Jicht is de meest voorkomende vorm van gewrichtsontsteking. Eén tot twee op de honderd mensen kampt met jicht. 

Bij jicht zijn de gewrichten ontstoken (artritis) waarbij er zich in en rond je gewrichten kleine kristallen vormen. 

Bij een intense plotselinge gewrichtspijn die vaak ‘s nachts optreedt vermoed je al snel jicht. 

Jicht leidt tot plotselinge aanvallen van zwelling en pijn die zeer pijnlijke en invaliderend kunnen zijn.

Gelukkig kun je met verschillende behandelingen de symptomen verlichten en andere aanvallen voorkomen.

Het is belangrijk dat je het herkent en behandelt. Onbehandelde jicht zal na verloop van tijd namelijk meer gewrichten aantasten. 

Dit artikel vertelt je de symptomen van jicht, de gewrichten die het vaakst getroffen worden, hoe het gediagnosticeerd wordt inclusief de behandelingsmogelijkheden.

Symptomen jicht

Het belangrijkste symptoom is een plotselinge, hevige pijnaanval in een of meer gewrichten. Meestal is je grote teen getroffen. 

Symptomen van jicht:

1. intense pijn in een of meer gewrichten
2. zwelling in en rond het getroffen gewricht
3. warm, heet en zeer gevoelig gewricht, tot het moment dat het niets aan kan raken
4. glanzende rode huid 
5. jeukende, vervellende, schilferige huid wanneer de zwelling afneemt
6. beperkt bewegingsbereik (naarmate jicht vordert)

Jichtaanvallen neigen bepaalde patronen te hebben:

1. in een paar uur ontwikkelen de aanvallen zich snel 
2. treedt bijna altijd plotseling op 
3. nachtelijke jichtaanvallen (maar kunnen op elk moment optreden)
4. de eerste 4-12 uur is de pijn waarschijnlijk het hevigst
5. houdt tussen de 3-10 dagen aan
6. om de paar maanden of jaren kunnen de aanvallen terugkomen
7. na verloop van tijd zal onbehandelde jicht vaker voorkomen

Het verplaatsen kan door de intense pijn bemoeilijkt worden. Zo kan zelfs de lichte druk van je bedovertrek ondraaglijk worden.

In de loop van een paar uur zullen de symptomen zich snel ontwikkelen. Meestal houden deze symptomen 3 tot wel 10 dagen aan. 

Hierna zou de pijn over moeten gaan waarna het gewricht weer normaal wordt. 

Van de mensen die jicht hebben gehad zal bijna iedereen op een gegeven moment weer aanvallen krijgen. Binnen een jaar zullen de aanvallen meestal weer plaatsvinden. 

Waarschijnlijk zullen de latere aanvallen zowel langer duren als meer gewrichten treffen. 

Hoe vaak je jichtaanvallen zult hebben en wanneer ze precies optreden, is helaas moeilijk te voorspellen.

De getroffen gewrichten

Bijna elk gewricht kan door jicht getroffen worden, maar meestal zijn de gewrichten aan de uiteinden van je ledematen aangetast zoals je tenen, vingers, knieën en enkels. Het kan tegelijk in meer dan één gewricht optreden. 

De volgende gewrichten worden vaker aangetast:

1. tenen (met name grote teengewricht)
2. middenvoet (plek waar je schoenveters zitten)
3. vingers, polsen, ellebogen
4. knieën
5. enkels

Bel je arts wanneer er plotseling hevige pijn in een gewricht optreedt. Als het gewricht ontstoken en warm is en je koorts hebt, moet je onmiddellijk medische hulp zoeken omdat er sprake kan zijn van een infectie.

Diagnose jicht

Aan de hand van de klachten, lichamelijk onderzoek, röntgenfoto’s en laboratoriumtests kan de diagnose jicht gesteld worden. Ook zal de hoeveelheid urinezuur in je bloed gemeten worden.

Alleen tijdens een opflakkering (flare) kan jicht bevestigd worden. Het gewricht zal pijnlijk, heet en gezwollen zijn en bij de laboratoriumtest zullen urinezuurkristallen aangetroffen worden.

Een aantal ziekten kunnen jicht imiteren waaronder pseudo-jicht, reuma, septische artritis (geïnfecteerd gewricht), psoriatische artritis, spanningsfractuur en cellulitis (bacteriële huidinfectie). De arts houdt hier rekening mee zodat je diagnose niet vertraagd wordt.

Het is belangrijk dat jicht behandeld wordt omdat het anders na verloop van tijd waarschijnlijk meer gewrichten gaat aantasten.

Behandeling jicht

Jichtaanvallen worden meestal met een niet-steroïde ontstekingsremmer (NSAID) behandeld. Indien de pijn en zwelling niet afnemen kun je ook steroïden voorgeschreven krijgen (tabletten of injectie).

Behandelingen jicht:

1. ijs op het getroffen gebied
2. vrij verkrijgbare pijnstillers: NSAID, ibuprofen, naproxen
3. water drinken om de urinezuurkristallen weg te spoelen
4. voorgeschreven ontstekingsremmers: indometacine en colchicine
5. korte kuur met prednison of methylprednisolon

Oorzaken jicht

Een ophoping van urinezuur in je bloed leidt tot jicht.

Dit ontstaat wanneer je lichaam het overmatige urinezuur niet kan uitscheiden waardoor de kristallen zich in je gewrichten gaan hopen, zoals in je grote teen.

Dit veroorzaakt hevige gewrichtspijn, zwelling, roodheid en warmte.

Jicht treft met name mannen boven de 30 en postmenopauzale vrouwen. Jicht komt over het algemeen vaker voor bij mannen.

Risicofactoren:

1. (oudere) mannen
2. genetische aanleg: komt soms in families voor
3. bepaalde medicijnen: plaspillen (diuretica), hoge bloeddruk (zoals ACE-remmers)
4. als je de menopauze hebt gehad
5. artrose
6. alcohol drinken
7. hoge bloeddruk
8. overgewicht 
9. een hoog cholesterolgehalte
10. nierproblemen
11. suikerziekte
12. na een verwonding of operatie

Take home message

Ongeveer 4% van de mensen lijdt aan jicht. Jicht is een pijnlijke vorm van artritis waarbij plotseling gewrichtspijn kan optreden. Dus heb ik jicht?

Bij intense gewrichtspijn, ontsteking en roodheid, aanhoudend ongemak en beperkt bewegingsbereik, heb je mogelijk jicht.

Meestal zijn de gewrichten aan de uiteinden van je ledematen aangetast zoals je tenen, vingers, knieën en enkels. Echter, elk gewricht kan aangedaan zijn. 

Als de hevige pijn eenmaal is verdwenen zal het ongemak nog enkele dagen tot enkele weken voortduren.

Levensstijlfactoren, omgevingsfactoren en genetische factoren kunnen jicht veroorzaken.

Jicht kan niet genezen worden, maar gelukkig kunnen verschillende behandelingen de pijn en ontsteking verlichten.