Hese Stem: 6 Oorzaken

Bij heesheid klinkt je stem rasperig, ademend of gespannen. Zowel het volume als de toonhoogte kan anders zijn.

Heesheid ontstaat meestal wanneer de zwembanden geïrriteerd raken en opzwellen. Maar er zijn nog veel meer oorzaken waaronder stembandpoliepen. Dus wat zijn de meest voorkomende oorzaken van een hese stem?

KORT ANTWOORD

Heesheid wordt meestal veroorzaakt door een verkoudheid of keelinfectie. Het kan ook ontstaan door zure reflux, overmatig stemgebruik zoals hard zingen en juichen, stembandpoliepen en medicatie. Een aantal factoren kunnen de hese stem verergeren zoals het roken van tabak, allergieën, overmatig hoesten en alcoholische en cafeïnehoudende dranken.

Dit artikel vertelt je de meest voorkomende oorzaken van een hese stem inclusief de behandelingsmogelijkheden.

vrouw last van stem

1. Keelontsteking

Een van de meest voorkomende oorzaken van heesheid is keelonsteking. Dit wordt ook wel laryngitis genoemd.

Door een bovenste luchtweginfectie, verkoudheid of allergie kunnen de stembanden tijdelijk gezwollen zijn.

Heesheid ten gevolge van een keelontsteking gaat meestal binnen twee weken vanzelf over. 

Afhankelijk van de precieze oorzaak kan de laryngitis behandeld worden. Echter, in bijna alle gevallen zal een antibiotica niet helpen.

De keelontsteking wordt namelijk meestal door een virus veroorzaakt waar een antibioticum geen effect op heeft.

In het geval van een bacteriële infectie kan wel een antibioticum voorgeschreven worden. 

Om de ontsteking van de stembanden tegen te gaan worden soms corticosteroïden gegeven.

2. Zure reflux

Brandend maagzuur, ook wel gastro-oesofageale reflux genoemd kan tot heesheid leiden. Het brandende maagzuur komt via de keel op de weefsels terecht wat voor irritatie zorgt. 

De heesheid is gewoonlijk in de ochtend erger en zal in de loop van de dag verbeteren. Dit is niet zo gek, ‘s Nachts lig je natuurlijk waardoor het maagzuur makkelijker via de keel kan opstijgen.

Het maagzuur kan helemaal tot het strottenhoofd komen waar het de stemplooien zal irriteren. In dat geval is er sprake van laryngopharyngeale reflux.

Met behulp van medicatie en dieetaanpassingen kan het maagzuur verminderd worden. 

3. Verkeerd stemgebruik

Je strottenhoofd wordt ook wel je stemdoos genoemd. Je stembanden zitten namelijk in je strottenhoofd. 

Overmatig stemgebruik of misbruik van je stem kan ook een hese stem veroorzaken. Bijvoorbeeld door het juichen tijdens een wedstrijd, wanneer je in luidruchtige situaties erbovenuit probeert te komen, hard zingt of je stem geen rust geeft.

Om van deze hese stem af te komen moet je je stem minder gebruiken en het de rust geven die het nodig heeft. Daarnaast is het ook goed om veel water te drinken. 

In sommige situaties wil de heesheid maar niet overgaan. Denk bijvoorbeeld aan zangers, leraren en sprekers die van een stem afhankelijk zijn en hun werk niet even stil kunnen leggen.

Het is daarom verstandig om langs de dokter te gaan. Eventueel wordt je naar een  spraak-taalpatholoog doorverwezen voor stemtherapie.

Met behulp van stemoefeningen leer je je stem anders te gebruiken en krijg je tips om de heesheid te voorkomen.

4. Stembandpoliepen, cysten en knobbels

Langs of in de stemplooien kunnen goedaardige gezwellen gaan groeien zoals stembandpoliepen, cysten en knobbels. 

Een stempoliep komt meestal aan één kant voor terwijl een vocale knobbel meestal aan beiden kanten voorkomt.

Onder professionele zangers komen vocale knobbeltjes vaak voor. Het worden daarom ook wel zangknobbeltjes genoemd.

Door te veel wrijving of druk zullen de knobbeltjes zich aan aan weerszijden van de stemplooien ontwikkelen. Vergelijk het met eelt dat ontstaat op plekken met veel wrijving. 

