10 Bijwerkingen van Aspartaam

Aspartaam is één van de meest controversiële levensmiddelenadditieven en niet zonder reden.

Aspartaam is een kunstmatige niet-calorische zoetstof die maar liefst 200 keer zoeter is dan suiker. Deze zoetstof zit in meer dan 6.000 voedingsmiddelen, dranken en medicijnen.

Zonder het te weten consumeren de meeste mensen dagelijks aspartaam en niet iedereen is op de hoogte van de bijwerkingen van aspartaam. 

Wellicht heb je iets van de aspartaam controverse meegekregen en vraag je je nu af wat de neveneffecten precies zijn. Kortom, wat zijn de bijwerkingen van aspartaam?

De bijwerkingen van aspartaam zijn hoofdpijn, depressieve gevoelens, overeten, geheugenverlies, gewichtstoename, diabetes, ontstekingen en een veranderd darmmicrobioom. Alleen bij zeer hoge concentraties kunnen deze bijwerkingen optreden, concentraties die de meeste niet zullen halen. 

Dit artikel vertelt hoe elke bijwerking van aspartaam precies ontstaat, waar aspartaam in zit en aspartaam alternatieven. 

Veilige dosering aspartaam 

Aan de hand van honderden aspartaamstudies heeft de Europese Autoriteit voor voedselveiligheid (EFSA) de veilige dosering aspartaam bepaald 

De EFSA kwam tot de conclusie dat 40 milligram per kilogram lichaamsgewicht per dag veilig is. Normaal gesproken zul je niet aan deze hoeveelheden komen. 

Eén blik zero calorie frisdrank bevat 190 mg aspartaam. Oftewel, om de grenswaarde te overschrijden zou je 19 blikjes moeten drinken. 

Echter, de grenswaarde van aspartaam geeft geen garantie dat je bijwerkingen zult voorkomen.

Een studie van de Universiteit van North Dakota onderzocht de bijwerkingen bij aanzienlijk lagere hoeveelheden aspartaam. 

De deelnemers volgden 8 dagen lang een dieet inclusief 25 mg/kg aspartaam per dag, oftewel de helft van de “veilige” hoeveelheid aspartaam.

Na 8 dagen traden er bijwerkingen op, de deelnemers waren depressiever, prikkelbaarder en scoorden lager op cognitieve tests. 

Bijwerkingen van aspartaam 

Als de aspartaam concentraties te hoog worden kunnen de volgende bijwerkingen optreden:

1. Overeten

Aspartaam beïnvloedt twee verschillende mechanismen die overeten veroorzaken: 

1. Verwachtingspatroon: het lichaam krijgt minder calorieën binnen dan het had verwacht, hierdoor wordt het honger gevoel versterkt. 
2. Aantasting associatie: de gezonde associatie tussen calorieën en zoete smaak verdwijnt, hierdoor leert het lichaam deze associatie af. Als gevolg zullen ook grote maaltijden niet meer voor een voldaan gevoel zorgen. 

Besef dat de zoete smaak erg belangrijk is en je deze associatie niet wilt afleren met aspartaam. Je houdt je lichaam en dus jezelf voor de gek. 

2. Cognitieve stoornissen

Zero calorie dranken met aspartaam kunnen de kans op dementie met maar liefst 300% verhogen. 

Van alle zoetstoffen is aspartaam de grootste boosdoener. Aspartaam wordt namelijk tot methanol afgebroken, en methanol wordt weer omgezet in formaldehyde. 

Formaldehyde kan dementie veroorzaken omdat het schadelijk is voor de hersenen. 

Gezien de effecten van formaldehyde op het zenuwstelsel is aspartaam geassocieerd met een hoger risico op: 

1. Verminderd geheugen 
2. Langere geheugenstoornissen
3. Verminderde focus en aandacht 
4. afname reactietijd
5. depressieve gevoelens
6. geïrriteerde stemming
7. lagere scores cognitieve functies

3. Minder vol gevoel

Meerdere onderzoeken hebben het verband aangetoond tussen aspartaam en een verhoogde voedselinname.

Zoete smaken hebben een belangrijke functie. In een gezonde situatie bereiden zoete smaken het lichaam voor op calorieën en wanneer je veel calorieën hebt binnengekregen zit je vol en voel je je verzadigd. 

Helaas misleiden zoetstoffen het lichaam omdat je natuurlijk geen calorieën binnenkrijgt. Vervolgens zal je lichaam de associatie tussen zoete smaken en calorieën afleren. 

De verdwenen associatie betekent ook dat je geen verzadigd gevoel meer zal hebben na het eten van zoete snacks.

4. Gewichtstoename

De zoete smaak van aspartaam kan de stofwisseling verstoren. Zoetstoffen kunnen wel honderden keren zoeter zijn dan normale suiker.

De verwarring ontstaat wanneer de zoetheid niet overeenkomt met het aantal calorieën die natuurlijke voedingsmiddelen wel zouden leveren.

Op het moment dat je geen calorieën binnenkrijgt, zal je brein gaan compenseren en signalen afgeven dat het meer nodig heeft. Op deze manier raakt de stofwisseling verstoort. 

5. Diabetes

Aspartaam kan ook de bloedsuikerregulering aantasten omdat het een grote invloed heeft op je stofwisseling.

De zoete smaak van aspartaam zal niet tot calorie-inname leiden, waardoor het lichaam minder adequaat zal reageren op natuurlijke suikers en het risico op diabetes toeneemt. 

De alvleesklier die verantwoordelijk is voor de bloedsuikerregulatie kan hierdoor schade oplopen, wat vervolgens de insulineproductie beïnvloed. 

Bovendien kan de verstoorde stofwisseling het metabool syndroom veroorzaken. 

