Je hart klopt in je gehele leven maar liefst 1 miljard keer. Al vanaf de buik in onze moeder (5-6 weken) tot onze dood zal ons hart non-stop blijven kloppen, maar hoe werkt je hart?

Dit artikel vertelt je hoe je hart werkt, hoe de boezems en kamers samenwerken, de hartkleppen, hoe een ECG werkt inclusief wat de werking van het hart kan belemmeren.

Van zuurstofarm tot zuurstofrijk bloed in je organen

Het chronologische werkingsmechanisme van het hart stap voor stap:

1. Zuurstofarm bloed komt via de holle ader in je rechter boezem 
2. De rechter boezem pompt het bloed naar je rechter kamer 
3. De rechterkamer pompt het bloed via de longslagader naar je longen 
4. In de longen vindt er een uitwisseling plaats van kooldioxide in zuurstof
5. Het zuurstofrijke bloed komt via de longader in je linker boezem
6. Je linker boezem pompt het bloed naar je linker kamer 
7. De linkerkamer pompt het zuurstofrijke bloed via de aorta naar alle organen van het lichaam 

Nadat de organen het zuurstof hebben verbruikt komt het zuurstofarme bloed weer via de aders in de holle ader en uiteindelijk weer in je rechter boezem terecht. En het proces begint weer van voor af aan.

Hoe de Hartkleppen werken

Om te voorkomen dat bloed terugstroomt zijn er hartkleppen. Deze kleppen zijn ofwel passief ofwel actief. 

Passieve hartkleppen werken met drukverschillen terwijl actieve hartkleppen met spieren worden dichtgehouden, de zogeheten papillaire spieren.

Passieve kleppen gaan open als de druk voor de kleppen hoger is dan achter de kleppen, oftewel als je linker ventrikel genoeg druk opbouwt om door de weerstand van de aorta heen te drukken. 

Vergelijk het met iets zwaars dat je op wilt tillen. Het voorwerp wordt door de zwaartekracht omlaag getrokken. 

Als je harder trekt dan de kracht die het voorwerp omlaag tilt, zal het voorwerp van de grond komen. Als je geen kracht meer zet zal het voorwerp weer omlaag gaan (net zoals dat de kleppen weer omlaag zullen gaan en zich sluiten.

Deze passieve kleppen bevinden zich voor de hartkamers en gaan open als de hartkamers zich samentrekken (contraheren), zodra de druk afneemt en het bloed terug dreigt te stromen zal de druk afnemen en zullen de kleppen zich sluiten.

Het hart zorgt ervoor dat je lichaam van zuurstofrijk bloed wordt voorzien, maar het hart zelf moet natuurlijk ook bloed krijgen.

Dit brengt ons bij de diastole en systole.

Diastole en systole 

Tijdens de diastole trekken de boezems zich samen en tijdens de systole trekken de kamers zich samen.

Dus tijdens de diastole trekken zowel je rechter- als linkerboezem zich samen terwijl je rechter en linker kamer zich tijdens de systole samenspannen.

De twee (galop) geluiden die je bij het kloppen van het hart is dus als eerst de zachte bons van je twee boezems gevolgd wordt door het harde bonzende geluid van de ventrikels.

Je linker ventrikel moet het bloed tijdens de systole door het gehele lichaam rondpompen. Het is dus niet verwonderlijk dat de linker ventrikel dus het grootst is.

Aangezien het rondpompen van het bloed veel meer spierkracht vereist zal de systole op het hartfilmpje (ECG) een grotere piek laten zien.

Er vindt dus meer elektrische geleiding plaatst tijdens de systole omdat er zich nou eenmaal meer spieren aanspannen.

Dit brengt ons bij het ECG, oftewel het hartfilmpje wat je in tal van films en series voorbij ziet komen. 

Hoe het ECG werkt

Op een ECG is de elektrische activiteit van het hart weergegeven. Hartspiercellen spannen zich aan als er een elektrische stroom doorheen loopt.

Hoe meer spiercellen zich aanspannen hoe groter de uitslag op het ECG zal zijn. En wanneer de hartspiercellen zich weer opladen zal het ECG een negatieve uitslag laten zien.

Het ECG verschaft heel veel inzichten in wat er in het hartspier afspeelt en wat er zich ooit heeft afgespeeld. Het geeft dus ook een kijkje in het verleden.

Hartinfarct. Zo zal er na een doorgemaakt hartinfarct hartweefsel afsterven en verlittekenen wat de elektrische geleiding beïnvloedt en dus ook het ECG.

Hartaanval. Het hart kan alleen het bloed rondpompen als het krachtig en met de juiste timing samenspant om zo de druk op te bouwen. Bij een hartaanval spant de hartspier zich niet meer krachtig samen maar juist ongecontroleerd en continu, dit zie je aan de fibrillaties (vandaar de naam “hartdefibrillatie” wanneer je iemands leven probeert te redden, oftewel het weghalen van de fibrillaties, met behulp van een schok kan het hart gereset worden en het normale ritme hersteld worden.

Dan vraag je je waarschijnlijk af hoe je de elektrische activiteit precies registreert. Dit wordt gedaan met behulp van een aantal elektrodes die op specifieke plekken op het lichaam geplaatst worden.

Er wordt een positieve waarde geregistreerd als er een elektrische activiteit naar de elektrodes toegaat en een negatieve uitslag wanneer de elektrische activiteit van de elektrodes vandaan gaan (bij het opladen).

De elektrodes zijn geplaatst in de richting van de activiteit. Zo niet, krijg je dus een omgekeerde ECG.

Van hartaanvallen tot een ontsteking van je hartspier, op het ECG kan je verschillende hartaandoeningen waarnemen. 

Hartaandoeningen

Verschillende hartaandoeningen:

1. aritmie: onregelmatige hartslag
2. infarct: het klem komen te zitten van een stolsel waarna hartweefsel afstert 
3. pericarditis (hartvliesontsteking)
4. myocarditis (hartspierontsteking)
5. hartklepprobleem
6. geleidingsstoornis 
7. aangeboren hartafwijking

Je hart bevindt zich links van het midden in een schuine positie.

Behandeling hartaandoeningen

De behandeling per hartaandoening:

1. hoge bloeddruk: bètablokkers, plaspillen, ACE-remmers, calciumantagonisten en angiotensine-2-antagonisten
2. ritmestoornis: bètablokkers (sotalol), digoxine,  calciumblokkers, antiaritmica.
3. hartaanval: defibrillatie

Take home message

Je hart is een natuurkundig meesterwerk. Alleen al een kleine afwijking kan het perfecte ontwerp verstoren waardoor druk verschillen oplopen en het hart niet meer werkt.

Het is een geneeskundig wonder dat je gehele leven klopt tot de laatste adem die je uitblaast en de laatste hartslag die je hart slaat.

Neem de gezondheid van je hart niet voor lief. Zorg voor een gezond dieet en een gezonde leefstijl om zo lang mogelijk een gezond en gelukkig leven te leiden.