Als je wat ouder wordt en geheugenproblemen ervaart, ben je al snel bang dat je dementie hebt.
Anderzijds nemen sommige mensen ten onrechte aan dat bepaalde symptomen een normaal onderdeel zijn van het verouderingsproces.
Dementie tast het geheugen, de cognitieve functies, taal en besluitvorming aan. De meest voorkomende oorzaak van dementie is de ziekte van Alzheimer.
De eerste symptomen van Alzheimer zullen midden in de 60e levensjaren het meeste optreden.
Echter, de eerste tekenen zijn zeer subtiel en zullen daarom ook niet altijd gelijk opvallen.
De vroege tekenen kunnen variëren, maar er zijn een aantal veel voorkomende vroege symptomen.
Dus hoe kun je dementie herkennen?
KORT ANTWOORD
Geheugenproblemen zijn meestal een van de eerste tekenen van de ziekte van Alzheimer. In het eerste stadium zijn er ook een aantal andere mogelijke symptomen zoals een achteruitgang van de cognitie zoals woordvindproblemen, visusproblemen, problemen in het beoordelingsvermogen, ruimtelijke problemen en minder goed kunnen redeneren.
Alleen een arts of psycholoog kan dementie herkennen en vaststellen. Om de diagnose dementie te kunnen stellen zullen er verschillende testen en onderzoeken uitgevoerd moeten worden.
Dit artikel vertelt je hoe professionals dementie herkennen, de (eerste) symptomen en de symptomen per stadium.
Alzheimer vroeg herkennen
Als je dingen vergeet ben je al snel bang dat je dementie hebt.
Alzheimer is een progressieve hersenaandoening waarbij het geheugen en het cognitief functioneren langzaam aangetast worden.
Aan de hand van de symptomen kun je Alzheimer herkennen en op het spoor komen, maar per stadium kunnen de symptomen ook verschillen.
Meestal begint Alzheimer met geheugenproblemen en in een zeer vroeg stadium zijn er ook andere dingen waaraan mensen alzheimer dementie herkennen, zoals woordbegripstoornissen, verstoord redeneren, problemen met het beoordelingsvermogen, ruimtelijke of visusproblemen.
Het uitvoeren van de eenvoudigste taken zal uiteindelijk ook aangetast worden. Per stadium zullen we alle symptomen beschrijven.
Voordat de eerste symptomen optreden is de hersenschade al 10 jaar aan de gang. Dit wordt ook wel de preklinische ziekte van Alzheimer genoemd.
Na de preklinische fase volgt het milde of vroege stadium.
Mild of vroege stadium
Tekenen van Alzheimer in het milde of vroeg stadium zijn geheugenverlies, vragen herhalen, spullen verliezen, minder spontaniteit, verdwalen en afdwalen, meer angst, meer agressie, persoonlijkheidsveranderingen, en stemmingsveranderingen.
Ook kun je in dit stadium dementie herkennen aan een slecht beoordelingsvermogen, het minder initiatief nemen en dat het voltooien van normale dagelijkse taken langer duurt.
Met geld omgaan wordt lastiger, het betalen van rekeningen kan moeilijker worden, en mensen kunnen spullen op aparte plaatsen opbergen.
Hopelijk kun je met de hierboven beschreven waarschuwingstekens van dementie de zieke eerder opsporen.
Matige stadium
Tekenen van Alzheimer in het stadium milde of matige dementie, zijn verwardheid, toegenomen geheugenverlies, lees, taal en schrijfproblemen, kortere aandachtsspanne, moeite met logisch nadenken en geen nieuwe dingen meer kunnen leren.
Ook kun je in dit matige stadium dementie herkennen aan dwalen, moeite met getallen werken, waanideeën, woede-uitbarstingen, agitatie, huilerigheid, rusteloosheid, angst, gedachten niet meer goed kunnen organiseren
Mensen kunnen moeite hebben met bijvoorbeeld aankleden, dus taken die uit een reeks stappen bestaan. Ook kun je minder goed met nieuwe situaties omgaan.
