Hoe de Menstruatiecyclus Werkt

Elke maand werkt je lichaam zich rond de klok om dezelfde cycli en dezelfde bijzondere lichamelijke veranderingen mogelijk te maken. De maandelijkse cyclus wordt door je hormonen gereguleerd. Maar hoe werkt je cyclus?

KORT ANTWOORD

Je menstruatiecyclus bestaat uit vier fases, namelijk de menstruatie (dag 1-5), de folliculaire fase (1-13), de eisprong (dag 14) en de luteale fase (dag 15-28). Als er geen bevruchting heeft plaatsgevonden zal je het baarmoederslijmvlies tijdens de menstruatie af gaan stoten. In de folliculaire fase bereidt het lichaam zich voor op de eisprong en na de eisprong zal je lichaam zich in de luteale fase voorbereiden op een eventuele innesteling van een bevruchte eicel. Zo niet, zal deze cyclus zich weer herhalen.

Dit artikel zal de verschillende fasen van je cyclus kort en bondig doornemen inclusief de hormonen die daarbij komen kijken.

menstruatiecyclus

1. Menstruatie (dag 2-7)

Het maandelijkse bloedverlies wordt je menstruatie genoemd. De menstruatie duurt bij de meeste vrouwen 3-5 dagen. De eerste dag van je menstruatie is het begin van de menstruatiecyclus.

Als je niet zwanger bent geworden zullen je oestrogeen en progesteron gaan dalen. Zeer lage hormoonniveaus is een signaal voor het lichaam om de menstruatie te starten.

Je lichaam heeft ter voorbereiding op een eventuele zwangerschap baarmoederweefsel opgebouwd waar een bevrucht eitje zich zou kunnen innestelen.

Echter, als een eitje niet bevrucht wordt zal deze baarmoeder bekleding maandelijks via je baarmoederhals en je vagina het lichaam verlaten.

De bloedvaten in je slijmvliezen zullen aan het einde van je cyclus opengaan waardoor de bovenste slijmlaag los zal komen. 

De baarmoederspieren zullen zich vervolgens samentrekken en ontspannen om het weefsel van de baarmoederwand los te laten komen en af te voeren.

2. Folliculaire fase (dag 1-13)

De folliculaire fase is de fase waarin het lichaam zich voorbereidt op de ovulatie (eisprong). 

Hierbij zullen je oestrogeenspiegels verhoogd zijn en het progesteronspiegel juist verlaagd zijn. Dit kan voor een mooie huid en beter humeur zorgen.

Het follikelstimulerend hormoon is  in de vroege folliculaire fase hoog zodat de follikels (nieuwe eicellen) groeien en uitrijpen tot het moment dat er een dominante follikel is.

Deze rijpe follikels geven oestrogeen af wat vervolgens het luteïniserend hormoon verhoogt. Uiteindelijk zullen zowel de oestrogeen- als LH-niveaus tot de ovulatie leiden.

3. Eisprong (dag 14)

Het oestrogeenniveau bereikt een piek en ook het luteïniserend hormoon stijgt. Dit zet een proces in gang waardoor de eicel uit de dominante follikel vrijkomt, oftewel de eisprong.

eisprongDe eisprong wordt ook wel de ovulatie genoemd. Hierbij geven je eierstokken een eitje vrij die door een spermacel bevrucht kan worden.

De eicel komt vrij wanneer je hersenen het luteïniserend hormoon afgegeven. 36 uur voor de ovulatie zal dit LH-gehalte gaan stijgen en 12 uur voor de ovulatie piekt het LH-gehalte.

Een paar dagen voor de ovulatie zal het vaginale slijm helderder en glibberiger worden om het sperma omhoog te halen zodat het eitje makkelijker bevrucht kan worden.

Als je weet wanneer je ovuleert kan je de kans om zwanger te worden dus vergroten. Drie dagen voorafgaand aan de ovulatie tot op de dag van de ovulatie zelf is de kans op een zwangerschap het grootst. 

Hier is een logische verklaring voor. Zodra de eicel vrijkomt staan de zaadcellen namelijk al klaar. Sperma kan maar liefst 3-5 dagen overleven terwijl een eicel slechts 12-24 uur overleeft.

