Is Kalium Radioactief?

Radioactiviteit is onvermijdelijk en zit letterlijk overal om ons heen. Zelfs de lucht die je inademt is radioactief. 

Het is verbazingwekkend hoeveel dingen in het leven radioactief kunnen zijn. Maar hoe zit dat nou met mineralen en voedingsmiddelen? 

Wellicht heb je ergens over radioactieve bananen gelezen en vraag je je nu af of de atomen van dit fruit spontaan kunnen vervallen. Kortom, is kalium radioactief?

Een zeer klein deel van de kaliumatomen is radioactief, ongeveer 0,012%. Deze radioactieve kaliumatomen worden ook wel K-40 atomen genoemd en vervallen spontaan, waarbij zowel gammastralen als bètastraling (elektronen) vrijkomen. Beide soorten straling kunnen weefsels beschadigen. Om te overlijden aan het radioactief kalium zou je een miljard bananen moeten eten, in één keer! Ter vergelijking, naast iemand slapen levert nog een grotere radioactieve blootstelling op.

Dit artikel vertelt welke voedingsmiddelen precies radioactief zijn en hoe schadelijk kalium op de lange termijn is. 

Radioactieve voedingsmiddelen 

Als kalium radioactief is daagt al snel de vraag welke voedingsmiddelen dan het meest kalium bevatten. 

Hier zijn ze: 

1. Paranoten
2. Bananen
3. Boterbonen
4. Bier
5. Wortelen
6. Aardappelen
7. Avocado’s
8. Rood vlees
9. Spinazie
10. Sinaasappels

Schadelijkheid radioactief kalium 

De wereld is samengesteld uit elementen die weer zijn opgebouwd uit atomen. Sommige atomen zijn stabiel en sommige vervallen (vallen uit elkaar) en zijn dus onstabiel. 

Wanneer kalium vervalt zendt het “straling” uit, deze straling kan uit elektronen, alfadeeltjes en neutronen, gammastralen bestaan. 

Deze straling bevat energie en kunnen de moleculen die ze op hun pad tegenkomen “ioniseren”, oftewel afbreken. 

Wanneer eiwitten of DNA beschadigd raken, kan er soms kanker veroorzaakt worden, maar gelukkig heeft het lichaam heel veel herstelmechanismen. 

Elke dag vindt er schade plaats, maar wanneer is het schadelijk? De schadelijkheid hangt af van de volgende factoren: 

1. de aard van het radioactieve element 
2. de mate van blootstelling  
3. hoeveelheid element
4. afstand tot het radioactieve materiaal 
5. afschermende stoffen 

Gelukkig is de halfwaardetijd van K-40 1,3 miljard jaar, dit betekent dat er elke seconde een paar duizend atomen vervallen. Dit klinkt misschien veel maar dit is zeer laag.

De precieze schadelijkheid

Maar hoeveel schade kan dit radioactieve kalium precies aanrichten en loop je een klein risico als je een banaan eet? 

Met behulp van de dosis geabsorbeerde straling kan dit bepaald worden, dit wordt gemeten in de eenheid “rem”, wat rekening houdt met zowel de hoeveelheid geabsorbeerde straling als de effecten daarvan op het lichaam. 

10 millirem (mrem) verhoogt het risico op overlijden met één miljoenste. 

Zo bevat een banaan 450 mg kalium, wat voor een blootstelling zorgt van 0,01 mrem. Een borst röntgenfoto levert 10 mrem op. 

Oftewel, duizend bananen staan gelijk aan 10 mrem, waardoor de kans dat je overlijdt met 1 op een miljoen toeneemt. 

Cumulatief risico radioactief kalium 

En hoe zit het met het cumulatieve risico? Het opgestapelde risico door het eten van bananen tijdens ons hele leven?

Er is geen verhoogd risico omdat het kalium zich niet opstapelt. Kalium vormt met maar liefst 120 gram een natuurlijk bestanddeel van ons lichaam. Dit niveau wordt homeostatische gecontroleerd en constant gehouden.

Uit onze voeding nemen we een deel van het kalium op terwijl we tegelijkertijd een deel weer uitscheiden. Er is dus geen opeenhoping van radioactief kalium. 

Take home message 

Hoewel bananen dus inderdaad radioactief zijn, vormen ze geen gezondheidsrisico omdat de de dosis radioactiviteit zeer laag is en je dankzij homeostase en eliminatie van kalium geen radioactiviteit opstapelt. Kortom, maak je niet druk en geniet van het o zo belangrijke mineraal kalium.