Als ijs of hete soep ongemak of pijn veroorzaakt heb je waarschijnlijk gevoelige tanden. Dit kan erg vervelend zijn. Je bent zeker niet de enige, het komt namelijk erg vaak voor. Om het snel en effectief te verminderen moet je de onderliggende oorzaak weten. 

Dit artikel vertelt je alles over gevoelige tanden, de meest voorkomende oorzaken, effectieve oplossingen en hoe je gevoeligheid in de toekomst kan verminderen.

Triggers gevoelige tanden 

Er is sprake van gevoelige tanden wanneer bepaalde stimuli zoals koude of warme temperaturen ongemak of pijn veroorzaken. 

Hierbij zijn je tanden of tandbeen overgevoelig geworden waarbij pijn in de wortels van de aangetaste tanden gevoeld kan worden. Eén, meerdere of alle tanden kunnen hierbij aangedaan zijn.

De volgende triggers kunnen ongemak en pijn uitlokken: 

1. hete of koude dranken en voedingsmiddelen 
2. zoete en zure dranken envoedingsmiddelen 
3. koud water en lucht
4. mondspoelingen op alcoholbasis 
5. flossen en poetsen van tanden

Zonder duidelijke reden kunnen de symptomen na verloop van tijd komen en gaan. Gevoelige tanden kunnen verschillende oorzaken hebben. Aan de hand van deze oorzaken kan je de gevoeligheid effectief verminderen. 

Oorzaken van gevoelige tanden

Veel voorkomende oorzaken van gevoelige tanden zijn gaatjes, terugtrekkend tandvlees, dun of versleten glazuur, tandvleesaandoeningen, versleten vullingen, gebroken tanden en blootliggende tandwortel. 

Gevoelige tanden worden dus door verschillende problemen veroorzaakt. We zullen er een paar doornemen.

Blootgestelde zenuwen. Gevoelige tanden kunnen veroorzaakt worden door blootgestelde zenuwen. Zenuwen zijn erg gevoelig. Er kunnen namelijk kleine gaatjes in je glazuur en tandbeen zitten waardoor deze zenuwen bloot komen te liggen. Ingrediënten in speciale tandpasta’s kunnen deze kleine gaatjes opvullen.

Gaatjes. Tandbederf zoals gaatjes kunnen gevoelige tanden veroorzaken. Gaatjes stellen de tanden namelijk bloot aan irriterende stoffen en temperatuursveranderingen.

Terugtrekkend tandvlees. Een belangrijke oorzaak van gevoelige tanden is terugtrekkend of ziek tandvlees. Wanneer het tandvlees zich terugtrekt of afbreekt zullen delen van het tandoppervlak bloot komen te liggen. Deze delen onder de tandvleesgrens hebben geen glazuur waardoor de zenuwen bloot komen te liggen.

Dun glazuur. De buitenste beschermlaag van je tand is het tandglazuur. Het glazuur kan van sommige mensen van nature dunner zijn. Hierdoor zijn de tanden ook gevoeliger.

Afgesleten tandglazuur. Vaak is het tandglazuur afgesleten, dit gebeurt onder andere door: 

1. een harde tandenborstel
2. te hard poetsen
3. het drinken of eten van zure dranken en voedingsmiddelen. 
4. nachtelijk tandenknarsen (bruxisme)

Bepaalde aandoeningen kunnen gevoelige tanden veroorzaken:

1. brandend maagzuur: hierbij komt zuur vanuit de maag en slokdarm omhoog 
2. boulimie en gastroparese: dit zijn aandoeningen waarbij vaak gebraakt wordt

Oorzaken blootgesteld tandbeen:

1. afgebroken tanden
2. tandbederf
3. kronen
4. versleten vullingen

Oplossing gevoelige tanden 

Je wilt natuurlijk weer zo snel mogelijk normaal kunnen eten en drinken. Met de volgende manieren kan je gevoelige tanden effectief verminderen: 

Zachte tandenborstel

Vervang je huidige tandenborstel voor een zachte tandenborstel. Harde borstelharen kunnen namelijk de symptomen verergeren. 

Je zou het misschien niet verwachten maar stijve borstelharen kunnen tot meer kleine microscopische gaatjes leiden.

Als er sprake is van terugtrekkend tandvlees kunnen de stijve borstelharen dit zelfs verergeren. 

