Heb ik Herpes? Symptomen, Oorzaken en Behandeling

Jaarlijks loopt 16% van de vrouwen een genitale herpesinfectie op tegenover 8% van de mannen (14-49 jaar). Soms zijn er bij een infectie geen eens tekenen aanwezig. 

Door seksueel contact, zoenen en nauw huid-op-huid contact kun je het herpesvirus oplopen. Het is dus een seksueel overdraagbare aandoening (SOA).

Door verschillende klachten is het soms moeilijk van andere dingen te onderscheiden. Hiervoor zul je de meest voorkomende symptomen moeten weten. Bovendien kun je op een aantal manieren een herpesuitbraak aan voelen komen.

Dit artikel vertelt je de symptomen van herpes bij vrouwen en mannen, de symptomen van een uitbraak, de herpestests, oorzaken en behandeling.

vrouw smeert lipbalsem op mondblaasje

Symptomen van herpes

De meest voorkomende symptomen van genitale herpes zijn pijnlijke of jeukende blaasjes in het genitale gebied zoals op de vagina, baarmoederhals, vulva, kont, anus, penis, ballen, of aan de binnenkant van de dijen. Deze blaasjes zullen breken en in zweertjes veranderen.

Symptomen:

  1. pijn, jeuk en gevoeligheid in het genitale gebied
  2. kleine rode bultjes of witte blaasjes: dagen tot een paar weken na infectie
  3. branderig gevoel tijdens het plassen wanneer de urine op de herpes zweertjes komt
  4. zweren wanneer de blaasjes openbarsten 
  5. korsten
  6. plasproblemen omdat de zweertjes de plasbuis blokkeren
  7. pijn rond de geslachtsdelen

Genitale herpes kan door het HSV-1 virus en HSV-2 virus veroorzaakt worden. Bij het HSV-2 virus kunnen er ook griepachtige symptomen optreden zoals:

  1. gezwollen lymfeklieren: bekkengebied, onder je armen en keel
  2. koorts
  3. hoofdpijn
  4. rillingen
  5. vermoeidheid
  6. pijnlijk gevoel

Herpes veroorzaakt meestal geen symptomen waardoor veel mensen niet weten dat ze het hebben.

Maar als je last van symptomen krijgt zullen de symptomen meestal 4 dagen na blootstelling optreden en kunnen ze een paar weken aanhouden.

De eerste uitbraak duurt meestal langer. De symptomen bij deze eerste episode treffen waarschijnlijk ook het hele lichaam zoals pijn of koorts. 

Bij een volgende uitbraak heb je meestal een korte tijd last van blaren of rode bulten. We zullen de symptomen van mannen en vrouwen nog even apart doornemen.

Herpes symptomen mannen

Symptomen genitale herpes:

  1. kleine rode genitale bultjes die in blaasjes veranderen
  2. genitale tintelingen: de penis, anus, scrotum, billen, dijen
  3. zwelling in de lies, onder de armen of nek 
  4. vermoeidheid
  5. plasproblemen
  6. spierpijn
  7. hoofdpijn
  8. koorts

Herpes symptomen vrouwen

Binnen twee weken na het oplopen van het herpesvirus zal vaak de eerste herpesuitbraak plaatsvinden. Hier kunnen de volgende verschijnselen optreden:

  1. jeuk, een branderig gevoel of tintelingen in de anale of vaginale regio
  2. gezwollen klieren
  3. griepachtige verschijnselen
  4. hoofdpijn
  5. pijn bij het plassen
  6. pijn in de billen of benen
  7. pijn in de vaginale streek
  8. veranderde vaginale afscheiding
  9. koorts
  10. een drukkend gevoel onder de maag
  11. moeilijk urineren

Het herpesvirus kan op verschillende plaatsen het lichaam binnendringen. Na een paar dagen kunnen op deze plaatsen pijnlijke blaren en zweren ontstaan.

Het kan op de volgende gebieden ontstaan:

  1. vaginale regio
  2. anale regio
  3. billen of dijen
  4. in de vagina
  5. mond
  6. urinewegen
  7. baarmoederhals

Herpesuitbraak 

Je kunt meerdere uitbraken hebben terwijl sommige slechts één uitbraak hebben of helemaal geen.

De eerste uitbraak kan maanden tot zelfs jaren op zich laten wachten. Dit wordt ook wel de eerste herpes of eerste episode genoemd. 

Wanneer het virus inactief is zul je geen last hebben, maar als het virus weer actief wordt en opleeft krijg je last van een herpesuitbraak.

Voor een uitbraak kun je waarschuwingssignalen ervaren zoals jeuk, tintelingen of een branderig gevoel op de geslachtsdelen. Deze signalen kun je van een paar uur tot een paar dagen voor de uitbraak krijgen.

Gelukkig zullen de uitbraken na verloop van tijd afnemen en zullen de verschijnselen milder zijn en sneller overgaan.

Echter, bij een verzwakte immuunsysteem kan de uitbrak zowel langdurig als ernstig zijn. 

Oorzaken

Genitale herpes is een SOA die wordt veroorzaakt door het herpes simplex virus (HSV). Er zijn twee herpes simplex virussen, namelijk HSV-1 en HSV-2.

Het herpesvirus verspreidt zich via vaginale, orale en anale seks. Bovendien kun je het bij open zweren ook door huid-op-huid contact oplopen. 