Tot slot is er nog de stembandcyste. Dit is een ingekapselde harde massa in een membraanzakje.

Poliepen, cysten en knobbels worden meestal behandeld met rust, chirurgie en stemtherapie.

5. Medicatie

De volgende geneesmiddelen kunnen een hese stem veroorzaken:

  1. Diuretica, antihistaminica, en anticholinergica: drogen de slijmvliezen uit
  2. ACE-remmers: kan hoestklachten veroorzaken
  3. (Atypische) antipsychotica: dystonie van de larynx
  4. Testosteron, danazol: kan het gebruik en aanmaak van de geslachtshormonen wijzigen
  5. Trombolytica, warfarine en fosfodiësterase-5-remmers: plooi hematoom (plaatselijk)
  6. Bisfosfonaten: kan chemische laryngitis veroorzaken
  7. Inhalatie van steroïden: schimmel laryngitis, slijmvliesirritatie (dosisafhankelijk)

6. Stembandbloeding en verlamming

Stembandverlamming. De stemband kan verlammen door hoofdletsel, borstletsel, nekletsel, schildklierkanker, borstkanker, longkanker, schedelbasistumoren of infecties. Ook kunnen neurologische aandoeningen zoals de ziekte van Parkinson, MS (multiple sclerose) of beroertes tot stemplooiverlamming leiden.

Stembandplooibloeding. Wanneer het bloed van van de stemplooi scheurt. Het weefsel vult zich vervolgens met bloed. Dit kan bijvoorbeeld optreden als je schreeuwt en je stem plotseling verloren gaat.

Overige oorzaken

Een aantal factoren kunnen een hese stem veroorzaken en verergeren:

  1. roken van tabak
  2. allergieën
  3. overmatig hoesten
  4. alcoholische en cafeïnehoudende dranken
  5. inademen van giftige stoffen

Overige oorzaken:

  1. inbrengen van een beademingsbuis, hierdoor kan de keel beschadigd raken
  2. aneurysma van de aorta in je borst
  3. slechtwerkende schildklier
  4. mannelijke puberteit

Hese stem behandelen

Als er een probleem in je strottenhoofd optreedt kan je stem veranderen en een hese stem optreden.

Je wilt natuurlijk zo snel mogelijk van een hese stem afkomen. De volgende huismiddelen kunne bij een hese/schorre stem helpen:

  1. laat de stem uitrusten
  2. vochtige lucht inademen
  3. voorkom uitdroging: drink genoeg water en vermijd cafeïne en alcohol
  4. vermijd decongestiva
  5. stop met roken
  6. keel bevochtigen
  7. vermijd blootstelling aan rook
  8. probeer de keel niet meer te schrapen
  9. vermijd fluisteren

Take home message

In het strottenhoofd (larynx) bevinden zich je stembanden. Als je stembanden geïnfecteerd of ontstoken raken, zullen ze gaan opzwellen. Hierdoor kan heesheid ontstaan, ook wel dysfonie genoemd.

Misschien heb je te hard zitten juichen, geschreeuwd of heb je simpelweg een verkoudheid of luchtweginfectie. Maar dat was nog lang niet alles.

Heesheid kent meerdere oorzaken waaronder keelontsteking, brandend maagzuur, verkeerd stemgebruik en stembandpoliepen. Gelukkig gaat het meestal vanzelf over.

Zo gaat een keelontsteking gaat meestal binnen twee weken over. Als de heesheid drie weken of langer aanhoudt moet je langs de dokter gaan.

Over Diederik

Diederik heeft een medisch-wetenschappelijke achtergrond. In zijn vrije tijd schrijft hij onder andere over gezondheidskwesties voor Human Nature.

Bronnen

Baitha, S., Raizada, R. M., Singh, A. K., Puttewar, M. P., & Chaturvedi, V. N. (2002). Clinical profile of hoarseness of voice. Indian journal of otolaryngology and head and neck surgery, 54(1), 14-18.

Baitha, S., Raizada, R. M., Singh, A. K., Puttewar, M. P., & Chaturvedi, V. N. (2004). Predisposing factors and aetiology of hoarseness of voice. Indian journal of otolaryngology and head and neck surgery, 56(3), 186-190.

Reiter, R., Hoffmann, T. K., Pickhard, A., & Brosch, S. (2015). Hoarseness—causes and treatments. Deutsches Ärzteblatt International, 112(19), 329.