Heb ik Psoriasis? Symptomen en Oorzaken

Wereldwijd hebben 125 miljoen mensen psoriasis, dit komt neer op 2-3% van de bevolking.

Iedereen heeft wel eens een beetje uitslag of huidschilfers, maar bij dikke rode huidvlekken en zilverachtige schilfers denk je al snel aan psoriasis.

Er zijn bovendien verschillende soorten psoriasis met elk hun verschillende kenmerken. Aan de hand van een aantal verschijnselen en symptomen kun je psoriasis en het type herkennen.

Dit artikel vertelt je de verschijnselen en symptomen van psoriasis, de verschillende typen psoriasis, hoe de diagnose gesteld wordt inclusief de behandelingsmogelijkheden.

psoriasis-close-up-elleboog

Symptomen Psoriasis

Psoriasis veroorzaakt dikke, rode huidvlekken en zilverachtige schilfers die zich meestal op ellebogen, knieën, onderrug, hoofdhuid, gezicht, voetzolen en handpalmen bevinden.

Ze kunnen ook op de vingernagels, teennagels en mond voorkomen. Er zijn verschillende soorten psoriasis waarvan plaque psoriasis de meest voorkomende is.

Veelvoorkomende symptomen van psoriasis:

  1. kleine, schilferende plekken (vaak bij kinderen)
  2. rode psoriasisplekken die met dikke, zilverachtige schubben bedekt zijn: van een paar psoriasisplekken met roosachtige schilfers tot grote uitbarstingen over grote gebieden
  3. gebarsten droge huid die kan jeuken of bloeden
  4. jeuk
  5. pijn
  6. branderigheid
  7. stijve en gezwollen gewrichten
  8. verdikte, geribbelde of ontpitte nagels

Van persoon tot persoon kunnen deze symptomen en verschijnselen verschillen.

Psoriasisplekken zitten meestal op:

  1. ellebogen, handpalmen
  2. knieën, benen, voetzolen
  3. onderrug
  4. hoofdhuid, gezicht

Psoriasis verloopt meestal cyclisch waarbij ze weken tot maanden opvlammen en daarna weer afnemen of in remissie gaan.

Ook zullen de meeste mensen er maar op een paar plekken last van hebben. Echter, in ernstige gevallen kunnen grote lichaamsdelen bedekt zijn.

Meestal verschijnt psoriasis in de vroege volwassenheid. Psoriasis is niet besmettelijk.

Verschillende soorten psoriasis

Plaque psoriasis:

  1. meest voorkomend
  2. droge, rode, verheven huidlaesies die met zilverachtige schubben bedekt zijn
  3. meestal op ellebogen, onderrug, knieën, en hoofdhuid
  4. psoriasisplekken zijn gevoelig, jeuken of doen pijn
  5. soms barsten en bloeden ze
  6. varieert van veel tot weinig
  7. in ernstige gevallen kunnen de plaques samensmelten en grote gebieden bedekken

Guttate psoriasis:

  1. kleine, schilferende, druppelvormige letsels op de armen, romp of benen
  2. voornamelijk torso en ledematen
  3. met name jong volwassenen en kinderen
  4. meestal door een bacteriële streptokokkeninfectie 
  5. oorzaken: keelontsteking, stress, luchtweginfecties, amandelontsteking, huidverwondingen en antimalaria- en bètablokkers.

Nagelpsoriasis:

  1. vingernagels en teennagels
  2. kan leiden tot abnormale nagelgroei, putjes en verkleuring 
  3. psoriatische nagels kunnen loslaten, loskomen en afbrokkelen.

Pustuleuze psoriasis:

  1. rode en schilferige huid met kleine puisten op de voetzolen en handpalmen
  2. de met etter gevulde laesies zijn duidelijk afgebakend
  3. kan wijdverspreid voorkomen (gegeneraliseerde pustuleuze psoriasis) of het beperkt zich tot kleinere gebieden (handpalmen, voetzolen)
  4. zeldzame vorm

Inverse psoriasis:

  1. met name de huidplooien in de liezen, borsten en billen
  2. gladde, helderrode huidplekken
  3. getriggerd door schimmelinfecties
  4. zweten en wrijving leidt tot verergering

Psoriatische artritis (artritis psoriatica):

  1. 10% tot 20% van de psoriasispatiënten zal hier last van krijgen 
  2. pijnlijke, gezwollen gewrichten (artritis): elk gewricht kan aangedaan zijn
  3. mild tot ernstige symptomen
  4. kan tot stijfheid en progressieve gewrichtsschade leiden
  5. artritis of nagelveranderingen zijn soms het enige symptoom
  6. in ernstige gevallen kan het permanente gewrichtsschade veroorzaken

Erytrodermische psoriasis:

  1. rode, vurige huid en afvallende schilferende velletjes
  2. het hele lichaam kan met een schilferende, rode huiduitslag bedekt zijn
  3. kan hevig branden of jeuken
  4. minst voorkomende type van psoriasis
  5. uitgelokt door ernstige zonnebrand, bepaalde medicijnen, infecties en het staken van sommige psoriasisbehandelingen

Psoriasis verschijnt dus meestal op de ellebogen, hoofdhuid, knieën en onderrug. Misschien herken je een van deze symptomen of vormen en wil je het laten vaststellen.

