Eén op de 10 mensen zal ooit bloed bij de urine hebben. Je schrikt je dood als je bloed begint te plassen, want waar komt het toch vandaan. Dus wat zijn de mogelijk oorzaken van bloedplassen?

Dit artikel vertelt je de symptomen, de meest voorkomende oorzaken van bloed plassen, de risicofactoren en wanneer je naar de dokter moet.

Symptomen bloed plassen 

Bloed in de urine wordt ook wel hematurie genoemd. Het bloed komt ergens vanuit de urinewegen (urogenitale tractus) die je nieren, blaas, en urinebuisjes omvatten.

Bloed bij de urine dat je met het blote oog kan zien wordt ook wel bruto hematurie genoemd. Het is meestal roze, rood of donkerbruin. Grove of microscopische hematurie is niet altijd een indicator van de ernst. 

Het gaat niet altijd gepaard met andere symptomen, het hoeft ook niet altijd pijn te doen. Het bloed plassen kan intermitterend of aanhoudend zijn. 

Hoewel het vaak onschuldig is kan het ook een teken zijn van een ernstig gezondheidsprobleem. Het is daarom belangrijk dat je je bewust bent van de meest voorkomende oorzaken. 

Oorzaken bloed plassen

1. Urineweginfectie

Een van de meest voorkomende oorzaken van bloed plassen is een urineweginfectie zoals een blaasontsteking.

Wanneer bacteriën via de urinebuis naar binnen dringen ontstaat er een infectie.

Vrouwen lopen een groter risico op urineweginfecties omdat de plasbuis korter is. De bacteriën kunnen de blaas dus gemakkelijker bereiken. 

Symptomen van een urineweginfectie zijn onder andere een branderig en pijnlijk gevoel bij het plassen, een sterk ruikende urine en een aanhoudende plasaandrang.

Maar er kan nog meer aan de hand zijn. Mogelijk is er sprake van een opstijgende urineweginfectie.

Een urineweginfectie kan opstijgen naar het nierbekken. Hierdoor kan een nierbekkenontsteking (pyelonefritis) ontstaan. De symptomen zijn vergelijkbaar met die van een urineweginfectie.

Bij een nierbekkenontstekingen kan je ook pijn in de flanken hebben.

2. Intensieve inspanning 

Door inspannende lichaamsbeweging kan er bloed in de urine lekken. 

Door zware inspanningen kan de blaas stijf worden, dit treedt nog wel eens op na langeafstandslopen. Daarom bestaat het ook wel bekend als joggers hematurie. 

Daarnaast loop je door zware inspanning een verhoogde kans op uitdroging en blaastrauma wat ook voor hematurie kan zorgen. 

Zware inspanning is een van de meest onschuldige oorzaken van bloedplassen. Deze problemen gaan over het algemeen binnen 24 – 48 uur vanzelf over. 

3. Geneesmiddelen

Door geneesmiddelen zoals aspirine, penicilline, cyclofosfamide en bepaalde laxeermiddelen kan urine in het gloed gaan lekken. Deze vorm van hematurie gaat vaak binnen een paar dagen vanzelf over

4. Voedingsmiddelen

Mogelijk is er geen sprake van bloed plassen maar is je urine wel rood. BIjvoorbeeld na het eten van bepaalde voedingsmiddelen zoals bessen, bieten en rabarber.

Hierdoor kan de plas er bloedachtig en rood gaan uitzien. Hier zou je je niet zoveel zorgen om te hoeven maken. Binnen een paar dagen kan de hematurie overgaan. 

5. Prostaat

Vanaf het 25e levensjaar gaat de prostaat geleidelijk groeien, dit heeft waarschijnlijk te maken met hormonale veranderingen.

Bij mannen van middelbare en oudere leeftijd kan goedaardige prostaathyperplasie voor bloedplassen zorgen. Hetzelfde geldt voor een ontstoken prostaat (prostatitis). 

Bij mannen kunnen er vanuit de prostaatklier rode bloedcellen in de plas gaan lekken. 

6. Nier- en blaasstenen

De mineralen in je urine kunnen gaan kristalliseren en na verloop van tijd stenen vormen. 

