Als je een tic hebt waarbij je ongecontroleerde bewegingen of geluiden maakt, ben je al snel bang voor een ticstoornis zoals Gilles de la Tourette. Het belangrijkste symptoom van Gilles de la Tourette zijn namelijk tics.

Vaak zijn mensen ook bang dat een tic nooit meer overgaat. 1 op de 100 mensen heeft een chronische tic en 1 op de 162 kinderen heeft Tourette.

Meestal ontstaan de tics bij Gilles de la Tourette in de kindertijd (2-14 jaar, gemiddeld rond 6 jarige leeftijd).

Bovendien zijn er naast tourette ook nog andere ticstoornissen waar je van op de hoogte moet zijn.

Dus heb ik Tourette?

Dit artikel vertelt je hoe je Tourette kan herkennen, de symptomen van Tourette, de specifieke criteria, oorzaken, het beloop en de behandelingsopties.

Symptomen tourette

Bij het het syndroom van Gilles de la Tourette zijn er zowel lichamelijke als vocale tics aanwezig.

Motorische tics kunnen zijn:

1. met de ogen rollen
2. knipperen
3. ledematen schokken
4. springen
5. hoofd schokken
6. grimassen 
7. ophalen van de schouders
8. draaien
9. voorwerpen aanraken
10. andere mensen aanraken

Vocale tics kunnen zijn:

1. keel schrapen
2. fluiten
3. grommen
4. klikken met de tong
5. hoesten
6. dierengeluiden maken
7. vloeken (1 op de 10)
8. willekeurige woorden en zinnen
9. het herhalen van een woord, zin of geluid

In periodes van stress, angst en vermoeidheid kunnen tics erger zijn. Later zullen we vertellen hoe je tics kunt helpen verminderen.

Diagnose tourette

Aan de hand van de tics en medische voorgeschiedenis kan de diagnose gesteld worden.

Hiervoor moeten de symptomen vaak voor een bepaalde periode vastgelegd worden en gekeken worden naar de schoolprestaties van het kind.

Criteria van het Tourette syndroom:

1. motorische en vocale tics: minstens één jaar zowel bewegingen als geluiden of woorden
2. tics voor 18 jarige leeftijd
3. tics die meerdere keren per dag voorkomen, bijna elke dag, meestal in vlagen
4. niet langer dan 3 maanden geen tics gehad

Andere aandoeningen en bepaalde medicijnen kunnen ook tics veroorzaken. Om Hiervoor te controleren kan er aanvullend onderzoek worden aangevraagd zoals:

• EEG (elektro-encefalogram)
• CT-scan van het hoofd 
• bloedtesten

We zullen nu wat meer over tics en ticstoornissen gaan vertellen en hoe je ze kunt helpen verminderen.

Tics

Tics zijn snelle, oncontroleerbare spierbewegingen die in elk lichaamsdeel kunnen voorkomen. Hierdoor ontstaan geluiden of lichaamsbewegingen.

Er zijn dus verschillende soorten tics zoals bewegingen en geluiden. Bewegingen worden motorische tics genoemd en geluiden worden vocale tics genoemd.

Met de ogen en keelschrapen zijn de meest voorkomende tics.

Voor de tik voel je een drang en na de tik voel je verlichting. Een tic kan tijdelijk onderdrukt worden maar je kunt het niet tegenhouden.

Oorzaak tic

De bewegingen worden door bepaalde hersengebieden gecontroleerd. Men denkt dat veranderingen in deze hersendelen tics veroorzaken.

De precieze oorzaak van ticstoornissen is echter onbekend. Er zijn wel studies naar Gilles de la Tourette die genmutaties hebben geïdentificeerd.

Het lijkt erop dat de hersenstofjes serotonine, glutamaat en dopamine een rol lijken te spelen.