Dit kan er vervolgens weer voor zorgen dat de gevoelige zenuwen en het tandbeen bloot komen te liggen. Kortom, gebruik alleen nog maar een tandenborstel met zachte haren.

Naast een tandenborstel met zachte haren is het ook belangrijk dat je voorzichtig poetst. Hiermee houd je het tandoppervlak en het tandvlees intact.

Coating

Een tandarts kan eventueel een vernislaag van fluoride aanbrengen om de gevoeligheid te verminderen. 

Zoals hiervoor besproken kan fluoride minuscule gaatjes opvullen waardoor de zenuwen minder bloot komen te liggen. 

Eventueel kan een plastic sealant coating aangebracht worden dat zowel het tandbeen als het glazuur kan versterken. 

Speciale tandpasta

Sommige tandpasta’s zijn speciaal ontwikkeld voor gevoelige tanden. Dankzij ingrediënten in deze tandpasta kan je de symptomen helpen verlichten. 

Het gaat om de ingrediënten die de blootstelling van gevoelige zenuwen vermindert. Dit doet de tandpasta door de kleine gaatjes in je tandbeen en glazuur op te vullen.

De bestanddelen in een desensibiliserende tandpasta blokkeren de overdracht van het tandoppervlak naar de zenuw. Hiermee kan de gevoeligheid afnemen. Ook fluoridegel kan de gevoelsoverdracht verminderen.

Waterstofperoxide

Voor het steriliseren van snijwonden en voorkomen van infecties wordt vaak waterstofperoxide gebruikt.

Waterstofperoxide werkt dus zowel als een ontsmettingsmiddel als een mild antisepticum. Met behulp van waterstofperoxide mondspoeling kan je ontstekingen voorkomen en het tandvlees helpen genezen.

Waterstofperoxide mondspoeling maak je als volgt: 

1. neem twee dopjes warm water en voeg daar twee dopjes waterperoxide (3%) aan toe.
2. spoel de waterstofperoxide mondspoeling gedurende maximaal 30 seconden 
3. spuug het uit
4. verwijder de achtergebleven waterperoxide met behulp van water

Tandvleesontsteking behandelen

Terugtrekkend tandvlees is een veelvoorkomende oorzaak van gevoelige tanden. Het is daarom belangrijk dat ontstoken tandvlees behandeld wordt zodat het tandvlees de onbeschermde tandvlakken beschermt en de zenuwen niet meer bloot komen te liggen.

Gebitsbeschermer

’s Nachts tandenknarsen (bruxisme) kan ook tot gevoelige tanden leiden. Als hier sprake van is kan de tandarts een op maat gemaakte gebitsbeschermer voor je maken. 

Deze gebitsbeschermer kan de druk door het nachtelijk tandenknarsen verminderen en daarmee schade voorkomen.

Kokosolie

Als je gevoelige tanden veroorzaakt worden door bacteriële overgroei kan vloeibare kokosolie de klachten helpen verminderen. 

Dit wordt ook wel oil pulling genoemd, oftewel het rondspoelen van vloeibare kokosolie in je mond. 

Kokosolie beschikt over een aantal heilzame eigenschappen zoals het tegengaan van de bacteriegroei, verwijderen van ziektekiemen, afbreken van tandplak en het verwijderen van gifstoffen van het tandvlees.

Dankzij deze eigenschappen kan kokosolie de gezondheid van zowel het tandvlees als de tanden bevorderen waardoor de tandgevoeligheid afneemt.

Bovendien kan kokosolie je tanden op langere termijn witter maken. Pak een eetlepel gesmolten kokosolie en slinger het gedurende 20 seconden in je mond waarna je het uitspuugt. Vervolgens spoel je je mond met warm water.

Zoutwater mondspoeling

Je kan de gevoeligheid snel verminderen met behulp van een zoutwater mondspoeling. Met zout water kan je de zuurgraad (pH-waarde) in de mond in balans brengen.

Hierdoor ontstaat een alkalische (lage zuurgraad) omgeving dat de bacteriegroei kan verminderen. Bovendien gaat het ook tandplak tegen.

Je kan een zoutwaterspoeling thuis zelf gemakkelijk maken door twee lepels zout in een kopje warm water te mengen.

Gebruik de spoeling zowel ’s ochtends en ’s avonds tot het moment dat de gevoeligheid afneemt.

