Je hebt geen gebakken bonen nodig om een gas genererende fabriek te zijn. 

Winderigheid, een opgeblazen gevoel, diarree, constipatie en brandend maagzuur kunnen soms wijzen op een ongezonde darmflora. 

Een evenwichtige darmflora kan het voedsel beter verwerken en afvalstoffen beter elimineren.

Wellicht heb je ergens over darmflora gelezen en vraag je je nu af of winderigheid een teken kan zijn van een ontwrichte darmflora. Kortom, wat is de relatie tussen darmflora en winderigheid?

Het verteren en elimineren van voedsel vereist complexe fysiologische processen. Een bloeiende darmflora en gezonde darmbacteriën produceren meer gas. Deze bacteriën kunnen het voedsel in je maag en darmen namelijk gemakkelijker afbreken. Overtollig gas en winderigheid is dus meestal een goed teken. Het lichaam werkt zoals het zou moeten werken. Overmatige winderigheid is vaak een teken van voedselintolerantie of het eten van juist teveel vezels. 

Dit artikel vertelt je de precieze relatie tussen darmflora en winderigheid, inclusief de effecten van probiotica op winderigheid en andere mogelijke oorzaken.

Hoe winderigheid ontstaat in de darmflora

Darmmicrobioom. De metabolische activiteiten van je darmmicrobioom zijn verantwoordelijk voor het meeste darmgas. Het voedsel dat in de dunne darm niet wordt geabsorbeerd, belandt in de dikke darm waar vervolgens de darmmicroben tijdens het proces van colon fermentatie gas produceren.

Slikken. Ook kan er tijdens het slikken wat lucht in je maag komen. Het meeste lucht zal door boeren worden geëlimineerd. Er zit echter een kleine luchtkamer van 20 ml in de maag wat voor winderigheid kan zorgen.  

Neutralisatie zuren. In theorie zou de neutralisatie van alkaliën en zuren in de dunne darm veel CO2 kunnen produceren wat tot winderigheid kan leiden. In de praktijk valt dit echter mee en gaat het om kleine hoeveelheden. 

Weetje

Wist je dat de gemiddelde mens tussen de 10 en 18 winden per dag laat en dat mensen vaak winden laten zonder het door te hebben.

Soorten gas 

Waar de gasvorming plaatsvindt bepaalt uiteindelijk de samenstelling van het darmgas.

Het gas in de maag en dunne darm bestaat vrijwel geheel uit atmosferische lucht of koolstofdioxide.

Het darmgas in de dikke darm bestaat bij proefpersonen met methanogene microben voornamelijk uit waterstof en CO2. De gegevens hierover zijn echter beperkt.

Gezond gas heeft geen geur en is onschadelijk.

Uitscheiding darmgas

Met name in de dikke darm, wordt maar liefst 80% van het darmgas door het slijmvlies geabsorbeerd. 

Vervolgens komt het  in de bloedbaan terecht waarna het wordt uitgeademd. Slechts 20-25% van de geproduceerde gassen, wordt via de anus geëlimineerd.

Probiotica vermindert winderigheid

Positieve effecten probiotica

De nuttige bacteriën in probiotica kunnen overmatige winderigheid verminderen. Probiotica is het effectiefst bij mensen met het prikkelbaar darmsyndroom.

Het supplement alpha-galactosidase ondersteunt de vertering van lactose en koolhydraten en kan daarmee winderigheid tegengaan. 

Ook zijn de probioticastammen Lactobacillus acidophilus en Bifidobacterium lactis goed onderzocht en kunnen ze een opgeblazen gevoel effectief tegengaan.

Kortom, probiotica is niet alleen goed voor  de darmflora, het kan winderigheid effectief verminderen.  

Bijwerkingen probiotica 

Echter, prebiotica, de voedselbron van probiotische bacteriën, kan bij sommige mensen een opgeblazen gevoel of winderigheid veroorzaken. 

Gelukkig zullen symptomen van winderigheid meestal binnen een paar dagen verdwijnen.

Hoewel probiotica geen laxeermiddelen zijn, is het mogelijk dat je juist door de probiotica meer gaat poepen. 

Dit geldt met name voor de mensen die verstoppingsklachten hebben als gevolg van het prikkelbare darm syndroom (PDS). 

Oorzaken van winderigheid 

Wanneer winderigheid belemmerend wordt is het waardevol om te weten welke factoren bijdragen aan de productie van darmgas en welke dieet of levensstijl aanpassingen winderigheid kunnen verlichten.

Oorzaken winderigheid:

  1. normale lichaamsprocessen 
  2. lucht slikken tijdens het drinken of eten
  3. maagzuur: door overtollig maagzuur ga je meer speeksel inslikken
  4. onvolledige vertering
  5. voedselvergiftiging 
  6. verstopping van de darmen

Er zijn een aantal dieetveranderingen die de darmflora intact houden en tegelijkertijd de symptomen van winderigheid kunnen verminderen.

Een aantal voedingsmiddelen kunnen winderigheid veroorzaken. Polysachariden zoals inuline zijn de grootste veroorzakers. Inuline behoort tot de fructanen, dit is een klasse van voedingsvezels.