Diagnose Psoriasis

Een dermatoloog (huidspecialist) kan psoriasis vaststellen door de huid, hoofdhuid en nagels te onderzoeken. Er wordt gekeken naar specifieke tekenen van psoriasis en er worden vragen gesteld waaronder:

  1. symptomen: jeukende, schilferende huid
  2. gewrichtsproblemen: zwelling, pijn of stijfheid bij het wakker worden
  3. omstandigheden zoals verhoogde stresslevels of ziekte
  4. of het in de familie voorkomt

Soms wilt de dermatoloog een stukje huid verwijderen en microscopisch onderzoeken om psoriasis te bevestigen. 

Aan de hand van deze biopsie kunnen andere aandoeningen uitgesloten worden en kan ook het type psoriasis bepaald worden.

Behandeling psoriasis

Gelukkig kun je met een behandeling de vervelende symptomen zoals jeuk verlichten, voorkomen dat het verergert en je helpen bij een heldere huid.

Psoriasis kan helaas niet genezen worden. De behandeling is gericht op het onder controle houden van de aandoening. 

Meestal kan je huisarts je behandelen maar bij ernstige klachten of als je niet goed op de behandeling reageert, kun je naar een dermatoloog doorverwezen worden. 

De precieze behandeling is afhankelijk van het type psoriasis, aangetast huidoppervlak en de ernst.

Normaal gesproken wordt er met een milde behandeling gestart zoals met een topische crème. Indien nodig kan op een sterke behandeling worden overgegaan.

Er zijn drie categorieën behandelingen: 

  1. Topisch: huidzalven en huidcrèmes. Steroide cremes kunnen het immuunsysteem kalmeren, Salicylzuur verdunt en verzacht de schilferende huid, Calcipotriol kan de overactieve huidcellen controleren.
  2. Fototherapie: lichttherapie met ultraviolet licht
  3. Systemische therapie: geïnjecteerde en orale medicatie

Oorzaken psoriasis

Elke 27 dagen heeft je huid zichzelf vernieuwt (regeneratie). Het huidvernieuwing proces gaat bij psoriasis echter veel sneller.

In slechts 4-7 dagen zullen nieuwe huidcellen zich al naar het huidoppervlak opgedrongen hebben. Bij psoriasis gaat de turnover van huidcellen dus veel sneller.

Bij psoriasis vermenigvuldigen je huidcellen zich tot wel 10 keer sneller wat tot hobbelige rode vlekken leidt die met witte schilfers bedekt zijn.

Hoewel de precieze oorzaak niet bekend is heeft het waarschijnlijk te maken met een probleem in ons immuunsysteem waarbij het lichaam zichzelf aanvalt (auto-immuunziekte).

De chronische auto-immuunziekte versnelt de groeicyclus van de huidcellen, wat de typische schilferende rode psoriasisplekken veroorzaakt.

Take home message

De turnover van onze huidcellen duurt normaal gesproken 28 dagen maar bij psoriasis duurt dit slechts 4-7 dagen. Bij psoriasis worden nieuwe cellen dus te snel aangemaakt.

Dus heb ik psoriasis?

Als er dikke, rode huidvlekken en zilverachtige schilfers op bijvoorbeeld je ellebogen, knieën, onderrug, hoofdhuid, gezicht, handpalmen, voetzolen, vingernagels, teennagels en mond bevinden, heb je mogelijk psoriasis.

Aan de hand van de symptomen, anamnese, onderzoek van de huid, nagels en hoofd en eventueel een biopsie kan de diagnose psoriasis bevestigd worden.

Momenteel is er geen genezing voor psoriasis, maar met een topische, orale of systemische behandelingen kun je je beter voelen en kunnen de flare-ups beheerst worden. 

Misschien kom je ook helemaal van je symptomen af.

Over Diederik

Diederik heeft een medisch-wetenschappelijke achtergrond. In zijn vrije tijd schrijft hij onder andere over gezondheidskwesties voor Human Nature.

Bronnen

Raychaudhuri, S. K., Maverakis, E., & Raychaudhuri, S. P. (2014). Diagnosis and classification of psoriasis. Autoimmunity reviews, 13(4-5), 490-495.

Parrish, L. (2012). Psoriasis: symptoms, treatments and its impact on quality of life. British Journal of Community Nursing, 17(11), 524-528.

Sampogna, F., Gisondi, P., Melchi, C. F., Amerio, P., Girolomoni, G., Abeni, D. I. D. I., & Idi Multipurpose Psoriasis Research on Vital Experiences (Improve) Investigators. (2004). Prevalence of symptoms experienced by patients with different clinical types of psoriasis. British Journal of Dermatology, 151(3), 594-599.