Wereldwijd is metformine het meest voorgeschreven geneesmiddel voor suikerziekte, maar hoe werkt metformine?

Dit artikel vertelt je hoe metformine precies werkt, hoe je het moet innemen inclusief de bijwerkingen.

Bloedsuiker, insuline en je lever

Om goed te begrijpen hoe metformine werkt is het goed om wat meer te weten over de bloedsuikerregulatie.

Bloedsuiker. Als je hebt gegeten zal je bloedsuikerspiegel omhoog gaan. Het is belangrijk dat je bloedsuiker niet te hoog wordt want anders ga je de suikers weer uitplassen. Suiker houdt namelijk water vast.

Schadelijke effecten. Bovendien kunnen hoge bloedsuikerspiegels op de lange termijn je bloedvaten en zenuwen aantasten. Een van de langetermijngevolgen van suikerziekte. Gelukkig is er insuline dat ervoor zorgt dat je het bloedsuiker opneemt het opslaat in de vorm van glycogeen in de lever en spieren. Insuline wordt aangemaakt in de alvleesklier (pancreas).

Leverglycogeen. Het suiker dat in je lever is opgeslagen kan ervoor zorgen dat je bloedsuiker hoger wordt. Metformine kan de suikerafgifte van de lever verminderen en daar hoge bloedsuikerspiegels mee tegengaan. 

Insulinegevoeligheid. Maar metformine doet nog meer. Het is niet alleen belangrijk dat je alvleesklier insuline afgeeft, je moet ook gevoelig zijn voor het insuline dat wordt afgeven. Bij suikerziekte ben je namelijk minder gevoelig voor het insuline, dit wordt ook wel insulineresistentie genoemd. Metformine verhoogt de insulinegevoeligheid waardoor het insuline dat wordt afgegeven effectiever zal werken.

Kortom, met metformine sla je twee vliegen in één klap. De lever zal minder suiker aan het bloed afgeven en met het insuline dat je hebt kan je het bloedsuiker effectiever vanuit het bloed opnemen. Bovendien kan metformine diabetesgerelateerde complicaties helpen voorkomen.

De sleutelrol van de darm

Metformine verbetert het glucosemetabolisme en kan vervelende diabetesgerelateerde complicaties voorkomen. In grote lijnen hebben we het werkingsmechanisme van metformine uitgelegd.

Echter, de precieze mechanisme worden momenteel nog niet volledig begrepen. Ze zijn zeer complex.

Hoewel metformine de afgifte van de suikers in de lever (lever glucoseproductie) kan verminderen, verklaart dit niet alle effecten.

Het lijkt erop dat de darm een sleutelrol vervult. Hier worden steeds meer aanwijzingen voor gevonden. 

Voor de mensen die willen weten wat er allemaal op moleculair niveau gebeurt, moet je wat meer weten over AMPK. Functies van AMPK:

1. insuline signalering
2. suikermetabolisme
3. vetmetabolisme

Kortom, AMPK is betrokken bij de lichamelijke energiebalans. Het verloopt via AMPK-afhankelijke en AMPK-onafhankelijke routes die de mitochondriale ademhaling (energiefabriek van de cel) kunnen remmen.

Hoe lang het duurt voordat metformine werkt

Metformine werkt niet onmiddellijk. Binnen 48 uur zullen de effecten normaal gesproken merkbaar zijn. 

De belangrijkste effecten zullen na ongeveer 4 tot 5 dagen optreden. Kortom, de bloedsuikerspiegel zal niet onmiddellijk omlaag gaan.

Hoe metformine innemen?

Om bijwerkingen te verminderen kun je metformine het beste innemen tijdens een maaltijd. Maar er is nog iets waar je rekening mee moet houden.

In plaats van voor het avondmaal zou je metformine ook voor het slapengaan in kunnen nemen. Dit kan namelijk hoge bloedsuikerspiegel in de ochtend verminderen.

Bijwerkingen metformine

De meest voorkomende bijwerking van metformine zijn maagklachten. Zo kampt 25% van de gebruikers met een opgeblazen gevoel en winderigheid. Maar er zijn nog meer bijwerkingen waar je rekening mee moet houden.

1. maagklachten
2. diarree
3. misselijkheid en braken
4. metaalsmaak
5. zwakte

Neem onmiddellijk contact op met de arts als:

1. deze klachten verergeren of aanhouden
2. als je terugkerende maagklachten hebt

Bovendien kan metformine melkzuurvergiftiging veroorzaken, een levensbedreigende aandoening waarbij het melkzuur zich in je bloed ophoopt.

Take home message

Metformine is het meest voorgeschreven geneesmiddel voor suikerziekte. Niet gek, metformine kan de bloedsuikerregulatie op twee manieren verbeteren. Dus hoe werkt metformine?

Metformine vermindert de suikerafgifte van de lever. Hierdoor komt er minder suiker in je bloed terecht.

Het maakt je lichaam ook gevoeliger voor insuline waardoor je het suiker effectiever uit het bloed kan halen.

Het is de afgelopen 10 jaar duidelijk geworden dat het werkingsmechanisme van metformine veel complexer is dan verwacht. 

Om het volledig te begrijpen zal er in de toekomst meer onderzoek naar verricht moeten worden.