Deze voedingsmiddelen kunnen winderigheid verergeren:

  1. groenten: broccoli, artisjokken, bloemkool, prei, knoflook, kool, bonen, uien, rapen en spruitjes 
  2. peulvruchten: bonen en linzen
  3. granen: haver en tarwe
  4. gebakken producten met gist zoals brood
  5. cashewnoten
  6. zuivelproducten

De mate van winderigheid is afhankelijk van twee factoren

  1. het dieet en de hoeveelheid vezels
  2. de samenstelling van bacteriën in de darmflora: verschilt sterk per individu

Winderigheid verminderen 

Hoe kan je je dieet zo aanpassen zodat de hoeveelheid darmgassen afneemt?

Uit onderzoek blijkt dat een vezelarm dieet de darmgassen aanzienlijk kunnen verminderen. Ongeacht wat voor dieet, een dieet met weinig residuen zal de klachten verminderen. 

FODMAP. De afgelopen jaren was het FODMAP-dieet erg populair. FODMAP staat voor fermenteerbare oligo-, di-, monosacchariden en polyolen diëten.

Echter, dit complexe dieet is even effectief als een dieet met peulvruchten, fruit en groenten.

Het FODMAP-dieet kan het darmmicrobioom zelfs beschadigen omdat het de voeding van de microben beperkt. Na het stoppen met het FODMAP-dieet komen de symptomen weer terug. 

Prebiotica. Hoewel prebiotica aanvankelijk winderigheid kan veroorzaken omdat ze gefermenteerd zijn, zal het gebruik ervan na een paar dagen de darmflora kunnen aanpassen waardoor vervolgens juist minder gas wordt produceert.

Op de lange termijn kunnen probiotica winderigheid dus verminderen. Het effect is zelfs vergelijkbaar met een restrictief dieet. Na het stoppen van de prebiotica houden de positieve effecten nog een paar weken aan omdat ze voor de proliferatie van nuttige organismen zorgen.

Voeding vermijden. Je kan winderigheid voorkomen door het voedsel te vermijden dat winderigheid kan veroorzaken, zoals voedsel dat veel onverteerbare koolhydraten bevat.

De koolhydraten in de volgende voedingsmiddelen zijn juist gemakkelijker te verteren en zullen winderigheid verminderen:

  1. citrusvruchten
  2. bananen
  3. sla
  4. druiven
  5. rijst
  6. yoghurt

Darmflora testen voor winderigheid

Sommige bedrijven beweren dat ze de darmflora op bepaalde functionele aandoeningen, zoals het prikkelbaar darmsyndroom, kunnen onderzoeken.

Met zo’n test kunnen bacteriële samenstellingen worden gemeten en kan je meer inzicht krijgen in het huishouden. Er is echter geen wetenschappelijk bewijs voor deze praktische toepassing. 

Alhoewel het soms meer duidelijkheid kan geven, is het geen wondertechniek waarmee je een diagnose kan stellen op basis van je darmflora.

Take home message 

WInderigheid is vaak het teken van een bloeiende darmflora. Gezonde darmbacteriën produceren namelijk meer gas en het lichaam werkt zoals het zou moeten. 

Overmatige winderigheid wordt vaak veroorzaakt door voedselintolerantie of het eten van juist teveel vezels. 

Gelukkig kunnen levensstijl veranderingen de winderigheid al verminderen.

Beperkt onderzoek suggereert zelfs dat sommige kleine hoeveelheden gassen als neurotransmitters dienen.

Over Diederik

Diederik heeft een medisch-wetenschappelijke achtergrond. In zijn vrije tijd schrijft hij over gezondheidskwesties.

Bronnen

Menees, S., & Chey, W. (2018). The gut microbiome and irritable bowel syndrome. F1000Research, 7.

Azcarate-Peril, M. A., Ritter, A. J., Savaiano, D., Monteagudo-Mera, A., Anderson, C., Magness, S. T., & Klaenhammer, T. R. (2017). Impact of short-chain galactooligosaccharides on the gut microbiome of lactose-intolerant individuals. Proceedings of the National Academy of Sciences, 114(3), E367-E375.

Sidhu, M., & van der Poorten, D. (2017). The gut microbiome. Australian family physician, 46(4), 206.

Selvaraj, S. M., Wong, S. H., Ser, H. L., & Lee, L. H. (2020). Role of low FODMAP diet and probiotics on gut microbiome in irritable bowel syndrome (IBS). Progress In Microbes & Molecular Biology, 3(1).

Chumpitazi, B. P. (2020). The gut microbiome as a predictor of low fermentable oligosaccharides disaccharides monosaccharides and polyols diet efficacy in functional bowel disorders. Current opinion in gastroenterology, 36(2), 147-154.

Panda, S., Guarner, F., & Manichanh, C. (2014). Structure and functions of the gut microbiome. Endocrine, Metabolic & Immune Disorders-Drug Targets (Formerly Current Drug Targets-Immune, Endocrine & Metabolic Disorders), 14(4), 290-299.

Price, K. R., Lewis, J., Wyatt, G. M., & Fenwick, G. R. (1988). Review article Flatulence—Causes, relation to diet and remedies. Food/Nahrung, 32(6), 609-626.

ALVAREZ, W. C. (1942). What causes flatulence?. Journal of the American Medical Association, 120(1), 21-24.

Kurbel, S., Kurbel, B., & Včev, A. (2006). Intestinal gases and flatulence: Possible causes of occurrence. Medical hypotheses, 67(2), 235-239.