De drie belangrijke symptomen van een psychotische episode zijn waanideeën, hallucinaties en verwarde en gestoorde gedachten.

Maar wat kan zo’n episode triggeren of aanwakkeren? Dus hoe raak je in een psychose?

Van lichamelijke ziekten tot alcohol en roken, je kunt op meerdere manieren in een psychose terechtkomen.

Psychose is geen ziekte maar een symptoom dat door meerdere ziekten, omstandigheden en middelen uitgelokt kan worden. Het is goed om daarvan op de hoogte te zijn.

Dit artikel vertelt je hoe je in een psychose raakt.

1. Recreatieve drugs

Een onderzoek heeft gekeken welke drugs het vaakst betrokken zijn bij psychotische presentaties. Dit waren cannabis, cocaïne en amfetamine.

Dit is niet zo gek, aangezien ze bekend staan een acute psychose te kunnen triggeren.

Verschillende onderzoeken hebben gekeken naar hoeveel drugsgebruikers een psychose doormaken en hierbij worden cijfers gemeld variërend van 5,2% tot 100%, blijkt uit een studie uit 2009.

De kans op een psychose is groter onder frequente gebruikers die ook ernstiger afhankelijk zijn van deze drugs.

Ook kunnen de volgende drugs tot psychotische symptomen leiden:

1. clubdrugs: ecstasy, MDMA
2. psychedelische drugs zoals LSD

2. Ziekte of verwonding

Bij hoofdletsel, hoge koorts of kwik- of loodvergiftiging, kun je dingen gaan zien en horen. Ook bij de ziekte van Alzheimer of ziekte van Parkinson kunnen er waanvoorstellingen en hallucinaties optreden.

Zenuwaandoeningen die psychose kunnen veroorzaken:

1. epilepsie
2. infecties van het centrale zenuwstelsel
3. migraine
4. multiple sclerose
5. de ziekte van Huntington
6. doofheid
7. probleem met de gehoorzenuw of de gezichtszenuw

3. Geneesmiddelen

Bepaalde voorgeschreven medicijnen kunnen psychose veroorzaken. Bij uitzonderlijk gevoelige mensen kan een psychose als een zeldzame bijwerking optreden. Ook als ze op de correcte manier zijn ingenomen. 

Van spierverslappers is bekend dat het tot psychotische bijwerkingen kan leiden. 

4. Mishandeling of trauma

Een risicofactor voor psychose is een trauma in je kindertijd zoals seksueel, lichamelijk en emotioneel misbruik.

Dit blijkt uit maar liefst 27.000 studies. Het is ook een risicofactor voor schizofrenie later in het leven.

Mensen met een ultrahoog risico op psychose hebben ook meer kans op:

1. posttraumatische stressstoornis
2. sociale fobie
3. depressieve stoornis
4. paniekstoornis

Met de ontwikkeling van nieuwe maatregelen proberen ze de gevolgen van kindertrauma’s te behandelen.

5. Alcohol en roken

Regelmatige alcohol- en tabaksgebruikstoornissen komen vaker voor onder degenen die bij psychotische stoornissen positief gescreend worden.

Dagelijks tabak roken kan de kans op psychose en een psychotische stoornis verhogen. Zo hebben rokers een drie keer zo hoge kans op een eerste episode dan de niet-rokers.

Alcohol bevat psychoactieve middelen. Misbruik hiervan wordt vaak gezien onder degenen die een eerste psychotische episode doormaken.

6. Extreme stress 

Ook bij intense stress waarbij er geen andere ziekten of aandoeningen in het spel zijn, kan er een psychose optreden.

Deze psychose zal minder dan een maand duren. Onder degenen met een bijzonder hoog psychoserisico kan stress symptomen veroorzaken.

Ook kan ernstige angst tot psychotische verschijnselen leiden. Dit verschilt wel van een echte psychotische stoornis.

Dit brengt ons bij het laatste punt, namelijk de psychotische stoornissen zoals schizofrenie dat gepaard gaat met psychose.

We zullen de symptomen van psychose nog even kort doornemen.

Psychose symptomen

De drie belangrijke symptomen die over het algemeen met een psychotische episode geassocieerd worden zijn:

1. Waanideeën. Een waanidee is een duidelijke valse overtuiging die niet verklaard kan worden door het intelligentieniveau of religieuze of culturele achtergrond. Zo kunnen mensen bijvoorbeeld een achtervolgingswaan hebben waarbij ze geloven dat ze gevolgd, bespioneerd, gedrogeerd of bedrogen zijn. 
2. Hallucinaties. Er is sprake van een hallucinatie als je iets ziet, hoort, ruikt, voelt of proeft dat echt lijkt terwijl het in werkelijkheid alleen in je geest bestaat.
3. Verwarde en gestoorde gedachten. Gedachten die sociaal niet geaccepteerd worden.

Psychose moet niet in de war gehaald worden met psychopaten die manipulatief zijn, een gebrek aan empathie hebben en vaak ook een totale minachting hebben voor de gevolgen van hun acties.

Take home message

Meerdere dingen kunnen een psychose uitlokken. Maar wat leidt tot zo’n episode? Kortom, hoe raak je in een psychose?

Een psychose kan veroorzaakt worden door recreatieve drugs, trauma’s, ziekte of verwondingen, bepaalde geneesmiddelen zoals spierverslappers, mishandeling of trauma, alcohol en roken en extreme stress.