Wereldwijd hebben 2.8 miljoen multipele sclerose. MS is een progressieve auto-immuunziekte waarbij het lichaam de eigen zenuwen gaat aanvallen.
Om verdere zenuwschade tegen te gaan is het belangrijk dat het in een vroeg stadium wordt opgespoord.
Naast de veelvoorkomende vage symptomen zijn er een aantal concretere symptomen waarmee je MS op het spoor kunt komen.
Bovendien zijn er verschillende risicofactoren die de kans op MS kunnen verhogen.
Dit artikel vertelt je hoe je MS kunt herkennen, de symptomen, de concrete symptomen, de oorzaken, het diagnostisch proces en de behandelingsmogelijkheden.

Heb ik MS? Symptomen MS
MS kan alle soorten zenuwen beschadigen. Vandaar dat er een grote reeks aan symptomen kan optreden.
De meest voorkomende symptomen van MS zijn onder andere:
- vermoeidheid
- gevoelloosheid en tintelingen
- duizeligheid
- evenwichtsverlies
- mobiliteitsproblemen
- spierspasmen, zwakte, stijfheid
- trillingen (tremor)
- pijn
- problemen met denken, plannen, leren
- problemen met geheugen
- angst, depressie
- slikproblemen
- spraakproblemen
- problemen met de darmen
- problemen met de blaas
- seksuele problemen
De meeste MS patiënten hebben slechts enkele symptomen. Als je denkt dat je de vroege tekenen van MS hebt moet je langs de huisarts gaan.
Het hebben van een van deze symptomen betekent niet noodzakelijkerwijs dat je MS hebt. Andere aandoeningen kunnen deze symptomen namelijk ook veroorzaken zoals de ziekte van Lyme.
Zoals je hebt gemerkt kunnen de neurologische symptomen nogal vaag zijn zoals gevoelloosheid en tintelingen, maar dit kan er mogelijk wel op wijzen dat het om MS gaat.
Vroege symptomen MS
Op verschillende momenten kunnen er verschillende symptomen optreden.
Er zijn dus geen typische eerste symptomen van MS. MS volgt namelijk geen typisch patroon en kan dus voor iedereen anders verlopen.
Er is vaak wel een concreter symptoom, namelijk een probleem met gezichtsvermogen. Dit wordt ook wel optische neuritis genoemd. Dit betekent natuurlijk niet gelijk dat je MS hebt.
De symptomen kunnen zich wel op een aantal manieren kenmerken.
Zijn het MS symptomen?
Multiple sclerose is een auto-immuunziekte waarbij het immuunsysteem het eigen gezonde zenuwweefsel aanvalt.
Onvoorspelbare symptomen. MS kan elk lichaamsdeel aantasten en tot allerlei onvoorspelbare symptomen leiden. Zo wordt elk persoon ook anders getroffen.
Eenzijdige symptomen. Meestal zijn de symptomen eenzijdig en treden symptomen in het gezicht, armen of benen op. De symptomen gaan meestal vanzelf over.
Terugval en remissie. In veel gevallen zal MS komen en gaan. Een terugval is een periode waarin de symptomen verergeren en een remissie is een periode waarin de symptomen verbeteren of verdwijnen. Er zijn echter verschillende soorten MS.
Elk persoon is anders. Bij de ene persoon zullen de symptomen na verloop van tijd verergeren terwijl de symptomen bij anderen komen en gaan. Hierover later meer bij de verschillende vormen van MS.
Maar heb ik MS? Er zijn risicofactoren die de kans op MS mogelijk kunnen verhogen.
Risicofactoren
Risicofactoren van MS:
- vrouwelijke geslacht (2-3 keer meer kans op relapsing-remitting MS)
- familieleden met MS
- Leeftijd: meestal begint MS rond de 20-40 jaar, maar het kan op elke leeftijd ontstaan
- vitamine D tekort (op de evenaar hebben mensen minder MS)
- andere auto-immuunziekten (schildklieraandoeningen, inflammatoire darmziekten, psoriasis, pernicieuze anemie, diabetes type 1)
- landen met een gematigd klimaat
- blanke huidskleur
- rokers
- verschillende virussen (waaronder infectie met het Epstein-Barr virus)
Oorzaak MS
Je zenuwvezels in je hersenen en ruggenmerg zijn omhuld met een vettige beschermde substantie (myeline).