Er zijn wel een aantal directe oorzaken van tics:

1. beroerte
2. hoofdletsels
3. operatie
4. infecties
5. gif

De risicofactoren voor tics:

1. mannelijk geslacht (3-4 keer hogere kans op het syndroom van Gilles de la Tourette)
2. genetische aanleg
3. risicofactoren rondom de zwangerschap 
4. oudere vader

Perinatale risicofactoren:

1. ernstige stress
2. roken tijdens de zwangerschap
3. laag geboortegewicht
4. ernstige misselijkheid en braken
5. lage Apgar-scores: een score die bij de geboorte van een baby wordt gemaakt
6. bevallingscomplicaties

Beloop

Meestal tussen de 6-18 jaar lopen mensen een ticstoornis op. Naarmate je ouder wordt zal het waarschijnlijk minder heftig zijn.

Volwassenen krijgen gewoonlijk niet zo snel ticstoornissen, maar ook volwassenen kunnen het krijgen.

Motorische en vocale tics

Een tic kan dus een beweging of een geluid zijn.

Motorische tics:

1. met de ogen knipperen 
2. ophalen van de schouder
3. op lip bijten
4. met het gezicht grimassen maken
5. neus rimpelen
6. stuiptrekken met het hoofd

Vocale tics:

1. keel schrapen
2. blaffen
3. hoesten

Ticstoornissen

De drie soorten ticstoornissen zijn:

1. syndroom van Gilles de la Tourette
2. aanhoudende motorische of vocale ticstoornis
3. voorlopige ticstoornis

Tics verminderen

Je kunt de frequentie en de intensiteit van de tics met veranderingen in de levensstijl verminderen.

1. minder stress en angst
2. tics remmen (ticinhibitie): training met acute stressoren in stressvolle situaties
3. tic vergeten
4. lichaamsbeweging (elke dag 30 minuten) 
5. voldoende slaap (7-9 uur): slaaptekort en vermoeidheid kan een tic verergeren
6. gezond eten (cafeïne en suikers zijn met een toename in tics in verband gebracht)
7. cognitieve gedragstherapie: minder opvallend maken
8. medicijnen (antipsychotica): zoals haloperidol, aripiprazol en pimozide
9. minder zuivel en gluten
10. multivitamine
11. schermtijd verminderen

Stress kan het onderdrukkingsvermogen verminderen waardoor tics erger kunnen worden. Stress kun je verminderen met onder andere:

1. ademhalingsoefeningen
2. massage
3. gezonde voeding
4. lichaamsbeweging
5. stresstriggers in kaart brengen
6. stoppen met roken
7. wandeling
8. ontspanningstechnieken
9. gebalanceerd leven
10. zonlicht
11. muziek

Take home message

Een tic is dus spontane, onwillekeurige, herhaaldelijke stuiptrekking of geluid. Een tic kan dus een beweging zijn, ook wel motorische tic genoemd, of een geluid zijn, ook wel vocale tic genoemd.

Vooraf aan de tic wordt een drang gevoeld waarna de tic verlichting geeft. Tourette is een ticstoornis. Heb ik tourette?

Je hebt tourette syndroom als je aan de volgende criteria voldoet:

1. motorische en vocale tics (minstens één jaar)
2. tics voor 18 jarige leeftijd
3. tics die meerdere keren per dag voor komen, bijna elke dag, meestal in vlagen
4. niet langer dan 3 maanden geen tics gehad
5. het mag niet door aandoeningen, medicijnen of stoffen veroorzaakt zijn

Voorbeelden van tics zijn keelschrapen, knipperen van de ogen, schouderophalen, grimassen, springen, ronddraaien, rollen met de ogen, grommen, met de ledematen of het hoofd schokken, hoesten en andere mensen of voorwerpen aanraken.

Je kunt tics verminderen door stress te verminderen, voldoende te slapen, regelmatig te bewegen, minder suikers en cafeïne te consumeren, en door je tik te vergeten.

De dokter kan eventueel medicijnen voorschrijven (antipsychotica). Uiteraard kan alleen een dokter de diagnose stellen en jou het beste helpen.