Heb ik Leukemie? Alarmsymptomen

Elk jaar wordt leukemie maar liefst 300.000 keer gediagnosticeerd. Leukemie ontwikkelt zich in het beenmerg en meestal begint het in de witte bloedcellen.

Leukemie onderdrukt de ontwikkeling van gezonde bloedcellen wat vervolgens tot de kenmerkende symptomen leidt.

Er zijn echter verschillende vormen waaronder een snelle (acute) vorm en een langzame (chronische) vorm. 

Een diagnose is beangstigend maar het zal je overlevingskansen verhogen. Dus heb ik leukemie?

KORT ANTWOORD

Veelvoorkomende leukemiesymptomen zijn gemakkelijk bloeden of blauwe plekken oplopen, frequente of langdurige infecties en vermoeidheid en een zwak gevoel. Deze symptomen worden veroorzaakt door een tekort aan bloedplaatjes, tekort aan normale witte bloedcellen en een tekort aan rode bloedcellen (vermoeidheid, zwak gevoel). De diagnose kan met bloed- en beenmergonderzoek gesteld worden.

Dit artikel vertelt je veelvoorkomende symptomen van leukemie, hoe het gediagnosticeerd wordt, verschillende leukemie en wanneer je langs de arts moet gaan.

slapende vrouw ochtend moe

Hoe de symptomen ontstaan

Rode bloedcellen. Je zuurstof wordt door je rode bloedcellen vervoert. Als leukemie de productie van rode bloedcellen onderdrukt zul je dus minder zuurstof krijgen wat vervolgens vermoeidheid kan veroorzaken.

Een tekort aan rode bloedcellen kan leiden tot:

  1. vermoeidheid
  2. zwak gevoel
  3. bleke huid
  4. een koud gevoel
  5. licht in het hoofd, duizeligheid
  6. kortademigheid

Witte bloedcellen. Je witte bloedcellen zijn je immuuncellen die normaal gesproken ziekteverwekkers neutraliseren. Echter, bij leukemie worden er geen functionele witte bloedcellen meer geproduceerd. Ze worden dus nog wel aangemaakt maar ze werken niet goed waardoor je niet goed beschermd bent. Dit kan tot frequente of langdurige infecties kan leiden.

Een tekort aan normale witte bloedcellen kan dus leiden tot:

  1. infecties
  2. koorts

Bloedplaatjes. Dankzij je bloedplaatjes kunnen bloedingen gestopt worden. Ze zorgen er namelijk voor dat je bloed gaat stollen wat de gaten in je bloedvaten dicht. Echter, leukemie onderdrukt de aanmaak van bloedplaatjes waardoor je makkelijker bloed en makkelijker blauwe plekken oploopt. 

Een tekort aan bloedplaatjes kan leiden tot:

  1. bloedingen
  2. bloedend tandvlees
  3. blauwe plekken
  4. frequente of hevige neusbloedingen

Overige symptomen leukemie:

  1. opgezwollen lymfeklieren 
  2. pijnlijke botten of gewrichten door opgehoopte leukemiecellen
  3. gezwollen onderbuik door leukemiecellen in de milt en lever
  4. hoesten, ademhalingsmoeilijkheden
  5. minder eetlust en gewichtsverlies: een vergrote lever en of milt kan namelijk op de maag drukken en je een vol gevoel geven 
  6. hoofdpijn, toevallen
  7. tandvleesproblemen
  8. gezwollen gezicht en armen
  9. overgeven
  10. kleine donkere huidvlekken, uitslag

Soorten leukemie

Er zijn verschillende soorten leukemie waaronder myeloïde en lymfatische leukemie. Leukemie kan snel (acuut) of langzaam (chronisch) groeien.

Volwassenen

Bij volwassenen komen acute myeloïde leukemie (AML) en chronische lymfatische leukemie (CLL) het vaakst voor. 

Acute myeloïde leukemie. Bij volwassenen is AML de meest voorkomende acute leukemie. Hierbij zijn de myeloïde cellen betrokken. Het is een snel groeiende leukemie. Het tast meestal de cellen aan die uiteindelijk je immuuncellen worden. Het kan echter ook je bloedplaatjes of onrijpe rode bloedcellen treffen.

Chronische lymfatische leukemie. CLL is bij volwassenen de meest voorkomende leukemie. Het begint in je witte bloedcellen. Het is een langzame chronische vorm waarbij de kankercellen zich geleidelijk opbouwen. Zo hebben veel mensen jarenlang helemaal geen symptomen. Het zal zich zelden bij kinderen ontwikkelen.

