Maar liefst 20% van de mensen heeft PDS. Het prikkelbaredarmsyndroom (PDS) is een veelvoorkomende aandoening van het spijsverteringsstelsel. 

Als je last hebt van een opgeblazen gevoel, buikkrampen, diarree of constipatie denk je al snel aan PDS.

Echter, iedereen heeft wel eens last van darmklachten, dus wanneer is het afwijkend?

Aan de hand van een aantal typische symptomen en tekenen kun je PDS herkennen. Bovendien kunnen de symptomen van vrouwen samenhangen met de menstruatiecyclus.

Dit artikel vertelt je de symptomen van PDS, oorzaken, diagnose inclusief de behandelingsmogelijkheden.

Symptomen PDS

De meest voorkomende symptomen van PDS zijn

1. buikpijn (vaak gerelateerd aan de stoelgang)
2. veranderingen in je stoelgang (diarree, constipatie, of beide)
3. opgeblazen gevoel, winderigheid
4. krampen

De precieze verandering in de stoelgang is afhankelijk van het type IBS.

Na een stoelgang zullen symptomen van opgeblazen gevoel en winderigheid meestal verdwijnen. Mensen met PDS kunnen zowel diarree als constipatie hebben.

De symptomen kunnen variëren maar zijn meestal een langere periode aanwezig. Ze kunnen dagen, weken tot zelfs maanden aanhouden. Symptomen kunnen komen en gaan.

Andere gerelateerde symptomen:

1. een opgeblazen gevoel
2. meer gas
3. slijm in de ontlasting

PDS-symptomen vrouwen. Bij vrouwen kunnen de symptomen rond de menstruatieperiode optreden of verergeren. Ook tijdens de zwangerschap zouden bepaalde symptomen kunnen toenemen. Aan de andere kant hebben vrouwen in de menopauze juist minder symptomen.

PDS-symptomen mannen. Mannen ervaren dezelfde symptomen als vrouwen, maar het blijkt dat mannen veel minder vaak hun symptomen melden of behandeling zoeken.

Oorzaken PDS

De precieze oorzaak van PDS is onbekend. Er zijn wel verschillende verbanden aangetoond:

1. stress
2. overgevoelige darmzenuwen
3. voedsel dat te snel of te langzaam je darmen passeert
4. familiegeschiedenis van PDS

Overige factoren:

1. afwijkingen in de zenuwen van het spijsverteringsstelsel
2. spiersamentrekkingen darmen
3. stressvolle gebeurtenissen op jonge leeftijd
4. bacteriële overgroei
5. ernstige infectie door bacteriën of een virus
6. veranderingen in de darmmicroben

Diagnosetest PDS

Er bestaat geen specifieke diagnostische test voor PDS. Aan de hand van de symptomen kan de diagnose PDS gesteld worden.

Waarschijnlijk zal de arts als eerste andere aandoeningen zoals coeliakie uitsluiten middels een volledige anamnese, lichamelijk onderzoek en eventueel aanvullende tests.

1. bloedonderzoek: om coeliakie uit te sluiten en bloedarmoede aan te tonen 
2. dieet: met een dieet waarin bepaalde voedingsgroepen zijn weggesneden kunnen voedselallergieën uitgesloten worden
3. feceskweek: infecties kunnen met een kweek van de ontlasting uitgesloten worden 
4. colonoscopie als de arts een darmaandoeningen vermoedt

Vervolgens kan PDS aan de hand van de volgende diagnostische Rome-criteria vastgesteld worden:

1. ongemak en buikpijn die wekelijks gemiddeld ten minste een dag aanhouden (in de laatste drie maanden)
2. associatie met tenminste 2 van de volgende factoren: ongemak en buikpijn aan defecatie gerelateerd, veranderde consistentie van de ontlasting, veranderde defecatiefrequentie

Op basis van de symptomen wordt PDS in drie typen onderverdeeld:

1. overwegend constipatie
2. overwegend diarree
3. gemengd

Er wordt waarschijnlijk ook gekeken of er symptomen aanwezig zijn die op een ernstige aandoeningen duiden zoals:

1. symptomen die pas na 50-jarige leeftijd optreden
2. rectale bloeding
3. nachtelijke buikpijn, of buikpijn die niet met de stoelgang verband houdt
4. bloedarmoede door een ijzertekort
5. misselijkheid, herhaaldelijk braken
6. gewichtsverlies
7. diarree waarvan je wakker wordt
8. aanhoudende diarree

Meestal is het een levenslang probleem dat het dagelijks leven kan beïnvloeden en dus erg frustrerend kan zijn. 

Hoewel er geen genezing mogelijk is zijn er verschillende manieren waarmee je de symptomen onder controle kunt houden.

Behandeling PDS

De behandeling focust zich op het verlichten van de symptomen en is afhankelijk van de het type PDS en de ernst.

Behandelingsopties PDS:

1. Dieetveranderingen: minder cafeïne of vettig voedsel die de darmsamentrekkingen kunnen stimuleren, minder fructose, lactose en sorbitol.
2. Psychotherapie: stress kan zowel de frequentie als ernst van PDS versterken, met psychotherapie kan de stress aangepakt worden.
3. Geneesmiddelen: spierverslappers (tegen darmkrampen), laxeermiddelen (constipatie), antidiarreemiddelen, lage dosis antidepressiva en antibiotica.
4. Alternatieve therapieën: massage, acupunctuur

Take home message

Als je regelmatig last hebt van krampen, opgeblazen gevoel, buikpijn, winderigheid, diarree, of constipatie constipatie vermoed je al snel PDS.

Heb ik PDS?

De meest voorkomende symptomen van PDS zijn een opgeblazen gevoel, buikpijn of krampen of die verband houden met de stoelgang, stoelgang veranderingen en veranderingen in de frequentie van een stoelgang.

De symptomen kunnen verdwijnen en weer terugkomen. De symptomen zijn dus niet altijd blijvend.

Van dieetveranderingen tot medicatie, gelukkig zijn er verschillende manieren om PDS onder controle te krijgen.