Leukemie is de meest voorkomende kanker onder kinderen. Jaarlijks wordt de diagnose leukemie maar liefst 300.000 keer gesteld.

Bij leukemie ontwikkelt de kanker zich in het beenmerg, meestal beginnend in de witte bloedcellen.

Door leukemie wordt de ontwikkeling van gezonde bloedcellen onderdrukt wat kenmerkende symptomen veroorzaakt. 

Er is een acute vorm waarbij de symptomen snel kunnen optreden en een chronische vorm waarbij de ziekte zich langzaam ontwikkelt. 

De symptomen zijn soms moeilijk van gewone kinderziekte te onderscheiden. Een tijdige diagnose is van levensbelang, dus heeft mijn kind leukemie?

Dit artikel vertelt je de symptomen, het diagnostisch proces, de verschillende soorten leukemie en wanneer je naar de dokter moet.

De veelvoorkomende symptomen uitgelegd

Rode bloedcellen. Je rode bloedcellen vervoeren het zuurstof door je gehele lichaam. Als de productie van rode bloedcellen door leukemie onderdrukt wordt krijg je minder zuurstof en kan er dus vermoeidheid optreden.

Symptomen door een tekort aan rode bloedcellen:

1. vermoeidheid
2. een koud gevoel
3. zwak gevoel
4. licht in het hoofd
5. duizeligheid
6. bleke huid
7. kortademigheid

Witte bloedcellen. Je immuuncellen, oftewel je witte bloedcellen, vallen ziekteverwekkers aan om zo infecties te voorkomen. Wanneer je door leukemie geen functionele witte bloedcellen meer aanmaakt, kan je de indringers dus niet meer goed neutraliseren. Hierdoor kunnen er frequente of langdurige infecties optreden. Voorbeelden van witte bloedcellen zijn de lymfocyten, granulocyten en monocyten. Kinderen met leukemie hebben veel (niet werkende) witte bloedcellen die dus geen bescherming bieden. Dit kan tot de volgende symptomen leiden:

1. infecties
2. koorts

Bloedplaatjes. Als je een wondje hebt zullen de bloedplaatjes ervoor zorgen dat het bloed gaat stollen en de bloeding stopt. Bloedplaatjes dichten dus de gaten in je bloedvaten. Door leukemie wordt de productie van de bloedplaatjes onderdrukt waardoor je dus gemakkelijker gaat bloeden en je ook makkelijker blauwe plekken krijgt. Symptomen door een tekort aan bloedplaatjes:

1. bloedingen
2. blauwe plekken
3. bloedend tandvlees
4. hevige of frequente neusbloedingen

Overige symptomen:

1. opgezwollen lymfeklieren 
2. pijnlijke botten of gewrichten: ophoping van leukemiecellen
3. minder eetlust en gewichtsverlies: de lever en of milt kunnen zo groot worden dat ze bijvoorbeeld op de maag drukken en een vol gevoel geven 
4. gezwollen onderbuik: doordat leukemiecellen zich in de milt en lever verzamelen
5. gezwollen armen en gezicht
6. ademhalingsmoeilijkheden of hoesten
7. hoofdpijn
8. overgeven 
9. toevallen
10. uitslag
11. kleine donkere huidvlekken
12. tandvleesproblemen

Soorten leukemie

Er zijn verschillende soorten leukemie zoals de myeloïde leukemie en de lymfatische leukemie. Deze soorten kunnen snel groeien (acuut) of langzaam groeien (chronisch).

De twee meest voorkomende leukemieën bij kinderen zijn de acute lymfocytaire leukemie (ALL) en de acute myeloïde leukemie (AML).

Acute lymfatische leukemie (ALL). Acute lymfatische leukemie is de meest voorkomende leukemie bij kinderen. Hierbij zijn voornamelijk de lymfocyten in het beenmerg aangedaan.

Acute myeloïde leukemie (AML). De tweede meest voorkomende leukemie is acute myeloïde leukemie. Hierbij is de productie van myeloblasten, bloedplaatjes en rode bloedcellen aangedaan.

Wanneer naar de dokter?

Bij een van de volgende symptomen moet je naar de dokter gaan: 

1. vermoeidheid
2. zwak gevoel
3. gemakkelijk bloeden of blauwe plekken
4. frequente infecties
5. koorts
6. duizeligheid
7. verkoudheid
8. botpijn
9. hoofdpijn
10. slechte eetlust
11. maagpijn

De verschillende tekenen van leukemie kunnen zich ook nog eens op verschillende manieren uiten. Ga bij zorgen naar de dokter.

Bij tekenen van leukemie kan er aanvullend onderzoek worden gedaan.

Diagnose leukemie kind

Aanvullend onderzoek leukemie:

Aantal bloedcellen. Te weinig rode bloedcellen of bloedplaatjes en juist te veel witte bloedcellen. Hierbij kunnen er jonge witte bloedcellen (ook wel blasten genoemd) gevonden worden

Beenmergonderzoek. Om de diagnose leukemie met zekerheid te kunnen stellen. Hierbij wordt een kleine hoeveelheid beenmerg met een holle dunne naald uit het heupbeen gehaald. Beenmergonderzoek kan later gebruikt worden om te kijken of de behandeling aanslaat. 

Ruggenmergpunctie. Om te kijken of het vloeistof rond de hersenen leukemiecellen bevat. Hierbij wordt er in de ruggengraat een kleine holle naald geplaatst en vocht opgezogen.

Daarnaast worden er nog röntgenfoto’s, bloedonderzoek, laboratoriumtests uitgevoerd om te kijken of lymfeklieren gezwollen zijn, hoe de andere organen werken en om het afgenomen weefselmateriaal te onderzoeken. 

Met een CT-scan kunnen eventuele uitzaaien in kaart gebracht worden. Hoewel de diagnose erg beangstigend kan zijn zullen de overlevingskansen omhoog gaan. 

Behandeling

De meeste kinderleukemieën worden met chemotherapie behandeld. Er kan ook voor een hoge dosis chemotherapie gekozen worden in combinatie met een stamceltransplantatie.

Bovendien kunnen er onder bijzondere omstandigheden ook nog voor andere behandelingen gekozen worden. Laat je door een arts informeren.

Gelukkig is de kans op genezing bij de meeste kinderleukemieën zeer hoog. Soms tot wel 90%. Dit wordt ook wel het remissiepercentage genoemd.

Take home message

Leukemie ontwikkelt zich in het beenmerg waar het de aanmaak van nieuwe bloedcellen onderdrukt. 

Bij vermoeidheid, blauwe plekken en wanneer de symptomen van bijvoorbeeld een verkoudheid of griep niet verdwijnen, maak je je als ouder al gauw zorgen.

In het beginstadium zullen er bij veel leukemie vormen geen duidelijke symptomen optreden. Heeft mijn kind leukemie?

Veelvoorkomende symptomen van leukemie zijn onverklaarbare blauwe plekken (tekort aan bloedplaatjes), ziek zijn (tekort aan witte bloedcellen), vermoeidheid en een zwak gevoel  door bloedarmoede (tekort aan rode bloedcellen).

Bloedarmoede, vermoeidheid, bleekheid, gevoeligheid voor infecties, gemakkelijke bloeden en blauwe plekken oplopen, gezwollen lymfelklieren, verlies van eetlust, gewichtsverlies, gezwollen milt (ongemak links onder de ribben) kunnen tekenen zijn van leukemie.

Aan de hand bloedonderzoek, beenmergonderzoek en andere aanvullende onderzoeken kan de diagnose leukemie gesteld worden. 

Een hematoloog of oncoloog zal het beenmergonderzoek vaak uitvoeren.