Je wat zorgen maken over een bepaald project of wat mensen van je denken is normaal. Dat zijn nou eenmaal overlevingsmechanismen. 

Echter, als de angst het behalen van je doelen belemmert of je gezondheid beïnvloedt, is het een probleem.

Faalangst belemmert het bereiken van je levensdoelen. Zo zul je bepaalde situaties ook sneller vermijden omdat je niet teleurgesteld of in verlegenheid gebracht wilt worden.

Als het niet wordt aangepakt kan het zelfs tot angst en depressie leiden. 

Iedereen is wel eens bang om te falen, maar wanneer is het afwijkend? Heb ik faalangst?

Aan de hand van zowel fysieke als mentale symptomen kun je faalangst herkennen. Van uitstelgedrag tot hoofdpijn en vermoeidheid, faalangst kan zich op verschillende manieren uiten.

Dit artikel vertelt je de lichamelijke en emotionele symptomen van faalangst, hoe het vastgesteld wordt, de oorzaken inclusief behandelingsmogelijkheden.

Symptomen faalangst

Bij faalangst ervaar je een constant overweldigend angstig gevoel wanneer je projecten of doelen nastreeft. 

Bij faalangst is er sprake van een irrationele, aanhoudende angst om niet aan de doelen en normen die je zelf of andere hebben gesteld, te voldoen.

Ook al is het gevoel ongegrond, als je faalangst hebt voelt de kans op falen absoluut zeker. Onzekere gevoelens kunnen je emoties, gedachten en handelingen vervolgens beïnvloeden. 

Je kan een faalangst hebben voor:

1. ontslag
2. gezichtsverlies
3. academische status
4. seksuele ontoereikendheid
5. verlies van gevoel van eigenwaarde

Symptomen van faalangst kunnen gescheiden worden in lichamelijk en emotioneel.

Lichamelijke symptomen faalangst:

1. slaapproblemen, slapeloze nachten, slapeloosheid: vaak door overdenken en ernstige angst
2. paniek wanneer je in onverwachte situaties belandt: paniek brengt symptomen met zich mee zoals overvloedig zweten, barstende hoofdpijn, gewrichts- en spierpijn, spijsverteringsproblemen en zelfs ademhalingsmoeilijkheden
3. pijn op de borst door stress
4. gebrek aan motivatie waardoor je te laat komt 
5. voortdurende vermoeidheid
6. zweten
7. tintelende sensaties
8. warme of koude opvliegers

Emotionele symptomen faalangst:

1. overmatig piekeren over de gevolgen van het falen
2. onzekerheden
3. onnodig rationaliseren hoe iets fout zou kunnen gaan 
4. alles-of-niets denkwijze
5. zelfsabotage
6. angst om de controle te verliezen
7. vermijden of uitstellen van taken die angst kunnen oproepen 
8. denken dat je specifieke vaardigheden mist
9. bij nieuwe taken overdreven gevoelens van angst, paniek of vrees ervaren
10. intense focus op de toekomst
11. gemiste deadlines, opdrachten te laat inleveren
12. intense behoefte om te ontsnappen

Gevolgen faalangst

Faalangst heeft gevolgen op de gemoedstoestand en algehele kwaliteit van leven. Individuen bereiken minder dan hun leeftijdsgenoten en confronteren zichzelf hier regelmatig mee. Dit bemoeilijkt de opbouw van zelfvertrouwen en leidt vervolgens tot:

1. gemiste kansen
2. ondermaatse prestaties
3. extreme voorzichtigheid om falen te voorkomen
4. zelfsabotage
5. projecten, taken en kansen vermijden 
6. minder veerkracht waardoor je moeilijker van tegenslagen herstelt

Emotionele gevolgen:

1. aangeleerde hulpeloosheid
2. emotionele instabiliteit
3. zich afsluiten: faalangst heeft een verlammende werking
4. angst die ook op andere levensgebieden betrekking gaat hebben
5. emotionele onrust 
6. het geloof in eigen kunnen verliezen

Om deze complicaties te voorkomen is het verstandig om het vast te laten stellen.

Oorzaak faalangst

Faalangst wordt ook wel atychiphobia genoemd. Het is een hardnekkige en irrationele angst om te falen. Het kan door vele redenen veroorzaakt worden:

1. opgroeien met kritische ouders
2. gepest zijn
3. traumatische gebeurtenis
4. perfectionisme
5. genetische aanleg

De eerste keer dat je voor je gevoel gefaald hebt voelde je je overstuur of vernedert. Deze emoties kunnen je vervolgens bijblijven.

Faalangst houdt verband met:

1. reactie op een specifieke situatie
2. psychische aandoening: angst, depressie

Faalangst moet niet genegeerd worden. Zo kan onbehandelde faalangst dus tot angst en depressie leiden. 

Diagnose faalangst

Als faalangst je leven beïnvloedt is het verstandig om hulp in te schakelen. 

In vergelijking met andere fobieën is faalangst complexer, maar aan de hand van een aantal diagnostische criteria kan de zorgverlener een specifieke fobie vaststellen. 

Ga langs de dokter, eventueel wordt je naar een geestelijk verzorger doorverwezen.

Behandeling faalangst

Faalangst kan een verlammende en isolerende werking hebben. Het is dus belangrijk om het onder controle te krijgen en een gezonde angst om te falen te ontwikkelen.

Faalangst kan behandeld worden met psychotherapie, medicijnen en eventuele thuistips. Bij psychotherapie worden de gedragingen, emoties en gedachten die verband houden met je faalangst aangepakt.

Er kunnen medicijnen voorgeschreven worden als de angst gekoppeld is aan gevoelens van angst of depressie.

Faalangst verminderen met deze tips:

1. identificeer alle acties, gevoelens en gedachten
2. verander de definitie van een mislukking en van succes
3. grote projecten in kleinere taken opdelen
4. jezelf de toestemming geven om te falen, plan dit falen ook in
5. ontspanningstechnieken: yoga, ademhalingsoefeningen
6. mindfulness
7. regelmatige lichaamsbeweging
8. blokkeer negatieve gedachten

Take home message

Faalangst kan het nastreven van levensdoelen beperken. Dus heb ik faalangst?

Tekenen van intense faalangst zijn chronische zorgen, hopeloos gevoel over de toekomst, zorgen over wat andere over je denken wanneer je iets niet goed doet of faalt, snel afgeleid zijn, veelvuldig uitstelgedrag en mensen of taken die met een doel of project te maken hebben vermijden.

Er kunnen ook lichamelijk symptomen optreden zoals vermoeidheid, spijsverteringsproblemen, hoofdpijn, gewrichts- of spierpijn.

Met psychotherapie, medicijnen en thuistips kan het verbeterd worden.