Hechtingsstoornissen gaan het vormen van een diepe emotionele band tegen. Dit heeft gevolgen voor de ontwikkeling van je kind. Zo kunnen hechtingsproblemen invloed hebben op:

1. het uiten van emoties
2. ontwikkelen van veiligheid en vertrouwen
3. opbouwen van relaties

Het is belangrijk dat je de onzekere gehechtheid vroegtijdig opmerkt om ernstige problemen zoals gedragsstoornissen en persoonlijkheidsstoornissen te voorkomen. 

Het is erg lastig om normaal kindergedrag van een stoornis te kunnen onderscheiden. Bovendien zijn er ook nog eens verschillende hechtingsstoornissen.

Dus heeft mijn kind een hechtingsstoornis?

Dit artikel vertelt hoe je verschillende hechtingsstoornissen bij kinderen kan herkennen, de symptomen inclusief de symptomen bij baby’s.

Soorten hechtingsstoornissen

De redenen van een doktersbezoek zijn vaak:

1. niet reagerend gedrag
2. afstandelijk gedrag
3. moeizaam getroost worden
4. geremdheid
5. met vreemden te close zijn
6. opstandig gedrag
7. aarzeling bij sociale interacties
8. ernstige voedingsproblemen
9. niet aankomen
10. ernstige kolieken

Er zijn twee soorten hechtingsstoornissen, namelijk de reactieve hechtingsstoornis en ontremde contactstoornis.

Deze hechtingsstoornissen kunnen ontstaan door:

1. misbruik
2. trauma’s
3. scheiding van primaire verzorger
4. wonen in weeshuizen of pleeggezinnen 

Hierdoor kan de omgang met anderen moeilijker worden. Ook is er vaak een ontwikkelingsachterstand.

Om goed onderscheid te kunnen maken tussen de verschillende stoornissen moet je weten welke symptomen en tekenen bij elke stoornis kunnen voorkomen.

1. Reactieve hechtingsstoornis

Bij deze reactieve hechtingsstoornis is de emotiebeheersing en het contact maken met anderen moeilijk. 

Reactieve hechtingsstoornis ontstaat wanneer er niet aan de basisbehoeften van een kind voldaan wordt, namelijk:

1. genegenheid
2. troost
3. verzorging
4. als er geen liefdevolle, stabiele zorgzame, hechtingen met anderen is gevormd

Tekenen en symptomen:

1. onverklaarbare angst,  terugtrekking, prikkelbaarheid of verdriet
2. niet glimlachen
3. lusteloosheid 
4. droevigheid
5. geen troost zoeken of geen reactie bij troost 
6. bij interactieve spelletjes zoals verstoppertje geen interesse tonen 
7. anderen in de gaten houden terwijl er aan sociale interactie niet wordt deelgenomen
8. bij het oppakken geen hand uitsteken
9. geen hulp of steun vragen

Bij lichamelijke aanraking kan een kind met een reactieve hechtingsstoornis zelfs “au” zeggen. De aanraking wordt dus als bedreigend ervaren.

Reactieve hechtingsstoornis kan leiden tot:

1. gebrek aan eigenwaarde
2. gebrek aan vertrouwen
3. angst om iemand dichtbij te laten komen
4. de controle willen hebben
5. woede

Een kind met reactieve hechtingsstoornis kan emotioneel afstandelijk en extreem teruggetrokken zijn. Zo zal een kind bij verdriet zelden troost zoeken en voelt het zich eenzaam en onveilig.

Gelukkig kan een hechtingsstoornis met liefde, geduld en de juiste hulpmiddelen hersteld worden.

Behandelingen reactieve hechtingsstoornis:

1. begeleiding en voorlichting van verzorgers of ouders
2. psychologische begeleiding
3. een verzorgende, stabiele omgeving creëren
4. positieve interacties tussen verzorger en kind

2. Ontremde contactstoornis

Bij ontremde contact stoornis vertoont het kind geen ongemak als de ouder niet aanwezig is. 

Het kind lijkt de ouders niet boven andere mensen te kiezen, zelfs niet boven vreemden. Ook zal er zonder onderscheid aandacht en troost bij vrijwel iedereen gezocht worden.

Hoewel ze met vreemden overmatig vertrouwd zijn zal het vormen van zinvolle banden vaak moeilijk zijn. 

Tekenen en symptomen:

1. niet bang of verlegen zijn
2. zich volgens de sociale normen onaanvaardbaar gedragen
3. zeer praatgraag, vriendelijk, of zelfs lichamelijk close zijn met vreemden.
4. opgewonden zijn als ze onbekende mensen ontmoeten 
5. sociaal ongeremd
6. impulsief
7. een veilige ruimte verlaten en met een vreemde weggaan
8. een verleden van misbruik of trauma
9. niet goed verzorgd zijn
10. afhankelijkheid
11. chronisch angstig overkomen
12. gedragen zich veel jonger

Kinderen met ontremde contactstoornis hebben een verhoogde kans op:

1. gedragsstoornissen (ADHD)
2. persoonlijkheidsstoornissen (borderline persoonlijkheidsstoornis)
3. middelenmisbruik
4. drugsverslaving

Het hebben van ontremde contactstoornis verhoogt de kans dat een vreemde voor schade zal zorgen.

Hechtingsproblemen baby

Al bij een baby kan je een hechtingsprobleem opmerken:

1. niet glimlachen
2. vermijden van oogcontact
3. hand niet uitreiken bij het oppakken
4. geen interesse hebben in interactieve spelletjes
5. jou niet met de ogen volgen
6. kalmerende of sussende pogingen afwijzen 
7. ontroostbaar huilen
8. geen geluid maken
9. zich er niets van aantrekken als de baby alleen is
10. veel wiegen
11. niet met speelgoed spelen
12. veel tijd om zichzelf te troosten

Houd er rekening mee dat deze symptomen vergelijkbaar zijn met die van bijvoorbeeld autisme en ADHD. Maak een afspraak met de arts wanneer je een van deze waarschuwingssignalen opmerkt.

Take home message

Kinderen met hechtingsstoornissen hebben in vroege relaties vaak ernstige problemen gehad en kunnen emotioneel of lichamelijk verwaarloosd of mishandeld zijn. 

Het kan ook ontstaan door uit huis plaatsing bij bijvoorbeeld een weeshuis of pleeggezin. Bovendien kan ook adequate zorgverlening mogelijk een hechtingsstoornis veroorzaken.

Er zijn twee mogelijke hechtingsstoornissen, namelijk de reactieve gehechtheidsstoornis en ontremde contactstoornis.

Ga bij zorgen langs een arts die tussen de verschillende oorzaken kan differentiëren.

Een kind met een hechtingsstoornis opvoeden kan erg uitdagend zijn, maar gelukkig kun je het op verschillende manieren aanpakken zodat het kind zich goed ontwikkelt.

Houd ook rekening met de waarschuwingssignalen bij baby’s om een hechtingsstoornis zo vroeg mogelijk op te sporen. Blijf geduldig en zorg ook goed voor jezelf.