De gemiddelde levensverwachting is na de ontdekking van antibiotica met 8 jaar gestegen. Infecties waar je vroeger aan zou overlijden, kunnen met antibiotica behandeld worden. Zonder antibiotica zouden kleine ingrepen al levensgevaarlijk zijn.

Bij een bacteriële infectie kan je antibiotica krijgen, maar dan wil je natuurlijk weten hoe lang het geneesmiddel precies door blijft werken. 

Dus hoe lang werkt antibiotica door na een kuur?

Dit artikel vertelt je de werkingsmechanismen van antibiotica, de verschillende soorten antibiotica inclusief de bijwerkingen.

Hoe weet je of antibiotica nog actief is?

Wanneer je antibiotica gebruikt om een bacteriële infectie te behandelen, kun je enkele tekenen opmerken die erop wijzen dat de antibiotica nog steeds actief zijn:

1. Verbetering van symptomen: Na het starten van een antibioticakuur zou je geleidelijk verbetering moeten zien in de symptomen die verband houden met de infectie, zoals koorts, pijn, ontsteking, roodheid, zwelling, enz. Als deze symptomen langzaam afnemen, is dit een goed teken dat de antibiotica werken.
2. Vermindering van infectiegerelateerde markers: In sommige gevallen kan de arts laboratoriumtests aanvragen om bepaalde markers in het bloed te controleren die wijzen op een infectie, zoals ontstekingsmarkers (bijv. C-reactief proteïne of bezinkingssnelheid van erytrocyten). Als deze markers na verloop van tijd dalen, geeft dit aan dat de antibiotica effectief zijn.
3. Voltooiing van de voorgeschreven kuur: Het is essentieel om de volledige antibioticakuur af te maken, zelfs als je je beter voelt. Het voortijdig stoppen van antibiotica kan leiden tot onvolledige eliminatie van de bacteriën en kan resistentie in de hand werken. Door de volledige kuur te voltooien, vergroot je de kans dat de antibiotica de infectie volledig uitroeien.

Het is echter belangrijk op te merken dat het ontbreken van verbetering of het verslechteren van de symptomen tijdens het gebruik van antibiotica een teken kan zijn dat de infectie resistent is geworden tegen het specifieke antibioticum. 

In dat geval moet je contact opnemen met een zorgverlener voor verdere evaluatie en mogelijk een ander antibioticum.

Let op post-antibiotische effect

De meeste antibiotica hebben een halfwaardetijd van minder dan één uur, maar het kan dus per soort verschillen. 

Bovendien is er ook nog het zogeheten post-antibiotische effect waar je rekening mee moet houden, waarbij de werking langer kan duren. 

Alleen de halfwaardetijd is dus onvolledig. Vraag het altijd aan je arts.

Werkingsmechanisme antibiotica

Antibiotica zijn specifiek op bacteriën gericht. Antibiotica vallen de structuren van de bacteriën aan (celwand) of ze vallen het vermogen om zich te vermenigvuldigen en te delen aan.

Penicilline antibiotica vallen bijvoorbeeld rechtstreeks de bacteriële celwand aan (bactericide) terwijl tetracycline en erytromycine de voortplanting van de bacterie blokkeren (bacteriostatisch). 

De bacteriële celwand is van peptidoglycaan gemaakt die stevigheid geeft. Wanneer penicilline deze celwand aanvalt en kapot maakt, kan de bacterie niet meer overleven.

Er bestaan voor verschillende soorten bacteriën ook verschillende soorten antibiotica.

Gespecialiseerde antibiotica elimineren bepaalde bacteriën terwijl breedspectrumantibiotica effectief zijn tegen een breed scala aan bacteriën.

5 mechanismen van antibiotica

Met 5 werkingsmechanismen kunnen antibiotica de bacteriële cellen doden of de groei ervan vertragen:

1. eiwitsyntheseremming
2. antimetabolietactiviteit
3. celmembraanwijziging
4. celwandsyntheseremming
5. nucleïnezuursynthese remming (bouwstenen DNA)

Alleen als er miljoenen bacteriën geproduceerd worden kan de ziekte zich voortzetten. Antibiotica gaan dit dus tegen en geven het immuunsysteem tijd om de bacteriën op te ruimen.

Bijwerkingen van antibiotica

Bij het gebruik van antibiotica kunnen er een aantal bijwerkingen optreden. De meeste bijwerkingen zijn spijsverteringsgerelateerd. 

Dit zal bij ongeveer 10% van de mensen optreden. De meest voorkomende bijwerkingen van antibiotica omvatten:

1. opgeblazen gevoel
2. misselijkheid, overgeven
3. diarree
4. eetlust verlies
5. indigestie
6. buikpijn

Take home message

Antibiotica behoren tot een van de meest gebruikte geneesmiddelen en worden voor bacteriële infecties voorgeschreven. 

Iets is een antibioticum als het bacteriën kan doden of de groei of vermenigvuldiging ervan kan remmen.

Antibiotica zullen de vitale processen in bacteriën blokkeren waardoor de vermenigvuldiging niet meer plaats kan vinden. 

Het kan een paar dagen duren voordat het werkt en je de verbeteringen op zult merken.