte en het zou geen invloed hebben op de botgezondheid.

3. Brandend maagzuur 

Wanneer de zure maaginhoud in de voedselpijp terug spat, is er sprake van zure reflux, oftewel brandend maagzuur. 

Wanneer het brandend maagzuur een lange tijd aanhoudt, kan het gastro-oesofageale refluxziekte veroorzaken. 

Een studie suggereerde dat alkaline water een mogelijke aanvulling kon zijn tijdens de behandeling van refluxziekte.

Een vervolgstudie toonde aan dat alkaline water een belangrijk enzym kon tegenhouden dat bij refluxziekte betrokken is. Het alkaline water was in staat om de pH in de maag omlaag te brengen.

4. Levensduur 

Een drie jaar durende muizenstudie heeft de effecten van alkaline water op de levensduur van muizen onderzocht. 

De resultaten waren veelbelovend en suggereerden dat alkalisch water de veroudering kon tegengaan en de levensduur mogelijk kan verlengen.

Er trad tijdens de studie geen orgaanschade op maar de manier waarop de organen verouderen was veranderd.

5. Kanker

Een systematic review heeft de effecten van alkalische diëten op kanker onderzocht. 

Hoewel deze review uit duizenden studies bestond, was er slechts één studie van hoge kwaliteit. 

Deze gerandomiseerde studie onderzocht het verband tussen zure voeding en urineblaaskanker.

Er was geen specifieke studie over alkalisch water en kanker. Het bleek wel dat veel kankerpatienten door verkopers benaderd werden en alkaline water aangeboden kregen. 

Er was één studie die suggereerde dat het alkalisch dieet de werking van een aantal chemotherapie medicijnen kan versterken. 

6. Suikerziekte en Bloeddruk

Een onderzoek heeft de effecten van alkaline water op de bloeddruk, bloedlipiden en bloedsuiker spiegel onderzocht. 

Ze kwamen tot de ontdekking dat alkaline water na 3 tot 6 maanden al deze metingen omlaag kunnen brengen.

7. Bloedviscositeit 

Uit een studie onder 100 volwassen bleek dat alkaline water zelfs de viscositeit van het bloed na het sporten kon verminderen.

Uitdroging na het sporten kan de viscositeit van het bloed verhogen. Een lagere bloedviscositeit verlaagt de cardiovasculaire belasting. 

Er moet hierbij wel worden opgemerkt dat de resultaten mogelijk beïnvloed zijn door de verschillende metingen van de deelnemers en dat de sponsor van de studie Essentia Water was dat het alkaline water leverde.

8. Gewichtsbeheersing 

Alkaline water lijkt het metabolisme en de algemene gezondheid niet te beïnvloeden. De bewering dat alkaline water het gewichtsverlies zou bevorderen is niet wetenschappelijk onderbouwd.

9. Schadelijke effecten 

Alkaline water kan de gezondheid aantasten. In een studie kregen ratten in verschillende levensstadia een jaar lang alkaline water. De zuurgraad van het alkaline water was 11,2 of 12.

Na afloop was de groei vertraagd en waren de ratten vermagerd. De vacht van de vrouwelijke ratten was dof en dun geworden en bij sommige ratten was het mondslijmvlies verkleurd.

De onderzoekers concludeerden dat alkaline water de gezondheid niet had bevorderd. 

Bovendien bleek dat het alkalisch dieet slechte eetgewoonten kon initiëren. Mensen werden als het ware aangemoedigt gezonde voedingsmiddelen te gaan vermijden. 

Het alkalisch dieet wordt onterecht gepromoot als behandeling of preventie van kanker. Hier staat de wetenschap niet achter. 

Alkalisch dieet 

Het doel van het alkalisch dieet is het handhaven van de optimale pH-waarde. Het alkalisch dieet stimuleert de inname van verse groenten en fruit.

Het voedsel dat we elke dag eten zou een grote invloed op onze pH-waarde hebben en bepalen of ons lichaam ofwel basisch of zuur wordt. 

