Als je weet dat je luid snurkt en na een volledige nachtrust toch vaak vermoeid bent, heb je mogelijk slaapapneu. Slaapapneu is een slaapstoornis waarbij je ademhaling herhaaldelijk stopt en start.

Door slaapapneu kun je je overdag erg moe voelen en moeite hebben om te concentreren. Bovendien kan het ernstig zijn als het niet behandeld wordt. 

Met een behandeling kunnen complicaties zoals hartproblemen voorkomen worden. 

Dit artikel vertelt je de symptomen van slaapapneu, hoe het gediagnosticeerd wordt, de oorzaken inclusief behandelingsopties.

Symptomen slaapapneu

Er zijn verschillende tekenen en symptomen van slaapapneu en er treden zowel symptomen tijdens de slaap als overdag op.

Slaapapneu symptomen:

1. luid snurken
2. stoppen en weer starten van de ademhaling
3. verstikkende, hijgende of snuivende geluiden
4. naar lucht happen
5. vaak wakker worden
6. slapeloosheid: moeite om in slaap te blijven

Het patroon van naar adem happen, verslikken of snuiven kan zich de hele nacht elk uur maar liefst 5-30 keer herhalen. Vaak herinner je het ontwaken niet omdat het meestal erg kort is.

Het is dus niet verwonderlijk dat je niet in een diepe, rustgevende slaap terechtkomt wat tot een reeks andere symptomen kan leiden.

Symptomen overdag:

1. vermoeidheid
2. hypersomnia: overdag overmatige slaperigheid
3. concentratieproblemen
4. hoofdpijn bij het wakker worden
5. met een droge mond wakker worden
6. stemmingswisselingen, prikkelbaarheid

Het is niet altijd duidelijk of je slaapapneu hebt. Het kan handig zijn om je symptomen te laten controleren door iemand die tijdens de slaap bij je blijft.

Ga naar de dokter als je een van de belangrijkste symptomen hebt:

1. stop en startende ademhaling tijdens de slaap
2. verstikkende, hijgende of snuivende geluiden
3. vermoeidheid overdag

Als de de diagnose niet gesteld wordt en slaapapneu onbehandeld blijft kan het ernstig zijn. Slaapapneu kan namelijk tot complicaties leiden:

1. suikerziekte
2. hoge bloeddruk
3. hartproblemen
4. leverproblemen
5. metabool syndroom

Diagnose slaapapneu

Aan de hand van de symptomen en slaapanamnese kan er een evaluatie gemaakt worden. Indien mogelijk kan de slaappartner helpen bij de slaapanamnese. 

Waarschijnlijk zul je naar een centrum voor slaapstoornissen doorverwezen worden waar een slaapspecialist je verder kunt helpen. 

Tijdens de slaap worden verschillende lichaamsfuncties zoals de ademhaling geëvalueerd. Een slaaponderzoek kan eventueel ook thuis uitgevoerd worden.

Slaapapneu kan vastgesteld worden met polysomnografie of een vereenvoudigde thuisversie van polysomnografie.

Slaaptest voor thuis:

1. bloedzuurstofgehalte
2. ademhalingspatronen
3. hartslag
4. luchtstroom

Polysomnografie: 

1. apparatuur controleert de activiteit van je longen, hart en hersenen
2. ook worden ademhalingspatronen, zuurstofniveaus been- en armbewegingen gecontroleerd

Bij afwijkende resultaten kan therapie voorgeschreven worden en bij obstructieve slaapapneu moet je mogelijk naar de KNO-arts om eventuele keel- of neusverstoppingen uit te sluiten. 

In het geval van centrale slaapapneu is er mogelijk een verwijzing naar een cardioloog nodig. Er is namelijk een verschil tussen obstructieve slaapapneu en centrale slaapapneu.

Soorten slaapapneu

Er zijn verschillende soorten slaapapneu met verschillende onderliggende mechanismen.

Obstructieve slaapapneu:

1. meest voorkomende vorm
2. treedt op wanneer je keelspieren zich ontspannen waardoor de luchtwegen vernauwen of sluiten
3. door het lagere zuurstofgehalte wordt je vervolgens wakker zodat je je luchtwegen kan openen en adem kan halen

Centrale slaapapneu:

1. wanneer de hersenen de verkeerde signalen naar de ademhalingsspieren sturen
2. als gevolg wordt er geen ademhalingsinspanning geleverd waardoor je met kortademigheid wakker kunt worden
3. het bemoeilijkt zowel het in slaap komen als in slaap blijven

Complex slaapapneusyndroom: 

1. behandelings-emergente centrale slaapapneu
2. combinatie van zowel centrale slaapapneu als obstructieve slaapapneu

Aangezien de symptomen van obstructieve en centrale slaapapneu elkaar overlappen kan het onderscheiden ervan soms moeilijk zijn.

Risicofactoren slaapapneu

Er zijn dus verschillende soorten slaapapneu die elk verschillende risicofactoren hebben.

Risicofactoren obstructieve slaapapneu:

1. overgewicht: vetophopingen rond de bovenste luchtwegen
2. vernauwde luchtweg: grote keelamandelen, nauwe keel
3. neusverstopping
4. alcohol, verdovende of kalmerende middelen: ontspannen de keelspieren
5. grotere nekomtrek: smallere luchtwegen
6. mannen: 2-3 keer hogere kans
7. ouderdom
8. genetische aanleg
9. roken: 3 keer hogere kans
10. aandoeningen: hartfalen, suikerziekte, hoge bloeddruk, de ziekte van Parkinson, hormonale stoornissen, PCOS, chronische longaandoeningen, een doorgemaakte beroerte, 
11. postmenopauzale vrouwen

Risicofactoren centrale slaapapneu:

1. ouderdom
2. verdovende pijnstillers: opioïde medicijnen
3. congestief hartfalen
4. mannen
5. doorgemaakte beroerte

Behandeling slaapapneu

De meest effectieve behandeling voor chronische slaapapneu is CPAP (Continuous positive airway pressure).

Het is een apparaat dat voor luchtdruk zorgt waardoor je bovenste luchtwegen open blijven en het snurken voorkomen wordt.

Bij milde slaapapneu worden mogelijk alleen levensstijlveranderingen aangeraden, zoals stoppen met roken en afvallen.

Hoewel CPAP en orale apparaten effectief zijn zullen ze de slaapapneu niet genezen. Alleen door af te vallen of door overtollige weefsel uit de keel of gehemelte weg te halen kun je er van af komen.

Take home message

Er is sprake van slaapapneu als je ademhaling tijdens je slaap stopt en start. Obstructieve slaapapneu is de meest voorkomende vorm. 

Dus heb ik slaapapneu?

De meest voorkomende symptomen van slaapapneu zijn luid snurken, in je slaap stoppen met ademhalen, naar lucht happen, slapeloosheid, ‘s ochtends hoofdpijn, stemmingswisselingen, prikkelbaarheid, overdag overmatige slaperigheid en moeite met opletten,

Bij het vermoeden op slaapapneu moet je naar een arts om de symptomen te verlichten en complicaties zoals hart problemen helpen voorkomen. 

Er zijn verschillende slaapapneutests zoals een slaaptest voor thuis en geavanceerde polysomnografie.

Polysomnografie controleert de ademhalingspatronen, luchtstroom, snurkintensiteit, bloedzuurstofniveaus en eventueel ledemaat bewegingen.

CPAP is geen remedie voor slaapapneu. Hiervoor zul je af moeten vallen of een operatie nodig hebben waarin overtollig weefsel uit de keel of gehemelte verwijderd wordt.