De meeste mensen met nierstenen zullen bloed plassen. Dit wordt veroorzaakt door de impact van de stenen op de binnenbekleding / wand.

Het bloed wordt niet altijd direct gezien, maar het kan later aangetoond worden met microscopisch urineonderzoek.

Afhankelijk van de impact en de grootte van de steen is de hematurie grof of microscopisch. Het bloed is vaak rood of roze.

7. Nierziekte

Normaal gesproken filteren je nieren het bloed en zal het dus niet in je bloed terecht komen. Echter, wanneer de filterfunctie/nierfunctie niet goed meer werkt kan er bloed in de urine gaan lekken. 

Een ontsteking van het filtersysteem wordt ook wel glomerulonefritis. Een voorkomend symptoom hiervan is een microscopische urinebloeding. 

Zichtbaar bloed kan ook veroorzaakt worden door een postinfectieuze glomerulonefritis, oftewel na een bacteriële of virale infectie kan de nier ontstoken raken. 

Een acute infectie bij kinderen is verantwoordelijk voor 50% van alle postinfectieuze glomerulonefritis.

Dit is een van de belangrijkste oorzaken van bloed plassen bij kinderen. Acute nierschade en  chronische nierziekte kunnen ook hematurie veroorzaken. 

8. SOA

Door een seksueel overdraagbare aandoening kan je bloed plassen. Zo kan Chlamydia voor een ontstoken plasbuis (urethritis) zorgen. 

Echter, als je als enige klacht bloed plassen hebt is een SOA onwaarschijnlijk. Je zou dan ook branderigheid en penis uitvloeiing verwachten.

9. Overige oorzaken 

Overige oorzaken van hematurie:

1. verstopping van de urinewegen
2. sikkelcelziekte
3. abnormale baarmoederbloedingen: hierdoor kan hematurie als verkeerde diagnose gesteld worden
4. erfelijke aandoeningen: lupus, sikkelcelziekte
5. lichamelijk letsel aan de nieren 
6. prostaat-, nier- of blaaskanker.

Risicofactoren bloedplassen

Op bijna elke leeftijd kan je bloedplassen, zelfs kinderen en tieners. Risicofactoren voor bloedplassen zijn:

1. een recente infectie: 
2. oudere leeftijd: zo kunnen mannen met een vergrote prostaatklier af en toe bloedplassen  
3. lange afstandslopers 
4. medicatie: antistollingsmiddelen, antibiotica en NSAID’s 
5. erfelijkheid: wanneer er bijvoorbeeld meerdere familieleden een nieraandoening hebben.

Naar de dokter

Zoals je hebt gemerkt zijn er nogal wat oorzaken. Bloed plassen kan duiden op een ernstig gezondheidsprobleem, zelfs als je maar één keer bloed bij de urine hebt gehad.

Het duidt vaak op een onderliggend probleem dat direct medische zorg vereist. Negeer deze klacht dus niet omdat het aandoeningen zoals nierziekten en kanker kan verergeren.

Zo is het meest voorkomende symptoom van blaaskanker pijnloze hematurie. Het is daarom belangrijk dat je naar de dokter gaat. 

Aan de hand van een lichamelijk onderzoek, urineanalyse en eventueel aanvullend onderzoek kan de dokter de onderliggende oorzaak achterhalen.

Het bloed is niet altijd met het blote oog te zien. Wanneer de urine om andere reden wordt gecontroleerd kan het onder de microscoop gezien worden.

De precieze behandeling is afhankelijk van de precieze oorzaak.

Take home message

Naar schatting krijgt 10% van de mensen ooit hematurie. Dit kan erg beangstigend zijn. Dan wil je natuurlijk direct weten wat de oorzaken zijn.

Het bloed moet natuurlijk ergens vandaan zijn gekomen. Van de nieren tot de prostaat, rode bloedcellen kunnen ergens vanuit de urinewegen in de plas terechtkomen. 

Hematurie ontstaat dus door een probleem ergens in je urinewegen. Veelvoorkomende oorzaken zijn urineweginfecties, intensieve inspanning en prostaatvergroting. 

Ga onmiddellijk naar de dokter als je ooit bloed plast. In veel gevallen houdt hematurie verband met ernstige problemen waaronder kanker.