Recente studies suggeren dat aspartaam op de lange termijn zwaarlijvigheid, diabetes, hoge bloeddruk en hart en vaatziekten kan veroorzaken. 

6. Verandert darmmicrobioom 

Uit onderzoek blijkt dat langdurige aspartaam inname het darmmicrobioom kan ontregelen. Dit betekent dat de diversiteit van darmbacteriën en het evenwicht verstoort kunnen raken. 

Wat veel mensen niet weten is dat het darmmicrobioom een belangrijk rol speelt bij de bloedsuikerregulatie.

Een verstoring van het evenwicht kan de insulineresistentie verhogen, de belangrijkste risicofactor voor diabetes. 

7. Hoofdpijn en migraine 

Aspartaam veroorzaakt hoofdpijn en migraine op drie manieren. Aspartaam verlaagt het serotonine en dopamine in de hersenen. 

Daarnaast kan ‘’glutamaat’’, het bijproduct van aspartaat hoofdpijn veroorzaken en migraine verergeren.  

Bovendien is het afbraakproduct van aspartaat, namelijk formaldehyde erg giftig wat kan bijdragen aan de hoofdpijn.

8. Ontstekingen

Uit mensenstudies en dierenstudies blijkt dat aspartaam oxidatieve stress kan veroorzaken, het evenwicht tussen oxidanten en antioxidanten kan verstoren en de integriteit van het celmembraan kan aantasten. 

Als gevolg kunnen een verscheidenheid aan weefsels en cellen worden aangetast. En wanneer de cellulaire functie wordt ontregeld kan er systemische ontsteking ontstaan. 

Chronische systemische ontsteking is de oorzaak van chronische degeneratieve ziekten.

Bovendien heeft een studie aangetoond dat langdurige aspartaamconsumptie glutathion in de hersenen drastisch verlaagt. Glutathion is de belangrijkste antioxidant van het lichaam. 

Mogelijke bijwerkingen van aspartaam

Hoewel er meer wetenschappelijk onderzoek nodig is, worden de volgende bijwerkingen en aandoeningen met aspartaam in verband gebracht:

1. hoofdpijn
2. duizeligheid
3. stemmingswisselingen: prikkelbaarheid
4. angst
5. epileptische aanvallen
6. depressie
7. opgeblazen buik
8. diarree
9. aangeboren handicaps
10. ziekte van Alzheimer
11. ADHD
12. lupus
13. haaruitval
14. erectiestoornissen, impotentie
15. kanker
16. multiple sclerose
17. aangetast geheugen
18. gedragsstoornissen

Consumeer je regelmatig aspartaam en ervaar je één van deze bijwerkingen, probeer je inname dan eens te verminderen om te zien of het helpt.

Twee kampen tussen aspartaam en bijwerkingen

Op het gebied van aspartaam en bijwerkingen zijn er twee kampen. 

Zo zijn er wetenschappers die overtuigend bewijs hebben dat aspartaam en de metabolieten van aspartaam een breed scala aan bijwerkingen veroorzaken.

Wees er wel van bewust dat je door bepaalde zoektermen in te voeren je zonder moeite angstaanjagende gezondheidsrampen zult vinden die worden toegeschreven als de bijwerkingen van aspartaam. 

En de andere kamp bestaat uit groepen die beweren dat aspartaam veilig is, en onderbouwen dit met oude veiligheidsgegevens en goedkeuringen van internationale instanties, waaronder de de Europese Autoriteit voor Voedselveiligheid en FDA. 

Logischerwijs schetst de marketing van aspartaam een heel ander positief beeld, waar ze de focus leggen op een gezonde manier van leven waarbij aspartaam effectief is voor gewichts- en glucose beheersing.

Hopelijk kan toekomstig onderzoek de precieze korte en lange termijn bijwerkingen van aspartaam in kaart brengen zodat we deze discussie voor eens en altijd achter ons kunnen laten. 

Alternatieven van aspartaam

Met natuurlijke alternatieven kan  je de bijwerkingen van aspartaam voorkomen. Maak je voedsel of drank zoet met de volgende heerlijke alternatieven: 

1. ahornsiroop
2. honing
3. vruchtensap
4. agavesiroop
5. stevia bladeren
6. blackstrap molasses (melasse stroop)

Gebruik deze natuurlijke alternatieve met mate omdat ze wel veel calorieën bevatten.

Deze voedingsmiddelen bevatten aspartaam

Als je bijwerkingen wilt voorkomen moet je eerst precies weten waar aspartaam in zit. De volgende voedingsmiddelen bevatten aspartaam:

1. Koolzuurhoudende frisdranken
2. Gearomatiseerde poeder dranken
3. Tafelzoetstoffen
4. Oploskoffie (instant koffie), instant theedranken
5. Zuivelproducten
6. Yoghurt
7. Vruchtensap
8. Pudding, diepvries desserts
9. Kauwgom
10. Pepermuntjes
11. Snoep
12. Granen

Take home message 

Tegenwoordig is aspartaam nog geaccepteerd omdat de wetenschap nog geen definitieve conclusies kan trekken. 

Te veel aspartaam verhoogd de kans op overeten, hoofdpijn, gewichtstoename, geheugenverlies, een veranderd darmmicrobioom en suikerziekte.  

Echter, deze bijwerkingen treden pas na 19 blikjes zero calorie dranken op die de meeste mensen niet halen. 

Overeten is een van de grootste bijwerkingen en ontstaat door twee mechanismen, namelijk door een verminderde zoete smaak-calorie associatie en een versterkt hongergevoel.

De lange termijn bijwerkingen van aspartaam zijn nog niet volledig in kaart gebracht, het  is daarom verstandig om tot die tijd aspartaam gebruik te beperken of te vervangen met natuurlijke alternatieven die wel calorieën bevatten.