Cholesterol komt voor een deel uit het voedsel dat je eet en wordt voor een deel natuurlijk aangemaakt door je lever.

Er is sprake van een te hoog cholesterolgehalte wanneer er te veel ongezond LDL en/of te weinig gezond HDL cholesterol in je bloed zit.

Wellicht heb je ergens over te hoog cholesterol gelezen en vraag je je nu af hoe je dat zou kunnen herkennen. Kortom, wat zijn de symptomen van een te hoog cholesterol?

Een te hoog cholesterol geeft geen specifieke symptomen. De enige manier om te hoog cholesterol vast te stellen is met een bloedtest. Er zijn echter wel een aantal symptomen die soms indirect gerelateerd zijn aan een te hoog cholesterol zoals vermoeidheid, spierpijn en stress.

Symptomen bij te hoog cholesterol

Er zijn geen specifieke symptomen van hoog cholesterol, maar er zijn wel een aantal tekenen die soms met een hoog cholesterol te maken kunnen hebben. 

1. Vermoeidheid 

cholesterol vermoeidheidZowel te veel als te weinig slaap kan het cholesterol negatief beïnvloeden. 5 uur slaap of minder verhoogt het LDL-cholesterol, verlaagt het gezonde HDL-cholesterol.

8 uur slaap of meer levert gek genoeg dezelfde resultaten op. Vrouwen zijn voor de effecten van teveel slaap iets gevoeliger. 

Zes uur slaap of minder verhoogt de kans op hart- en vaatziekten. Ook kan snurken een symptoom zijn van te hoog cholesterol.

Bovendien leiden slechte slaapgewoonten vaak tot andere ongezonde gewoontes zoals weinig lichaamsbeweging, roken of slechte voeding die op hun beurt het cholesterol verhogen.

2. Bloedsomloop 

Een te hoog cholesterol verhoogt de kans op aandoeningen van de bloedsomloop. 

Er kunnen zich namelijk vetafzettingen vormen wanneer het HDL-cholesterolgehalte te laag of het LDL-cholesterolgehalte hoog is.

Vetafzettingen kunnen de volgende symptomen geven:

  1. extreme vermoeidheid
  2. misselijkheid
  3. koude of gevoelloze ledematen
  4. pijn op de borst
  5. kortademigheid
  6. pijn in de kaak, nek, bovenbuik, of rug

Teveel LDL-cholesterol kan zich opstapelen wat vervolgens een plaque vormt in de kransslagaders van het hart.

Deze symptomen zijn: 

  1. hoge bloeddruk
  2. angina pectoris: pijn op de borst door hartaandoeningen 
  3. beroerte 

3. Spierpijn

Een hoog cholesterol kan zelfs spierpijn veroorzaken. Spierpijn is een bijwerking van statines, dit zijn cholesterolverlagende medicijnen.

Het kan dus zijn dat je spierpijn hebt en een hoog cholesterolgehalte, maar dat is dus een gevolg van je medicatie. 

4. Stress

Lange periodes van stress verhogen de cortisolniveaus wat vervolgens voor een te hoog cholesterol kan zorgen.  

Ook komt adrenaline vrij wat de ‘’fight or flight’’ reactie kan uitlokken. Adrenaline is dus ook een belangrijk stresshormoon wat kan bijdragen aan een te hoog cholesterol. 

De ‘’fight or flight’’ reactie kan tot slot de triglyceridenafgifte triggeren waardoor het cholesterol nog hoger wordt. 

Hoe cholesterol te hoog wordt 

De volgende factoren kunnen het slechte cholesterolgehalte verhogen:

Slechte voeding. Verzadigde dierlijke vetten en transvetten kunnen het cholesterolgehalte verhogen. Voedingsmiddelen die van zichzelf veel cholesterol bevatten zijn onder andere rood vlees en volle zuivelproducten.

Onvoldoende lichaamsbeweging. lichamelijke activiteit verhoogt juist het gezonde HDL cholesterol. Actief blijven is dus erg belangrijk. 

Overgewicht. Een Body Mass Index (BMI) van 30 of hoger verhoogt het risico op een te hoog cholesterolgehalte.

Roken. Sigaretten beschadigen de wanden van je bloedvaten. Daarnaast verlaagt roken het gezonde HDL cholesterol.

Suikerziekte. Hoge bloedsuikerspiegels verhogen het niveau van het gevaarlijke VLDL-cholesterol en verlagen het gezonde HDL-cholesterol. Bovendien tasten hoge bloedsuikerwaarden  de slagaders en zenuwen aan. 

Leeftijd. Naarmate je ouder wordt verandert de chemische lichaamssamenstelling waardoor het risico op een verhoogt cholesterolgehalte toe neemt. Je lever kan bijvoorbeeld minder goed het ongezonde LDL-cholesterol verwijderen.

Diagnose te hoog cholesterol 

Je weet alleen of je een te hoog cholesterolgehalte hebt door het te laten testen. Een eenvoudige bloedtest kan het cholesterolgehalte precies meten.

Met een te hoog cholesterolgehalte loop je twee keer zoveel kans op hart- en vaatziektes. Daarom is het belangrijk om het cholesterolgehalte middels een bloedtest te laten controleren.