Andere tekenen in dit stadium zijn:
- hallucinaties
- paranoia
- impulsief gedrag
- familieleden en vrienden niet meer kunnen herkennen
- herhaalde bewegingen of uitspraken
Ernstige dementie
Tekenen van Alzheimer in het ernstige stadium zijn gewichtsverlies, meer slapen, infecties van de huid, communiceren is niet meer mogelijk, slikproblemen, knorren, kreunen of grommen, aanvallen en verlies van de blaas en darmcontrole.
Alzheimer vaststellen
Alzheimer kan aan de hand van verschillende testen vastgesteld worden. Hierbij worden ook andere mogelijke oorzaken uitgesloten.
Er worden verschillende dingen getest zoals geheugen, denkvaardigheden, functionele vaardigheden en eventuele gedragsveranderingen.
Voor de diagnose Alzheimer of voor het uitsluiten van andere oorzaken kunnen de hersenen met verschillende soorten hersenscans onderzocht worden.
Verschillende hersenscans zijn CT (computertomografie), MRI (magnetische resonantiebeeldvorming) en PET (positronemissietomografie).
Na deze testen en scans kan de diagnose met meer zekerheid gesteld worden. Echter, pas na de dood kan pas met volledige zekerheid worden gesteld.
In de hersenen kunnen er dan kenmerkende plaques en klitten aangetoond worden.
10 vormen van dementie
Naast Alzheimer zijn er nog andere vormen van dementie, namelijk: parkinson, vasculaire dementie, Lewy body dementie, frontotemporale dementie, Creutzfeldt-Jakob, gemengde dementie.
Een aantal minder bekende vormen van dementie zijn Wernicke-Korsakoff, ziekte van Huntington en normale druk hydrocefalus.
De vier Alzheimer stadia
Er zijn verschillende Alzheimer stadia:
- preklinisch
- mild (vroeg stadium): in dit stadium wordt Alzheimer vaak gediagnosticeerd
- matig (midden stadium): intensievere zorg nodig
- ernstig (laat stadium): volledig afhankelijkheid van anderen
Take home message
Als je wat ouder bent en dingen vergeet ben je al snel bang dat je dementie hebt.
Dementie is een groep symptomen die het geheugen en cognitieve functioneren negatief beïnvloeden. Alzheimer is de meest voorkomende oorzaak van dementie.
Alzheimer is een progressieve hersenaandoening. Dit betekent dat het geheugen en denkvermogen op een langzaam tempo wordt aangetast.
Naast Alzheimer bestaan ook nog andere vormen van dementie, waaronder parkinson dementie, en lewy body dementie.
Maar hoe kun je dementie herkennen?
Bij de ziekte van Alzheimer zijn geheugenproblemen meestal een van de eerste tekenen van cognitieve achteruitgang.
Andere symptomen van het allereerste stadium zijn onder andere een achteruitgang van de cognitie zoals woordvindproblemen, gezichtsproblemen, ruimtelijke problemen, minder goed kunnen redeneren en problemen in het beoordelingsvermogen.
Om de diagnose te kunnen stellen zullen er verschillende dingen getest worden zoals geheugen, denkvaardigheid, functionele vaardigheid en gedrag getest.
Daarnaast kunnen de hersenen met scans onderzocht worden zoals de CT-scan en MRI-scan.
Hierboven hebben we voor de verschillende stadia beschreven welke symptomen er allemaal op kunnen treden.
Mensen die weten dat er iets mis is gaan soms niet naar de dokter.
Ga dus naar de dokter. Hier zien veel mensen tegenop maar de dokter kan jou het beste helpen en het proces om meerdere manieren vergemakkelijken.
Over Diederik
Bronnen
Deardorff, W. J., & Grossberg, G. T. (2019). Behavioral and psychological symptoms in Alzheimer’s dementia and vascular dementia. Handbook of clinical neurology, 165, 5-32.
Chen, J. H., Lin, K. P., & Chen, Y. C. (2009). Risk factors for dementia. Journal of the Formosan Medical Association, 108(10), 754-764.