Bovendien beweren de voorstanders van het alkalisch dieet dat alkaline-vormende voedingsmiddelen onze gezondheid kan bevorderen, en dat zuur-producerende voeding onze zuurgraad juist kan verstoren. 

De gedachtegang achter het alkalisch dieet is dat zure voedingsmiddelen het verlies van essentiële mineralen verhogen omdat het lichaam mineralen uitscheidt om het evenwicht te herstellen. Een verstoring van de balans zou je vatbaarder maken voor meerdere ziekten.

Wees je er wel van bewust dat het lichaam op meerdere manieren de zuurgraad zelf strikt kan handhaven. 

Take home message 

Alkaline water wordt steeds populairder, zo bestaan er ioniserende machines die meer dan duizend euro kunnen kosten.

Hierdoor nam de vraag naar wetenschappelijk bewijs toe, of deze gezondheidsvoordelen bewezen konden worden. 

Het onderzoek is veelbelovend maar staat niet in verhouding met de hoeveelheid aandacht dat alkaline krijgt. 

Ondanks de media promotie van alkaline water moet er specifieker onderzoek naar worden verricht om de gezondheidsclaims te ondersteunen.

Over Diederik

Diederik heeft een medisch-wetenschappelijke achtergrond. In zijn vrije tijd schrijft hij over gezondheidskwesties.

Bronnen

Zalvan, C. H., Hu, S., Greenberg, B., & Geliebter, J. (2017). A comparison of alkaline water and Mediterranean diet vs proton pump inhibition for treatment of laryngopharyngeal reflux. JAMA Otolaryngology–Head & Neck Surgery, 143(10), 1023-1029.

Fenton, T. R., & Huang, T. (2016). Systematic review of the association between dietary acid load, alkaline water and cancer. BMJ open, 6(6).

Rebholz, C. M., Coresh, J., Grams, M. E., Steffen, L. M., Anderson, C. A., Appel, L. J., & Crews, D. C. (2015). Dietary acid load and incident chronic kidney disease: results from the ARIC study. American journal of nephrology, 42(6), 427-435.

Dwyer, J., Foulkes, E., Evans, M., & Ausman, L. (1985). Acid/alkaline ash diets: time for assessment and change. Journal of the American Dietetic Association, 85(7), 841-845.

Jia, T., Byberg, L., Lindholm, B., Larsson, T. E., Lind, L., Michaëlsson, K., & Carrero, J. J. (2015). Dietary acid load, kidney function, osteoporosis, and risk of fractures in elderly men and women. Osteoporosis International, 26(2), 563-570.

Passey, C. (2017). Reducing the dietary acid load: how a more alkaline diet benefits patients with chronic kidney disease. Journal of Renal Nutrition, 27(3), 151-160.

Han, E., Kim, G., Hong, N., Lee, Y. H., Kim, D. W., Shin, H. J., … & Cha, B. S. (2016). Association between dietary acid load and the risk of cardiovascular disease: nationwide surveys (KNHANES 2008–2011). Cardiovascular diabetology, 15(1), 1-14.

Angéloco, L. R. N., de Souza, G. C. A., Romão, E. A., & Chiarello, P. G. (2018). Alkaline diet and metabolic acidosis: practical approaches to the nutritional management of chronic kidney disease. Journal of Renal Nutrition, 28(3), 215-220.

Remer, T., & Manz, F. (1995). Potential renal acid load of foods and its influence on urine pH. Journal of the American Dietetic Association, 95(7), 791-797.

Fagherazzi, G., Vilier, A., Bonnet, F., Lajous, M., Balkau, B., Boutron-Ruault, M. C., & Clavel-Chapelon, F. (2014). Dietary acid load and risk of type 2 diabetes: the E3N-EPIC cohort study. Diabetologia, 57(2), 313-320.

Hanley, D. A., & Whiting, S. J. (2013). Does a high dietary acid content cause bone loss, and can bone loss be prevented with an alkaline diet?. Journal of Clinical Densitometry, 16(4), 420-425.

Schwalfenberg, G. K. (2012). The alkaline diet: is there evidence that an alkaline pH diet benefits health?. Journal of environmental and public health, 2012.