Vrouwen van 45 jaar en ouder en mannen van 35 jaar en ouder zouden hun cholesterol jaarlijks moeten laten testen. 

Vrouwen en mannen die 20 jaar of ouder zijn en een verhoogd risico hebben op hart en vaatziekten zouden ook het cholesterol moeten laten testen. 

Tieners worden alleen getest als hoge cholesterolgehaltes vaak voorkomen in de familie of wanneer ze bepaalde medicijnen slikken die het cholesterol kunnen beïnvloeden.

Cholesterolwaarden van het bloedonderzoek bevatten het volgende:

  1. slechte LDL-cholesterol 
  2. goede HDL-cholesterol 
  3. triglyceriden: vetten die het cholesterol negatief beïnvloeden
  4. totaal cholesterol: LDL en de HDL bij elkaar opgeteld
  5. Cholesterol ratio: verhouding tussen het totaal cholesterol en HDL cholesterol. Deze ratio geeft de verhouding tussen het goede cholesterol en het slechte cholesterol weer.

De risicofactoren voor hart- en vaatziekten zijn onder andere:

  1. Hoge bloeddruk
  2. Overgewicht of obesitas
  3. Sigaretten roken
  4. Positieve familie anamnese: een direct familielid die een hartziekte heeft
  5. Oudere leeftijd
  6. Inactiviteit

Levensstijl verandering om cholesterol te verlagen

Een hoog cholesterolgehalte vraagt om een levensstijl verandering. Stop met roken, beweeg regelmatiger en zorg voor een gezond lichaamsgewicht.

Wanneer je  slechts vijf tot tien kilo afvalt zullen je cholesterolwaarden en het risico op hart- en vaataandoeningen aanzienlijk verbeteren. 

Zorg er daarnaast voor dat je genoeg groenten, fruit, volkoren granen en vis eet. Afhankelijk van de bloedtest en de risicofactoren kan je medicijnen voorgeschreven krijgen.

Take home message 

Een te hoog cholesterol veroorzaakt geen specifieke symptomen. Er is 1 manier om een te hoog cholesterol vast te stellen en dat is met behulp van een bloedtest. 

Een aantal symptomen zijn soms indirect gerelateerd aan een te hoog cholesterol waaronder vermoeidheid, spierpijn en stress.

Een te hoog cholesterol veroorzaakt dus soms vermoeidheid. 6 uur slaap of minder verhoogt het slechte LDL-cholesterol waardoor je vervolgens moe wordt. 

Een te hoog cholesterol kan ook leiden tot hart en vaatziekten wat indirect dus tot vermoeidheid kan leiden.  

Zorg ervoor dat je voldoende slaapt, genoeg lichaamsbeweging krijgt en gezond eet omdat al deze factoren nauw samenhangen met je cholesterol.

Over Diederik

Diederik heeft een medisch-wetenschappelijke achtergrond.

Bronnen

Brewer, N. T., Chapman, G. B., Brownlee, S., & Leventhal, E. A. (2002). Cholesterol control, medication adherence and illness cognition. British Journal of Health Psychology, 7(4), 433-447.

Lawes, C. M., Vander Hoorn, S. T. E. P. H. E. N., Law, M. R., & Rodgers, A. (2004). High cholesterol. Comparative Quantification of Health Risks, Global and Regional Burden of Disease Attributable to Selected Major Risk Factors. Geneva: World Health Organization, 391-496.

Narang, I., Manlhiot, C., Davies-Shaw, J., Gibson, D., Chahal, N., Stearne, K., … & McCrindle, B. W. (2012). Sleep disturbance and cardiovascular risk in adolescents. Cmaj, 184(17), E913-E920.

Drager, L. F., Jun, J., & Polotsky, V. Y. (2010). Obstructive sleep apnea and dyslipidemia: implications for atherosclerosis. Current opinion in endocrinology, diabetes, and obesity, 17(2), 161.

Kaneita, Y., Uchiyama, M., Yoshiike, N., & Ohida, T. (2008). Associations of usual sleep duration with serum lipid and lipoprotein levels. Sleep, 31(5), 645-652.

Gangwisch, J. E., Malaspina, D., Babiss, L. A., Opler, M. G., Posner, K., Shen, S., … & Ginsberg, H. N. (2010). Short sleep duration as a risk factor for hypercholesterolemia: analyses of the National Longitudinal Study of Adolescent Health. Sleep, 33(7), 956-961.

Börgel, J., Sanner, B. M., Bittlinsky, A., Keskin, F., Bartels, N. K., Buechner, N., … & Mügge, A. (2006). Obstructive sleep apnoea and its therapy influence high-density lipoprotein cholesterol serum levels. European Respiratory Journal, 27(1), 121-127.

Roche, F., Sforza, E., Pichot, V., Maudoux, D., Garcin, A., Celle, S., … & PROOF Study Group. (2009). Obstructive sleep apnoea/hypopnea influences high-density lipoprotein cholesterol in the elderly. Sleep medicine, 10(8), 882-886.

Craig, S. R., Amin, R. V., Russell, D. W., & Paradise, N. F. (2000). Blood cholesterol screening. Journal of general internal medicine, 15(6), 395-399.