Heb ik Reuma? Symptomen, Oorzaak, en Behandeling

Reuma is een ontstekingsziekte waarbij vooral de gewrichten aangetast worden, meestal meerdere gewrichten tegelijkertijd. 

Iedereen heeft wel eens gewrichtsklachten, maar wanneer is het afwijkend? Heb ik reuma?

KORT ANTWOORD

De criteria van reuma zijn:

  • ochtendstijfheid in en rond gewrichten die minstens 1 uur aanhouden voordat er een maximale verbetering optreedt
  • meer dan 3 ontstoken gewrichten
  • gezwollen teengewricht, vinger basisgewricht of polsgewricht 
  • symmetrische zwelling (aan beide kanten van het lichaam)
  • reumatoïde knobbeltjes
  • aanwezigheid van reumafactor (antistoffen tegen het eigen lichaam)
  • radiografische erosies en/of minder bot in hand- en/of polsgewrichten

Criteria 1 tot en met 4 moeten minstens 6 weken aanwezig zijn. Wanneer er 4 of meer criteria aanwezig zijn is er sprake van reuma.

Dit artikel vertelt je hoe je reuma kunt herkennen, de symptomen, oorzaak, diagnose en behandeling.

oudere vrouw heeft reuma

Symptomen reuma

Reuma valt de bekleding van je gewrichten aan. Dit veroorzaakt een pijnlijke zwelling wat uiteindelijk tot erosies en misvormingen kan leiden.

Meestal zijn de gewrichten in je handen, polsen en knieën aangedaan. 

Reuma symptomen:

  1. gewrichtsstijfheid die normaal gesproken ’s morgens (ochtendstijfheid) en na inactiviteit intenser is
  2. gezwollen, warme, tedere gewrichten
  3. vermoeidheid
  4. verlies van eetlust
  5. koorts

Bij vroege reumatoïde artritis zijn vaak als eerst de kleinere gewrichten aangedaan, met name de vingers en tenen.

Wanneer de ziekte vordert zullen deze symptomen zich vaak naar de polsen, enkels, knieën, ellebogen, schouders en heupen verspreiden. Meestal zijn dezelfde gewrichten aan beide kanten aangedaan.

Naast gewrichtsklachten zal 40% van de reumapatiënten ook symptomen ervaren in andere gebieden:

  1. ogen
  2. huid
  3. longen
  4. hart
  5. speekselklieren
  6. bloedvaten
  7. nieren
  8. beenmerg
  9. zenuwweefsel

De ernst van de symptomen kunnen variëren en de symptomen kunnen komen en gaan.

Een verergering of opflakkering van de symptomen wordt ook wel een flare-up genoemd en het beter worden van de symptomen wordt remissie genoemd. 

Diagnose reuma

Omdat reuma in de vroege stadia de symptomen van andere ziekten nabootst is het aanvankelijk moeilijk te diagnosticeren.

Er bestaat geen specifiek bloedonderzoek om de diagnose te stellen. De diagnose wordt aan de hand van de symptomen, lichamelijk onderzoek en aanvullend onderzoek (röntgenfoto’s en laboratoriumonderzoek) gesteld.

Lichamelijk onderzoek. De gewrichten worden gecontroleerd op zwelling, warmte en roodheid. Daarnaast kunnen ook de spierkracht en reflexen gecontroleerd worden.

Bloedonderzoek. De ontstekingswaarden zijn bij reuma vaak verhoogd. Hiervoor wordt de  bezinkingssnelheid van de bloedcellen en het c-reactief proteïne (CRP) gemeten. Verhoogde waarden kunnen op een ontstekingsproces wijzen. Ook kunnen reumafactor, anti-CCP antilichamen en antinucleaire antilichamen getest worden.

Beeldvormende onderzoeken. Met een echo en MRI kan de ernst van reuma beoordeeld worden en met röntgenstralen kan de progressie van reuma over tijd gevolgd worden.

Door de ziekte zo vroeg mogelijk vast te stellen (het beste binnen 6 maanden) kan de ziekteprogressie met een behandeling vertraagd of gestopt worden.

Dankzij de medicijnen kunnen de ontstekingen onderdrukt worden waarmee de schadelijke gevolgen beperkt worden.

Risicofactoren reuma

Een aantal kenmerken kunnen het risico op reuma verhogen. 

  1. leeftijd: volwassenen in de zestig lopen het hoogste risico op reuma
  2. roken: sigarettenrook verhoogt de kans op het ontwikkelen van reuma en kan de ziekte ook verergeren. Als je moeder heeft gerookt is de kans op reuma op latere leeftijd twee keer zo hoog.
  3. genetische aanleg: mensen met de zogeheten HLA klasse II genen hebben een grotere kans op reuma
  4. zwaarlijvigheid
  5. vrouwen die nog nooit een kind hebben gekregen hebben een grotere kans op reuma

Oorzaak

Normaal gesproken vecht je immuunsysteem tegen virussen, bacteriën en andere indringers om te voorkomen dat je ziek wordt.

Echter, reuma is een auto-immuunziekte waarbij het lichaam zichzelf aanvalt. Dit verklaart ook waarom naast de gewrichten ook andere gebieden aangedaan kunnen zijn.

Waarom het lichaam zichzelf precies aanvalt is nog niet helemaal duidelijk.

Behandeling

Reuma kan helaas niet genezen worden. Het doel van de behandeling is ontstekingsremming, pijnverlichting en het verminderen van invaliditeit.

Het eerste geneesmiddel bij reumatoïde artritis is gewoonlijk methotrexaat (DMARD). Dit wordt vaak met een andere DMARD en corticosteroïden gegeven. 

DMARD’s zijn disease-modifying antirheumatic drugs die de reumasymptomen effectief in remissie kunnen brengen.

Vroege behandeling met DMARD’S is dus erg belangrijk. Daarnaast kan ook fysiotherapie of chirurgie nodig zijn.

Complicaties reuma

De weefselschade kan leiden tot:

  1. langdurige of chronische pijn
  2. gebrek aan evenwicht
  3. misvormingen

Andere lichaamsdelen zullen ook door de ontstekingen beschadigd raken. Er kunnen dus ook andere organen aangetast worden zoals de ogen, longen en het hart.

Take home message

Iedereen heeft wel eens last van pijntjes en stijfheid, maar bij reuma is er meer aan de hand. Reuma is een auto-immuunziekte waarbij het lichaam de gewrichten aanvalt wat tot meerdere vervelende symptomen kan leiden. Bovendien kunnen ook andere organen aangedaan zijn.

Aan de hand van lichamelijk onderzoek, bloedonderzoek en beeldvormende onderzoeken kan reuma gediagnosticeerd worden. De sleutel voor goede resultaten is vroege behandeling.

Er zijn ook nog eens andere aandoeningen die er op kunnen lijken zoals lupus. Ga daarom langs een arts voor een correcte diagnose.

Over Diederik

Diederik heeft een medisch-wetenschappelijke achtergrond. In zijn vrije tijd schrijft hij onder andere over gezondheidskwesties voor Human Nature.

Bronnen

Arnett, F. C., Edworthy, S. M., Bloch, D. A., Mcshane, D. J., Fries, J. F., Cooper, N. S., … & Hunder, G. G. (1988). The American Rheumatism Association 1987 revised criteria for the classification of rheumatoid arthritis. Arthritis & Rheumatism: Official Journal of the American College of Rheumatology, 31(3), 315-324.