Hoe Werkt Xylometazoline?

Dankzij de vrij verkrijgbare xylometazoline neusspray of neusdruppels kan je vervelende verstoppingsklachten snel verlichten. Maar hoe werkt dit wondermiddel?

KORT ANTWOORD

Door xylometazoline gaan je kleine bloedvaatjes in je neus samentrekken waardoor de zwelling en dus de verstopping afneemt. Het vernauwt (krimpt) dus de aders en slagaders in je neus waardoor de afvoer en drainage in het gebied bevorderd wordt. Dit doet xylometazoline door aan de zogeheten alfa (α)-adrenergereceptoren te binden. xylometazoline zorgt voor een tijdelijke verlichting van de verstoppingsklachten.

Dit artikel vertelt je hoe je het precies gebruikt, veelvoorkomende bijwerkingen inclusief of je er afhankelijk van kunt worden.

hoe werkt xylometazoline

Hoe xylometazoline gebruiken?

xylometazoline neusspray gebruik je als volgt:

  1. de neus zachtjes snuiten
  2. hoofd rechtop houden
  3. kies één neusgat en steek de punt van het flesje daarin
  4. met je vinger druk je het andere neusgat dicht
  5. adem in en verstuif de neusspray
  6. herhaal deze stappen voor het andere neusgat

Nadat je de neusspray hebt gebruikt moet je je neus een paar minuten niet snuiten. Dagelijks moet je het ook niet meer dan drie keer gebruiken, dus ongeveer om de 8-10 uur.

Bijwerkingen xylometazoline

Vaak voorkomende bijwerkingen:

  1. prikkend of branderig gevoel in de neus
  2. droge neus
  3. niezen
  4. loopneus

Als er een allergische reactie op xylometazoline optreedt moet je direct medische hulp zoeken. Tekenen van een allergische reactie zijn:

  1. netelroos
  2. gezwollen lippen, keel, tong of gezicht
  3. moeilijke ademhaling

Als je xylometazoline via de neus inneemt is de kans op bijwerkingen gelukkig laag. Als het echter in het de bloedbaan terecht komt kunnen er bijwerkingen optreden.

Als je last hebt van de volgende symptomen moet je het gebruik direct staken:

  1. hoofdpijn
  2. duizeligheid
  3. kortademig gevoel
  4. snelle hartslag
  5. wazig zicht
  6. nervositeit
  7. kloppende hartslag 
  8. piepende ademhaling
  9. licht gevoel in het hoofd
  10. wanneer de symptomen erger worden

Omdat xylometazoline niet zo lang gebruikt mag worden ga je je al snel afvragen of het verslavend is.

Neussprayverslaving

Maar liefst 50% van de mensen gebruiken de neussprays overmatig. Zo worden 9% van de KNO-arts bezoeken veroorzaakt door het gebruik van neussprays. Dus bestaat er zoiets als een neussprayverslaving?

Als je de neusspray te lang of te vaak gebruikt kan er een neussprayverslaving optreden. 

Hoewel dit een neussprayverslaving wordt genoemd gaat het eigenlijk om rebound congestie waarbij er zelfs een verstopte neus kan optreden als je geen verkoudheid of allergie hebt.

Deze rebound congestie kan veroorzaakt worden door oxymetazoline neusspray. De andere neussprays die antihistaminica, zoutoplossing of corticosteroïden bevatten hebben geen verslavende werking. 

Maar hoe ontstaat deze neussprayverslaving?

Overmatig neusspray gebruik kan dus afhankelijkheid veroorzaken. Er kan namelijk een down-regulatie van de α-adrenoceptor plaatsvinden waardoor het neusslijmvlies als het ware ongevoelig wordt.

Wees dus voorzichtig, al na een paar dagen wordt de neus minder gevoelig voor de neusspray. Je zult steeds meer neusspray nodig hebben voor dezelfde effecten.

Rebound congestie symptomen:

  1. neusverstopping
  2. geïrriteerde of ontstoken neus
  3. bovenste luchtweginfectie
  4. neusbijholteontsteking
  5. neuspoliepen

Deze congestie kan soms wel weken tot zelfs zelfs maanden aanhouden. Houd dit dus in je achterhoofd als je een neusspray gebruikt.

Xylometazoline en aandoeningen

Als je allergisch bent voor xylometazoline mag je het uiteraard niet nemen, maar er zijn nog een aantal medische aandoeningen waarbij je eerst met een arts moet overleggen:

  1. hoge bloeddruk
  2. hartaandoeningen
  3. glaucoom
  4. plasproblemen
  5. nieraandoeningen
  6. leveraandoeningen
  7. prostaatvergroting
  8. suikerziekte
  9. schildklierafwijking

Het wordt naast verkoudheid en hooikoorts voor nog meer dingen gebruikt.

Waar xylometazoline voor wordt gebruikt

Verschillende aandoeningen kunnen een verstopping veroorzaken. xylometazoline kan voor de volgende problemen gebruikt worden:

  1. verkoudheid
  2. hooikoorts
  3. sinusitis
  4. allergieën

Take home message

Door bijvoorbeeld een verkoudheid of hooikoortsallergie kan je neus verstopt raken. Met xylometazoline kun je dit snel verlichten.

Oxymetazoline valt onder de decongestiva, oftewel de middelen die een verstopping kunnen tegengaan. Maar hoe werkt xylometazoline?

xylometazoline bindt aan de alfa (α)-adrenergereceptoren waardoor de kleine bloedvaatjes in je neus samentrekken.

Het vernauwt dus je bloedvaten waardoor zowel de zwelling als verstopping verminderen. De effecten zijn concentratieafhankelijk. De effecten zijn echter wel tijdelijk.

Lees de bijsluiter en overschrijdt de aanbevolen hoeveelheden niet. Te veel xylometazoline kan de neusholten beschadigen en daarmee chronische verstopping veroorzaken.

Over Diederik

Diederik heeft een medisch-wetenschappelijke achtergrond. In zijn vrije tijd schrijft hij onder andere over gezondheidskwesties voor Human Nature.

Bronnen

Castellano, F., & Mautone, G. (2002). Decongestant activity of a new formulation of xylometazoline nasal spray: a double-blind, randomized versus placebo and reference drugs controlled, dose-effect study. Drugs under experimental and clinical research, 28(1), 27-35.

Nikolaidis, E., Eleftheriadou, A., Yiotakis, I., Lazaris, A. C., Agrogianis, G., Ferekidou, E., … & Kandiloros, D. (2010). Influence of intranasal sterile isotonic sea water applications on xylometazoline administration: An experimental study in pigs. Auris Nasus Larynx, 37(1), 71-76.

Müller-Ruchholtz, E. R., Lösch, H. M., Grund, E., & Lochner, W. (1977). Effect of alpha adrenergic receptor stimulation on integrated systemic venous bed. Pflügers Archiv, 370(3), 241-246.