Multiple sclerose vernietigt deze vettige substantie waardoor je zenuwen worden aangetast. Waarom dit precies gebeurt is onbekend.
Diagnose MS
Voor de diagnose MS zullen minstens twee gebieden van het centrale zenuwstelsel beschadigd moeten zijn. Deze schade kan optreden in je hersenen, ruggenmerg en oogzenuwen.
Daarnaast moet de schade op verschillende tijdstippen zijn opgetreden. Tot slot dienen andere mogelijke oorzaken uitgesloten te worden. Zo kunnen de symptomen van MS op de ziekte van Lyme lijken.
Alleen een neuroloog kan de diagnose multipele sclerose stellen. Als je huisarts MS vermoedt, zal je doorverwezen worden.
In meer dan 90% van de gevallen wordt de diagnose met een MRI-scan bevestigd. Met een MRI scan kan de exacte plaats en grootte van de beschadigingen en littekens in kaart gebracht worden.
Verschillen vormen van MS
Op basis van de activiteit van de ziekte en het verloop ervan wordt MS in verschillende typen verdeeld.
De drie hoofdtypen van Multipele Sclerose:
- Relapsing remitting MS (RRMS): terugval gevolgd door remissie waarna het vaak iets erger is geworden
- Primair progressieve MS (PPMS): geen aanvallen, maar wel voortdurende verergering
- Secundair progressieve MS (SPMS): aanvallen met progressie (combinatie van RRMS en PPMS)
90% van de mensen heeft relapsing remitting MS dat vaak over gaat in secundair progressieve MS.
MS Behandelingen
Helaas kan MS niet worden genezen. Er zijn wel verschillende behandelingsopties die allemaal een ander doel dienen:
- behandeling die de aanval vermindert (methylprednisolon)
- geneesmiddelen en behandelingen die symptomen tegengaan
- geneesmiddelen die de kans op aanvallen doet verminderen (immunomodulerende medicatie)
Er zijn dus geneesmiddelen die de aanvallen kunnen tegengaan. Dit is doelgerichte therapie waarbij zogeheten monoklonale antilichamen gebruikt worden:
- mitoxantrone
- natalizumab
- ocrelizumab
- alemtuzumab
Deze middelen zijn alleen werkzaam als je een vorm van MS hebt waarbij aanvallen optreden, oftewel relapsing remitting MS (RRMS) of secundair progressieve MS (SPMS).
Een van de hierboven beschreven geneesmiddelen is ook werkzaam bij de primair progressieve MS (PPMS), namelijk ocrelizumab.
Take home message
Multipele sclerose (MS) is een auto-immuunaandoening die de zenuwen aantast. Het is een progressieve ziekte.
Om precies te zijn wordt de vettige substantie die om je zenuwvezels ligt vernietigd. Deze substantie wordt ook wel myeline genoemd en beschermt je ruggenmerg.
Er is dus een verstoring van het immuunsysteem. De precieze oorzaak is echter onbekend.
Zoals hierboven besproken zijn er wel een aantal mogelijke verbanden en risicofactoren zoals vrouwelijk geslacht, genetica, vitamine D tekort, roken, verschillende virussen, blanke huidskleur en andere autoimmuunziekten.
Heb ik MS?
Veelvoorkomende symptomen van MS zijn onder andere gezichtsproblemen, vermoeidheid, gevoelloosheid en tintelingen, duizeligheid, evenwichtsverlies, spierspasmen, zwakte, stijfheid, mobiliteitsproblemen, trillingen, pijn, problemen met geheugen, problemen met denken, plannen, leren, angst, depressie, gezichtsproblemen, slikproblemen, spraakproblemen, problemen met de blaas, problemen met de darmen en seksuele problemen.
De mogelijke eerste tekenen van zenuwbeschadiging zijn problemen met het gezichtsvermogen, gevoelloosheid, en een gevoel van pinnen en naalden.
Zowel jongere als oudere mensen kunnen MS ontwikkelen.
De diagnose wordt gesteld aan de hand van zenuwschade die op verschillende momenten is opgetreden en het uitsluiten van andere mogelijke oorzaken.
Aangezien de symptomen van MS ook op die van lyme kunnen lijken zal lyme uitgesloten moeten worden.
De behandeling is gericht op het verminderen van de aanvallen, verminderen van de symptomen en het verlagen van de kans op een aanval.