De tijd tussen de ovulatie en de volgende menstruatiecyclus kan variëren tussen één week en meer dan twee weken. 

4. Luteale fase (dag 15-28)

Na de eisprong zal het oestrogeen en LH dalen en begint de luteale fase waarin het lichaam zich voorbereid op een innesteling van een bevruchte eicel.

De dominante follikel (corpus luteum) gaat namelijk progesteron afgeven waardoor het baarmoederslijmvlies gaat groeien. Bij de meeste mensen duurt de luteale fase 14 dagen.

Als er geen bevruchting plaatsvindt zal het prostaglandine in het laatste deel van de luteale fase gaan toenemen waardoor de baarmoeder spieren samentrekken en het baarmoederslijmvlies wordt afgestoten.

Kortom, als er geen bevruchting plaatsvindt zal je dus gaan menstrueren en zal deze cyclus weer van vooraf aan beginnen.

Zoals je hebt gemerkt komen er nogal wat hormonen tijdens deze cyclus kijken die allemaal in een chronologische orde als een orkest samenwerken.

Hormonen tijdens de cyclus

Je maandelijkse menstruatiecyclus wordt geregeld door hormonen. Dit zijn chemische stoffen die grote veranderingen teweeg kunnen brengen. Je hersenen eierstokken en baarmoeder werken nauw samen tijdens de cyclus. 

Hormonen en het voortplantingssysteem:

  1. De hypothalamus in je hersenen geven het gonadotropin-releasing hormone (GnRH) af 
  2. GnRH zorgt ervoor dat het voorste deel van de hypofyse het follikelstimulerend hormoon (FSH), en het luteïniserend hormoon (LH) afgeeft
  3. FSH en LH gaan naar de eierstokken
  4. de eierstokken geven oestrogeen- en progesteron af
  5. er vindt follikelrijping in de eierstokken plaats
  6. de gerijpte follikels geven een eicel af
  7. de dominante follikel geeft progesteron af zodat het baarmoederslijmvlies toeneemt voor een innesteling

Vlak voor de menstruatie (einde van de cyclus) zullen de oestrogeen- en progesteronspiegels dalen en gaan de FSH- en GnRH-spiegels omhoog.

Hormoonschommelingen veroorzaken menstruatieverschijnselen zoals:

  1. hoofdpijn
  2. negatieve stemming
  3. acne
  4. gewichtstoename
  5. eetlust veranderingen
  6. opgeblazen gevoel

Er zijn een aantal momenten waarin de eisprong niet plaats kan vinden:

  1. zwangerschap 
  2. borstvoeding
  3. perimenopauze (in de overgangsfase naar de menopauze menstrueer je mogelijk niet meer elke maand)
  4. Na de menopauze

Als je ouder wordt zullen de menstruatiecycli dus veranderen. 

Weetje

Wist je dat vrouwen in hetzelfde huis na een tijdje op precies hetzelfde moment ongesteld zijn?

Take home message

Om elke maand een zwangerschap mogelijk te maken werkt je lichaam zich rond de klok. De hormonen worden door je lichaam aangemaakt ter voorbereiding op een zwangerschap. 

De baarmoederslijmvliezen worden tijdens je maandelijkse hormonale cyclus voorbereid zodat een eventuele bevruchte eicel zich kan innestelen. De slijmvliezen zorgen ervoor dat het embryo alle benodigde voedingsstoffen binnenkrijgt.

Hormonen maken je lichaam klaar om zwanger te worden. Maar als een eitje niet bevrucht is zal je menstrueren en dus het aangemaakte baarmoederslijm afstoten.

Je cyclus duurt normaal gesproken tussen de 24 en 38 dagen. De cyclus duurt gemiddeld 28 dagen. De menstruatiecyclus begint op de eerste dag van de menstruatie.

Kortom, tijdens je cyclus maakt het lichaam zich klaar op een eventuele bevruchting. Als de bevruchting echter niet plaatsvindt zal het baarmoederslijm afsterven en afgestoten worden.

Over Diederik

Diederik heeft een medisch-wetenschappelijke achtergrond. In zijn vrije tijd schrijft hij onder andere over gezondheidskwesties voor Human Nature.

Bronnen