Plantaardig vlees vormt een alternatief voor verschillenden soorten vlees en vis waaronder hamburgers, kip, worsten, tonijn, zalm, en meer. Nagenoeg alles is verkrijgbaar. 

Dankzij veganistisch vlees kunnen mensen nog steeds genieten van vlees zonder het dierenleed en zorgelijke gevolgen voor onze planeet. 

Echter, de smaak van vlees krijg je niet zomaar, daar komen heel wat bewerkingsprocessen en toevoegingen bij kijken.

In een rap tempo stappen mensen over op de Vegetarische Slager, maar is het wel zo goed als dat veel mensen beweren? Kortom, is de Vegetarische Slager gezond?

Dit artikel vertelt je de gezondheidsverschillen tussen werkelijke vleesproducten en vleesvervangende producten (waaronder die van de Vegetarische Slager) en in welke mate dit gezonder óf schadelijker is.

Gezondheidsvoordelen Vegetarische Slager

Op een aantal vlakken is de Vegetarische Slager gezonder dan de traditionele slager.

1. Minder vet en calorieën. Kijkend naar het aantal calorieën zal het plantaardig vlees vaak van dierlijk vlees winnen. Zo bevat de plantaardige Whopper van Burger King vergeleken met de traditionele Whopper iets minder calorieën en een stuk minder verzadigd vet en cholesterol.
   
   

   	Veggie Whopper	Whopper
   Kcal	581	636
   Vet	30,2	34,6
   – waarvan verzadigd	4,9	10,3

2. Minder zwaar voor de spijsvertering. De spijsvertering heeft meer moeite met verteren als de maag erg vol is, maar ook als de maag gevuld is met zowel koolhydraten als veel (verzadigd) vet. Doordat plantaardige vleesvervangers minder vetten en verzadigde vetten bevat, zal de maag minder moeite hebben om het af te breken. Je kunt je echter nog steeds overeten, dus let erop dat je niet meer vleesvervangers gaat eten om te compenseren.
3. Bevat soms meer voedingsstoffen. De Mc2 burger van de Vegetarische slager wordt verrijkt met ijzer en vitamine B12, precies de voedingsstoffen die mensen met een vegetarisch dieet vaak tekort komen. Helaas is nog niet bewezen of verrijkte voedingsmiddelen echt nuttig zijn voor de gezondheid en bij een teveel kan het zelfs de gezondheid schaden. Wees daarom voorzichtig met het combineren van verrijkte voedingsmiddelen en supplementen.
4. Minder kankerverwekkend. Vleesconsumptie wordt in verband gebracht met kanker. Op dit vlak is vegetarisch vlees mogelijk veiliger dan conventioneel vlees. Zo valt rood vlees (rund, lam, kalf) in groep twee van kankerverwekkende stoffen en is er een verband aangetoond met darmkanker, prostaatkanker en alvleesklierkanker. Verwerkt vlees zoals spek valt in groep 1 van kankerverwekkende stoffen,  net als asbest en roken.
5. Hartgezondheid. Daarnaast kan roodvlees in vergelijking met plantaardig voedsel ook het risico op hartaandoeningen verhogen. Het bevat doorgaans een grote hoeveelheid aan verzadigde vetten en transvetten waardoor het cholesterolgehalte hoger kan worden. Daarentegen bevat plantaardig voedsel geen voedingscholesterol. Als je een vleesrijk dieet volgt gaat je lichaam zelfs TMAO aanmaken, een chemische verbinding dat vervolgens hart- en vaatziekten, beroertes en hartaanvallen veroorzaken.

Vegetarisch vlees biedt duidelijk voordelen, maar er is mogelijk ook een keerzijde.

Gezondheidsnadelen Vegetarische Slager

Om de smaak en textuur van vlees na te bootsen zullen niet-voedzame, potentieel schadelijke stoffen worden toegevoegd. Dit heeft consequenties op de gezondheid. 

1. Vegetarisch vlees is heftig bewerkt. Bewerkt houdt in dat het verse voedsel is veranderd om het makkelijker eetbaar, langer houdbaar of smaakvoller te maken. Voorbeelden zijn invriezen, drogen, inblikken, toevoegen van additieven of pasteuriseren. Het nadeel van bewerken is dat voeding soms meer zout, vetten of suikers kan bevatten, waardoor men ongemerkt te veel binnenkrijgt. In de meest ideale vorm zou ‘vegetarisch vlees’ enkel soja moeten bevatten. Maar om de smaak en textuur van vlees na te bootsen worden er additieven toegevoegd. We kijken wederom naar de Mc2 burger. Hier zien we additieven zoals zetmeel, specerijen, suiker (5% ADH), zout (30%ADH), palmvet, dextrose, aroma’s en verdikkingsmiddel. De enige additieven die niet zo gezond zijn, zijn suiker, zout, palmvet, dextrose en verdikkingsmiddel. Maar de mate waarin de Vegetarische Slager deze additieven heeft toegevoegd is niet zorgelijk, mits men niet meer dan één stuk vegetarisch vlees consumeert. Indien je dat wel doet kan je dagelijkse zoutinname de bovengrens overschrijden en kan je bijwerkingen ervaren van het verdikkingsmiddel (flatulentie of last van de darmen) en van palmvet (verhoogde LDL-cholesterol).
2. Plantaardig eiwit minder efficiënt. Plantaardig eiwit is moleculair erg verschillend van dierlijk eiwit. Plantaardig eiwit wordt minder goed verteerd en opgenomen dan dierlijk eiwit, bevat minder van de essentiële aminozuren (vooral leucine) en ook kleinere hoeveelheden in z’n totaliteit (vooral lysine en zwavel). De consequentie is dat meer plantaardige voeding ingenomen moet worden om aan de ADH eiwitten te komen of via andere wegen de overige aminozuren moeten worden aangevuld. Echter, soja is één van de plantaardige eiwitbronnen die wel alle essentiële aminozuren bevat, ook wel compleet genoemd. De vraag is echter of de Vegetarische Slager soja volledig gebruikt en niet een gestripte vorm waarbij sommige aminozuren weggelaten worden (soja-extract, soja-isolaat). Deze informatie hebben wij niet kunnen achterhalen.

