Nieren filteren alle afvalstoffen uit het bloed en scheiden ze vervolgens uit via de urine. Daarnaast houden je nieren het vocht- en elektrolytengehalte in balans.

Als je een nierfunctieprobleem hebt, is het belangrijk om de inname van bepaalde bestanddelen en voedingsmiddelen te beperken.

Zo kunnen te veel eiwitten de nieren namelijk onherstelbaar beschadigen. Wellicht heb je een nierfunctie probleem en vraag je je af of je nog wel eiwitrijke maaltijden mag consumeren.

Dus wat moet je weten over eiwitten en nieren?

Dit artikel vertelt je meer over eiwitten en nieren, hoeveel je mag eten, welke voedingsmiddelen goed en slecht zijn voor je nieren en de beste voedingsmiddelen voor nierpatiënten.

Eiwitten en nierziekte

Voor het herstel van weefsel, spieropbouw en het bestrijden van infecties heb je eiwitten nodig. 

Gezonde nieren hebben miljoenen filtertjes (nefronen) die de afvalstoffen filteren. Als deze nefronen beschadigd zijn en de gaatjes waarmee het bloed wordt gefilterd te groot worden, zullen aanvankelijk kleine eiwitten onbedoeld weggefilterd worden. 

Vandaar dat mensen met een nieraandoening vaak op de inname moeten letten.  Je wilt natuurlijk niet dat er afval van eiwitten in je bloed ophoopt. 

Veel studies suggereren dat een eiwitbeperking het verlies van de nierfunctie kan vertragen. Dan luidt al snel de vraag hoeveel je precies mag binnenkrijgen.

Hoeveel eiwitten nierziekte

Als je een nierziekte hebt, moet je goed op de eiwitten letten. Het is erg belangrijk om minder eiwitten te eten als:

1. je eiwit in je urine hebt (proteïnurie) 
2. en/of er in het bloed een hoog uremgehalte (azotemie) wordt gevonden

De precieze eiwitbehoefte is afhankelijk van:

1. stadium van de nierziekte
2. urine-eiwituitslagen
3. het gewicht
4. voedingsstatus
5. wel of geen diabetes

De aanbevelingen die over het algemeen worden gedaan per nierziekte stadium (CKD-stadia)

1. stadia 1 en 2: via de voeding niet meer dan 0,8 gram eiwit/per kg van je ideale lichaamsgewicht 
2. stadium 3-5 (GFR 59 of lager): een beperking van 0,55-0,60 gram per kilogram lichaamsgewicht kan de achteruitgang van de nierfunctie vertragen. 

Eiwitten één nier 

Met één nier kun je goed functioneren, maar over het algemeen moet je met één nier niet te veel eiwitten binnen krijgen. 

Een te hoge eiwitinname is dagelijks  (>1,2 g/kg per dag). Daarnaast moet je met één nier ook een hoge natriuminname vermijden.

Rood vlees

Een van de eiwitrijke voedingsmiddelen is natuurlijk vlees.

Je nieren kunnen sommige eiwitten moeilijker verwerken, waaronder rood vlees.  Zo blijkt uit beperkt onderzoek dat rood vlees de kans op zogeheten eindstadium nierziekten kan verhogen. 

In dit onderzoek werden mensen die veel rood vlees consumeren vergeleken met mensen die juist minder rood vlees consumeren. 

Om het precieze risico beter in kaart te brengen zal er meer onderzoek nodig zijn.

Het belang van een eiwitarm dieet

Nadat je eiwitten hebt gebruikt, worden ze in afval veranderd. Je nieren moeten al het afval filteren wat voor een extra belasting zorgt.

Door de eiwitinname te verminderen hoeven je nieren minder afval te filteren en kun je de belasting op je nieren dus verminderen. 

Zo kan een eiwitarm dieet de kans op niercomplicaties, zoals metabole acidose, verlagen. Naarmate de nierfunctie verslechtert, kan de kans op complicaties toenemen. 

Daarnaast kun je de kans op complicaties verlagen door vruchten en groenten te eten. Een diëtist kan een op maat gemaakt dieetplan opstellen.

Daarnaast zijn er nog veel meer voedingsmiddelen die goed of slecht voor je nieren kunnen zijn. Het is goed om daar wat meer over te weten.