Kinderen

Bij kinderen komen de acute lymfocytaire leukemie (ALL) en de acute myeloïde leukemie (AML) het vaakst voor.

Acute lymfatische leukemie. ALL is bij kinderen de meest voorkomende leukemie. De lymfocyten in het beenmerg zijn voornamelijk aangedaan.

Acute myeloïde leukemie (AML). Acute myeloïde leukemie is op ALL na de tweede meest voorkomende leukemie. De aanmaak van bloedplaatjes, myeloblasten en rode bloedcellen is hierbij aangetast.

Wanneer naar de dokter?

Ga bij een van de volgende symptomen naar de arts: 

  1. zwak gevoel
  2. vermoeidheid
  3. frequente infecties
  4. gemakkelijk bloeden of blauwe plekken oplopen
  5. koorts
  6. duizeligheid
  7. botpijn
  8. maagpijn
  9. verkoudheid
  10. hoofdpijn
  11. slechte eetlust

Wees je ervan bewust dat verschillende tekenen zich op verschillende manieren kunnen uiten. Voor een correcte diagnose moet je dus naar de arts.

Zo wordt de diagnose leukemie gesteld

Om de diagnose leukemie te stellen kan het volgende aanvullend onderzoek verricht worden.

Aantal bloedcellen. Afwijkingen kunnen opgespoord worden door het bloedbeeld in kaart te brengen. Hierbij kan een tekort aan rode bloedcellen of bloedplaatjes gevonden worden of juist een teveel aan abnormale witte bloedcellen. Ook kunnen er blasten aangetroffen worden, blasten zijn jonge witte bloedcellen.

Beenmergonderzoek. Om de diagnose met zekerheid te stellen zal er beenmergonderzoek verricht moeten worden. Met een holle, dunne naald wordt er een kleine hoeveelheid beenmerg uit je heupbeen gehaald. Beenmergonderzoek kan ook op een later stadium gebruikt worden om te zien of de behandeling aanslaat. Het beenmergonderzoek zal vaak door een oncoloog of hematoloog uitgevoerd worden.

Ruggenmergpunctie. Rond de hersenen kunnen ook leukemiecellen zitten die met een ruggenmergpunctie aangetoond kunnen worden. Hierbij wordt een kleine holle naald in je ruggengraat geplaatst en vervolgens vocht opgezogen.

Overige testen zijn röntgenfoto’s, laboratoriumtests en bloedonderzoek om het weefselmateriaal te onderzoeken en te zien hoe de andere organen werken. Er wordt ook gezocht naar gezwollen lymfeklieren.

Uitzaaiingen kunnen met een CT-scan in kaart gebracht worden.

Behandeling van leukemie

Veel toegepaste leukemie behandelingen:

  1. chemotherapie
  2. beenmergtransplantatie (stamceltransplantatie)
  3. bestraling: röntgenstraling of andere hoog energetische stralen
  4. gerichte therapie: hierbij wordt er op specifieke afwijkingen in de kankercellen gericht
  5. immunotherapie

Kinderen

Kinderleukemie wordt meestal met chemotherapie behandeld. Er kan ook gekozen worden voor een hoge dosis chemotherapie gecombineerd met een stamceltransplantatie.

Bij de meeste kinderleukemieën is de genezingskans zeer hoog. De kans op genezing kan soms tot wel 90% zijn.

Take home message

Leukemie ontstaat in het beenmerg en onderdrukt de aanmaak van nieuwe bloedcellen.

Je bent al snel bezorgd bij blauwe plekken, vermoeidheid en symptomen van bijvoorbeeld een verkoudheid of griep die maar niet weggaan.

Bij veel leukemie vormen zijn er in het beginstadium echter geen duidelijke symptomen. Dus heb ik leukemie?

Veelvoorkomende symptomen van leukemie zijn onverklaarbare blauwe plekken, vermoeidheid, een zwak gevoel door bloedarmoede en ziek zijn.

Er zijn nog meer tekenen van leukemie waaronder gezwollen lymfeklieren, bleekheid, gemakkelijke bloeden en blauwe plekken oplopen, gevoeligheid voor infecties, verlies van eetlust, gewichtsverlies en gezwollen milt.

Leukemie kan vastgesteld worden met bloedonderzoek, beenmergonderzoek en andere aanvullende testen.

Over Diederik

Diederik heeft een medisch-wetenschappelijke achtergrond. In zijn vrije tijd schrijft hij onder andere over gezondheidskwesties voor Human Nature.

Bronnen