Er zijn dus nogal wat dingen waar je op moet letten.

Belangrijke aandachtspunten

Waar je op moet letten bij aankoop van plantaardig vlees:

1. het totaal aantal calorieën moet voor minder dan 10% uit verzadigd vet bestaan 
2. ingrediëntenlijst zoals groenten, peulvruchten, bonen, granen, noten en zaden
3. Niet meer dan 2 gram zout per 100 gram
4. vermijd producten met veel toegevoegde suikers en zeer lange ingrediëntenlijsten

Het is goed dat je op zoek gaat naar alternatieven, maar het kan misschien nog beter. 

Wat zijn dan de gezondste vleesvervangers?

De gezondste vleesvervangers zijn natuurlijk, minimaal bewerkt en eiwitrijk. Hieronder vallen tofu, bonen, linzen, champignons, tempeh, jackfruit, noten en zaden. 

Conclusie

Door de marketing van plantaardig vlees ga je er in eerste instantie misschien vanuit dat je enkel verse planten eet, wat erg gezond is en goed voor het milieu. Betreft de gezondheid, ligt het in de praktijk echter iets ingewikkelder.

Plantaardig vlees brengt een aantal gezondheidsvoordelen met zich mee maar het is vaak bewerkt.

Een gezond dieet bestaat over het algemeen niet uit sterk bewerkte voedingsmiddelen, iets waar je goed over na moet denken omtrent vegetarisch vlees.

Het beste is om onbewerkte tofu, tempeh of bonen in plaats van vlees te eten als je puur gezond wilt eten, maar we snappen dat dit niet voor iedereen haalbaar is.

Als je iets interessanters wilt zoals een product van de Vegetarische Slager, zul je concessies moeten nemen wat betreft je portemonnee en je gezondheid.

Het zoutgehalte van 2 gram is 30% van de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid. Mocht je meer zoutrijke voedingsmiddelen eten, kan je te veel binnenkrijgen wat tot een verhoogde bloeddruk leidt en een hoger risico op hart- en vaatziekten.

De additieven zijn minder goed onderzocht waardoor de langetermijneffecten nog onbekend zijn. Bekend is dat bij een te hoge inname je op de korte termijn last kan krijgen van de darmen en een verhoogd LDL-cholesterol. Uiteraard ligt dit de ernst hiervan aan de overige voedingsmiddelen die je op een dag binnenkrijgt. 

Wel denken we dat de Vegetarische Slager onderdeel kan zijn van een normaal, gezond en gevarieerd dieet, mits de portiegrootte minder blijft dan 100 gram en goed rekening gehouden wordt met de overige voedselinname. Zo blijft de blootstelling aan additieven beperkt en de zoutinname onder de 2 gram, wat vergelijkbaar is met een schnitzel.

Het is goed dat er steeds meer Vegetarische Slagers verschijnen, maar net zoals alle nieuwe dingen zullen er in het begin nou eenmaal wat opstartproblemen zijn.

We zijn nog maar in het begin en in de toekomst zijn er er hopelijk aanzienlijk minder bewerkingsprocessen en toevoegingen nodig zodat de Vegetarische Slager gezonder kan worden.

Per merk zal de voedingsdichtheid verschillen en de verschillende merken komen ook met andere tekortkomingen en pluspunten. Een algemene conclusie trekken omtrent plantaardige vleesvervangers is dit moment dus nog lastig.

Take home message

Van gezondheid tot milieu of ethische redenen, steeds meer mensen vervangen dierlijk vlees voor plantaardig vlees. 

Als je de overstap van echt vlees naar vegetarisch vlees maakt vraag je je al snel af hoe gezond dat eigenlijk is.

Wat zit er precies in en hoe wordt het toch allemaal bewerkt? Alle processen en bestanddelen om de textuur en smaak van vlees na te bootsen moet toch met een prijskaartje komen?

Is Vegetarische Slager gezond?

Plantaardig vlees bevat vaak minder calorieën, meer heilzame ingrediënten en kan in vergelijking met dierlijk vlees het risico op hart- en vaatziekten en kanker verlagen.

Echter, plantaardig vlees is sterk bewerkt en bevat verschillende toevoegingen zoals oliën, zout, en suiker.

De toevoegingen is wat het ongezond maakt, maar bij gematigde inname is het absoluut niet zorgelijk.