Goede en slechte voedingsmiddelen voor de nieren 

Een ongezond dieet is een van de belangrijkste risicofactoren voor een chronische nierziekte is. Anderzijds kunnen gezonde dieet veranderingen juist goed zijn voor je nieren.

Zo kan een ongezond dieet hoge bloeddruk en diabetes veroorzaken, wat de nierfunctie kan aantasten. Uiteindelijk kan dit leiden tot een chronische nierziekte.

Er zijn een aantal voedingsmiddelen die de nierfunctie kunnen bevorderen, terwijl andere de werking van de nieren kunnen belemmeren.

1. Goed voor nieren

Niervriendelijke voedingsmiddelen die de belasting op de nieren kunnen verminderen: 

1. Rode paprika’s (natriumarm, kaliumarm, en juist nuttige antioxidanten)
2. Bloemkool (weinig natrium, kalium of fosfor
3. Kool (zeer laag in natrium en laag in kalium)
4. Knoflook (gezonde smaakmaker voor nierpatiënten) 
5. Bessen (veenbessen, aardbeien, bosbessen, rode druiven, kersen, frambozen)
6. Arugula (in vergelijking met andere groenten minder kalium, maar het bevat nog steeds veel vezels en voedingsstoffen)
7. Eiwitten (eigeel bevat veel fosfor, maar met alleen het eiwit kun je nog steeds een omelet maken)
8. Olijfolie (het oliezuur in olijfolie kan ontstekingen in het lichaam verminderen)

Zo is een gezond en voedzaam natriumarm dieet goed voor de nieren. Producten die van nature natriumarm zijn:

1. verse bloemkool
2. vette vis (tonijn zalm en andere koudwatervissen bevatten grote hoeveelheden omega-3-vetzuren die de bloeddruk en vetgehalte  kunnen verlagen)
3. bosbessen
4. volkoren granen

Overig

1. Water (je hebt water nodig om alle gifstoffen te filteren en via de urine uit te scheiden.  

2. Slecht voor nieren

Als je gezonde nieren wilt houden, de nierfunctie wilt verbeteren of nierschade wilt voorkomen, zul je verschillende voedingsmiddelen moeten vermijden.

Voedingsmiddelen die slecht voor je nieren zijn:

1. fosforrijke voedingsmiddelen
2. bewerkt of rood vlees juist (verwerkte voedingsmiddelen bevatten namelijk veel natrium en fosfor)

Om de nieren minder te belasten moeten nierpatiënten de inname van natrium, kalium en fosfor verminderen en een eiwitarm dieet volgen. 

Zo kan langdurige hoge fosforinname het risico op nierschade verhogen.

Voedingsmiddelen die je nieren slechter verwerken:

1. witte aardappelen
2. rood vlees
3. suikerhoudende dranken
4. ingemaakte voedingsmiddelen
5. zuivelproducten
6. ingeblikte voedingsmiddelen
7. alcohol
8. eigeel
9. bananen
10. avocado

Fosforrijke voedingsmiddelen die vermeden dienen te worden:

1. vlees
2. de meeste granen
3. zuivelproducten
4. noten
5. vis
6. peulvruchten

Specifieke beperkingen

Om deze reden moet je met een chronische nierziekte vaak een specifiek dieet volgen om zo de inname van natrium, kalium en fosfor te verminderen. 

Fosfor kan zich in het bloed ophopen, dus soms moet je ook de fosfor inname beperken naarmate de nierziekte vordert.

Het is ook belangrijk dat het kaliumgehalte stabiel blijft, want een te hoog of te laag kalium kan tot verschillende gezondheidsproblemen leiden zoals hartritmestoornissen. 

Elke dag mag je niet meer dan 2.300 milligram kalium binnenkrijgen. Overleg altijd met een arts.

Take home message 

Nierpatiënten moeten zich aan een aantal voedingsregels houden om de belasting op de nieren te verminderen om zo verdere schade te verminderen.

Er zijn een aantal ingrediënten die niet altijd even goed zijn voor mensen met een chronische nieraandoening. 

Door de inname van bepaalde voedingsmiddelen te beperken kun je toekomstige nierschade helpen voorkomen.

Je kunt nog steeds een gezond dieet volgen, maar je moet de hierboven beschreven mineralen wel beperken.

Kortom, met een nier-gezond dieet kun je je nieren helpen om goed te functioneren en kun je schade aan je nieren voorkomen.

Overleg altijd met een zorgverlener voordat je drastische dieetaanpassingen maakt.