Je kunt het herpes virus dus oplopen tijdens de geslachtsgemeenschap en het zoenen. Ook door anale geslachtsgemeenschap kun je het virus oplopen.

Het vocht van de herpeszweertjes zijn besmettelijk. Zo kan vocht van een zweertje zelfs het oog infecteren. Wees je hier bewust van. Als je het vocht aanraakt van een zweertje moet je je handen goed wassen.

Overdracht van herpes verloopt via:

  1. herpes zweer
  2. genitale vloeistoffen van iemand met genitale herpes
  3. speeksel van iemand met orale herpes
  4. huid in contact met het genitale gebied van iemand met genitale herpes
  5. huid in contact met de mond van iemand met orale herpes

Je kunt dus genitale herpes krijgen door orale seks met iemand met orale herpes. Wees je er bewust van dat je het ook op kunt lopen bij iemand die geen zichtbare zweer heeft. 

Gelukkig zul je geen herpes via toiletbrillen, zwembaden, beddengoed oplopen en ook niet door het aanraken van voorwerpen.

Diagnose en test

Aan de hand van de zweertjes kan de zorgverlener al een diagnose stellen, maar er kan ook een monster van de zweer genomen worden. Ook kan er een bloedtest nodig zijn.

Bloedtest. Wanneer er geen zweertjes zijn kan een bloedtest nodig zijn om de aanwezigheid van HSV-antilichamen aan te tonen. 

PCR-test. Bij tekenen van herpes moet je je laten testen. Met een PCR-test kan genitale herpes vastgesteld worden. Hiermee wordt het virus-DNA meerdere keren verdubbeld zodat het gedetecteerd kan worden.

Behandeling

Voor genitale herpes is er zelden een dokter nodig. Genitale herpes is meestal mild en als er symptomen optreden zullen ze meestal in een paar weken verdwijnen. 

Om het herstel te versnellen bij symptomen kunnen antivirale geneesmiddelen voorgeschreven worden. Hiermee kan de kans op herhaling ook verkleind worden. Hoe eerder de behandeling hoe effectiever.

Eenmaal geïnfecteerd zal het herpesvirus levenslang in je zenuwcellen blijven zitten. Er is dus helaas geen genezing mogelijk.

Maar gelukkig zullen de meeste mensen er niet zo veel last van hebben en ook geen langetermijn complicaties ervaren.

Om de kans op overdracht te verkleinen kunnen er dagelijkse onderdrukkende therapieën voorgeschreven worden.

Preventie herpes

Jammer genoeg is er geen herpesvaccin beschikbaar, maar met veilige seksuele praktijken kan je de kans op zowel het krijgen als het doorgeven verkleinen:

  1. beperk het aantal nieuwe seksuele partners
  2. een condoom 
  3. geen seksuele activiteiten wanneer iemand last heeft van symptomen
  4. behandelingen om nieuwe gevallen te voorkomen

Vrouwen en mannen

De overdracht van het virus tijdens geslachtsgemeenschap loopt gemakkelijker van de man op de vrouw. Dit verklaart mogelijk waarom vrouwen vaker een herpesinfectie oplopen.

Hoewel de symptomen voor vrouwen en mannen hetzelfde zijn kunnen er bij zwangere vrouwen complicaties optreden.

Orale herpes

Orale herpes wordt door het herpes simplex virus 1 veroorzaakt. Het verspreidt zich meestal door niet-seksueel contact met speeksel op kindertijd of jong volwassen leeftijd. 

Symptomen van orale herpes zijn:

  1. koortslip
  2. koortsblaasjes rond of op de mond

Orale herpes zal meestal geen symptomen geven.

Take home message

Veel mensen weten niet dat ze het herpesvirus hebben. Soms heb je met het herpesvirus namelijk helemaal geen tekenen van infectie of uitbraken. Dus heb ik herpes? 

De meest voorkomende symptomen van genitale herpes zijn pijnlijke of jeukende blaasjes in de genitale regio zoals op de vagina, vulva, baarmoederhals, kont, anus, penis, ballen, of aan de binnenkant van de dijen. Deze blaasjes zullen vervolgens breken en in zweertjes veranderen.

Als je genitale herpes door het HSV-2 virus veroorzaakt is kunnen er ook griepachtige symptomen optreden. Weet wel dat herpes meestal geen symptomen veroorzaakt. 

Wanneer het virus zich op een later moment activeert en opleeft kunnen de symptomen optreden.

Dankzij antivirale geneesmiddelen kan de duur van de symptomen korter worden en kans op herhaling in de toekomst verkleind worden.

Het virus kan opgespoord worden met serologische tests, PCR-test en bloedonderzoek waarin de antilichamen tegen het virus aangetoond worden.

De eerste uitbraak is het ergste. Je zult minder uitbraken krijgen en soms houden ze er helemaal mee op.

Over Diederik

Diederik heeft een medisch-wetenschappelijke achtergrond. In zijn vrije tijd schrijft hij onder andere over gezondheidskwesties voor Human Nature.

Bronnen

Corey, L., Adams, H. G., Brown, Z. A., & Holmes, K. K. (1983). Genital herpes simplex virus infections: clinical manifestations, course, and complications. Annals of internal medicine, 98(6), 958-972.

Malkin, J. E. (2004). Epidemiology of genital herpes simplex virus infection in developed countries. Herpes: the journal of the IHMF, 11, 2A-23A.