Heb ik Lipoedeem? Zo Herken je het

Lipoedeem ontstaat door een abnormale onderhuidse vetophoping. Als je last hebt van een pijnlijke zwelling in de benen, billen of dijen vermoed je al gauw lipoedeem. 

Lipoedeem treft bijna uitsluitend vrouwen. Zo zal het meestal tijdens de puberteit, zwangerschap of menopauze beginnen of verergeren.

Omdat het vet zich opstapelt en het onderste deel van het lichaam groter wordt ervaren veel vrouwen emotionele symptomen zoals schaamte, depressieve gevoelens en angst. 

Bovendien kan het extreem pijnlijk zijn en kun je ook sneller blauwe plekken ontwikkelen. Na verloop van tijd kan het zelfs tot vochtretentie leiden wat in lymfoedeem kan resulteren.

Kortom, lipoedeem kan de kwaliteit van leven aanzienlijk beïnvloeden. Het is dus belangrijk dat het gediagnosticeerd wordt zodat je zo goed mogelijk geholpen kunt worden. Aan de hand van tekenen en symptomen kun je het helpen herkennen.

Dit artikel vertelt je de symptomen van lipoedeem, de oorzaken, hoe de diagnose wordt gesteld en de behandelingsmogelijkheden.

vrouw-checkt-op-lipoedeem

Lipoedeem symptomen

Symptomen van lipoedeem:

  1. vetophoping in dijen, billen, kuiten, en bovenarmen (soms) 
  2. de zwelling kan van je heupen tot helemaal aan je enkels optreden
  3. aantasting van het loopvermogen naarmate lipoedeem verergert 
  4. pijn
  5. gemakkelijk blauwe plekken op de benen
  6. symmetrisch gezwollen benen, dijen en billen
  7. de zwelling heeft een zuilvormig uiterlijk 
  8. gevoeligheid bij aanraking
  9. gevoelige, ongemakkelijke, pijnlijke  benen
  10. de huid is gewoonlijk subtiel en zacht
  11. het getroffen gebied voelt koel en sponsachtig aan
  12. in de aangedane gebieden kunnen kleine spataderen aanwezig zijn

Atypische textuur. ‘Zandkorrels of rijst’, ‘erwtachtige knobbeltjes’, ’kleine kiezelsteentjes’. De textuur, grootte en diepte kan van persoon tot persoon verschillen.  

Blokkade lymfebanen. De ophoping van vet kan na verloop van tijd een vochtophoping veroorzaken. Dit wordt ook wel lipo-lymfoedeem of secundair lymfoedeem genoemd.

Emotionele symptomen. Schaamte, depressieve gevoelens en angst zijn bij veel mensen aanwezig.

De zwelling kan verergeren in de middag, avond, bij warm weer of na inspanning. 

De handen of voeten zijn meestal niet gezwollen. Echter, bij chronische veneuze insufficiëntie of lymfoedeem kan er wel een zwelling in de handen of voeten aanwezig zijn.

Lipoedeem oorzaken

Bij lipoedeem wordt het vet in je benen en billen ongelijk verdeeld. Meestal zit er aan de buitenkant van je heupen en binnenkant van je knieën een vetgebied.  

Hoe lipoedeem precies veroorzaakt wordt is momenteel nog onbekend. Het komt dus bijna uitsluitend onder vrouwen voor.

Hormonen. Meestal begint het tijdens hormonale verschuivingen rond de puberteit, zwangerschap of menopauze.

Erfelijkheid. Lipoedeem komt in families voor. Als andere vrouwelijke familieleden ook lipoedeem hebben neemt de kans op lipoedeem toe.

Overgewicht. Hoewel lipoedeem niet door overgewicht veroorzaakt wordt, heeft wel meer dan de helft overgewicht of obesitas.

Het wordt soms met gewichtstoename, zwaarlijvigheid, overmatig lymfoedeem of cellulitis in de war gehaald. Ook denken mensen al gauw dat het komt door een gebrek aan lichaamsbeweging.

Je wilt natuurlijk een correcte diagnose.

Diagnose lipoedeem

Een clinicus zal een lichamelijk onderzoek uitvoeren en de voorgeschiedenis bekijken. Door de zwelling kunnen de kenmerken van lipoedeem moeilijk te voelen zijn. De arts zal ook kijken of er mogelijk iets anders aan de hand is zoals lymfoedeem.

lipoedeem kan van lymfoedeem onderscheiden worden door de huid over de achterkant van de de tweede teen samen te knijpen. Als de huid moelijk van het onderliggende weefsel loskomt is er sprake van lymfoedeem.

Van beeldvorming tot laboratoriumtests, er wordt onderzoek verricht naar het ontwikkelen van diagnostische hulpmiddelen. 

Aan de hand van de genetica zou in de toekomst mogelijk ook het risico op lipoedeem ingeschat kunnen worden. 

Behandeling lipoedeem

De behandeling van lipoedeem bestaat uit:

  1. dieetaanpassingen: anti-ontstekingsdieet
  2. getroffen gebieden zwachtelen
  3. steunkousen
  4. compressie: kniekousen, panty’s. dijhoge kousen, leggings
  5. lichaamsbeweging met weinig impact
  6. wateractiviteiten
  7. massage

Als de behandelingen ineffectief waren kan gespecialiseerde liposuctie overwogen worden. De benen hoger leggen en plaspillen zullen de getroffen gebieden niet helpen. 

Take home message

Heb ik lipoedeem?

Lipoedeem wordt gekenmerkt door een pijnlijke zwelling in de benen, billen, dijen en de armen (soms). Meestal zijn de voeten niet aangedaan.

Bij lipoedeem is er sprake van een abnormale onderhuidse vetophoping. In plaats van een regelmatig patroon wordt het vet bij lipoedeem ongelijk verdeeld.

Lipoedeem treft vooral vrouwen. Het kan namelijk ontstaan door vrouwelijke hormonale veranderingen.

Het is niet 100% zeker maar er is waarschijnlijk een genetische basis omdat het in families voor kan komen. 

Lipoedeem kan deelname aan lichamelijke activiteit belemmeren en een beperkte mobiliteit kan zorgen voor andere een laag gevoel van eigenwaarde en angst.

Over Diederik

Diederik heeft een medisch-wetenschappelijke achtergrond. In zijn vrije tijd schrijft hij onder andere over gezondheidskwesties voor Human Nature.

Bronnen

Buso, G., Depairon, M., Tomson, D., Raffoul, W., Vettor, R., & Mazzolai, L. (2019). Lipedema: a call to action!. Obesity, 27(10), 1567-1576.

Child, A. H., Gordon, K. D., Sharpe, P., Brice, G., Ostergaard, P., Jeffery, S., & Mortimer, P. S. (2010). Lipedema: an inherited condition. American Journal of Medical Genetics Part A, 152(4), 970-976.

Sanchez-De la Torre, Y., Wadeea, R., Rosas, V., & Herbst, K. L. (2018). Lipedema: friend and foe. Hormone molecular biology and clinical investigation, 33(1).