Kruiden en specerijen 

Met een aantal natuurlijke middelen kan je de gevoeligheid verminderen:

1. Spoeling met honing met warm water: vermindert zwelling, ontsteking en pijn, beschikt over een antibacteriële werking en kan genezing versnellen.
2. Groenetheespoeling: beschikt over ontstekingsremmende eigenschappen dat de ontstekingen kan verminderen en de mondhygiëne kan bevorderen. 
3. Kurkumapasta: curcumine in kurkuma heeft een ontstekingsremmende werking. Met gemalen kurkuma of topische pasta kan je de pijn en gevoeligheid helpen verlichten.
4. Knoflook: dit bevat de heilzame verbinding allicine. Deze verbinding beschikt over zowel een pijnstillende als antibacteriële werking. Het vormt daarmee een natuurlijke remedie voor overgevoelige tanden.

Kruidnagel

Ook kruidnagel beschikt over een aantal bijzondere eigenschappen. Het werkt pijnstillend, ontstekingsremmend en kiemdodend. 

Kortom, het vermindert pijn, gaat bacterie overgroei tegen en remt ontstekingen. Kruidnagelextract heeft een verdovend effect en kan de gevoelige tanden verminderen. 

Je kan heilzame effecten van kruidnagelolie versterken door er essentiële sinaasappelolie mee te mengen. 

Gebruik alleen kleine hoeveelheden in combinatie met een andere drager, bijvoorbeeld met avocado-olie of kokosolie.

Tandheelkundige ingrepen

Bij hardnekkige problemen is er mogelijk een tandarts nodig:

1. Correctie van het tandbederf met behulp van een inlay, kroon of bonding 
2. Wortelkanaalbehandeling: als de symptomen heftig zijn en het probleem moeilijk is te bestrijden kan er door de tandarts gekozen worden voor een wortelkanaalbehandeling.  
3. Tandvleestransplantatie: door de wortel met tandvleesweefsel te beschermen kan de gevoeligheid afnemen.

Triggers vermijden

Als je tanden gevoelig zijn wil je pijn natuurlijk voorkomen. Vermijd daarom een aantal triggers: 

1. zure voedingsmiddelen zoals fruit en augurken
2. vermijd zure dranken zoals frisdranken en koffie
3. vermijd hete en koude voedingsmiddelen

Maak gebruik van deze oplossingen om je klachten te verminderen. 

Veelgestelde vragen

Gevoelige tanden na bleken. Na het witten van de tanden kan dentinale overgevoeligheid optreden (gevoelige tanden). Dit wordt veroorzaakt door het bleekproces waarbij de bleekchemicaliën in de minuscule dentinekanaaltjes terechtkomen. Deze kanalen liggen in het glazuur die naar de zenuwen leiden.

Gevoelige tanden na vulling. Na het plaatsen van een vulling kunnen de tanden gevoelig worden. Dit komt vrij vaak voor. Binnen een paar weken verdwijnt de gevoeligheid meestal vanzelf. In de tussentijd moet je triggers zoals koude of hete temperaturen vermijden.

Gevoelige tanden door stress. Stress kan pijn in zowel de tanden als tandvlees veroorzaken. Een studie toonde aan dat mensen met een hoog stressniveau vaker pijn in de mond ervaren. Het is dus niet gek dat je in tijden van stress gevoelige tanden kan hebben.

Take home message 

Iedereen heeft wel eens last van gevoelige tanden. Als je tanden na koude of hete temperaturen pijn en ongemak ervaart heb je mogelijk gevoelige tanden. Dit kan erg vervelend zijn.

Mogelijke oorzaken van gevoelige tanden zijn tandbederf, versleten vullingen, gebroken tanden, een blootliggende tandwortel, versleten tandglazuur, en tandvleesaandoeningen. Ongemak of pijn na het eten van koud of warm eten kan ook duiden op een gaatje.

Vermijd zure voedingsmiddelen en dranken die de gevoeligheid kunnen verergeren. Gelukkig kan je gevoelige tanden met een goede mondhygiëne al behandelen. Eventuele onderliggende oorzaken zoals brandend maagzuur dienen behandeld te worden.

Eventueel zijn er tandheelkundige ingrepen nodig. Met behulp van een goede mondhygiëne kan je pijn in gevoelige tanden in het vervolg helpen voorkomen.

Informeer de tandarts naar eventuele fluoride coatings of plastic sealant coatings om de gevoeligheid te vermidneren.