Je hebt vast wel eens gehoord dat koolzuur schadelijk kan zijn voor je tanden, darmen en botten. Maar wat zegt de wetenschap?

Koolzuurhoudend water ontstaat wanneer kooldioxide onder druk aan water wordt toegevoegd. In dit proces wordt het zwakke zuur koolzuur gevormd. 

Wellicht drink je elke dag koolzuurhoudende dranken en vraag je je nu af of het je gezondheid kan aantasten. Kortom, is koolzuur slecht voor je?

Koolzuurhoudend of bruisend water is niet slecht voor je. In vergelijking met andere zuren is koolzuur 100-maal zwakker. Het is dus niet zo schadelijk voor je tanden, en het lijkt de botgezondheid niet te beïnvloeden. Koolzuurhoudende dranken waar suiker en citroenzuur aan zijn toegevoegd, zijn wel slecht voor je. Er is ook geen bewijs dat de zuurgraad van koolzuur de botmineraaldichtheid negatief kan beïnvloeden. Integendeel, koolzuurhoudende dranken bevorderen het slikvermogen, waardoor je spijsvertering zelfs kan verbeteren en constipatie vermindert.

Dit artikel vertelt je de relatie tussen koolzuur en tanderosie, de bijwerkingen van koolzuur en de positieve effecten van koolzuur.

Is koolzuur een boosdoener?

Het is algemeen bekend dat suiker tandbederf kan veroorzaken, maar is koolzuur ook een boosdoener? Kan koolzuur schade aanrichten? Kan zelfs een zwak zuur het tandglazuur aantasten?

Door een chemische reactie in je mond zal CO2 in koolzuur veranderen. Hierdoor krijgt het drankje niet alleen een frisse pittige smaak, maar wordt het ook zuurder. 

Door deze reactie zou er een kans op tanderosie ontstaan. Het zuur zou je tandglazuur kunnen doen slijten. 

Koolzuurhoudend water, zonder toegevoegde smaakstoffen, is niet even ongevaarlijk als kraanwater. Om de precieze effecten in kaart te brengen heeft een studie uit 2001 de zuurgraad (pH) van verschillende merken onderzocht.

De pH van koolzuurhoudend water ligt tussen 5 en 6. Sommige cola dranken kunnen oplopen tot een pH van maar liefst 2,5 (hoe lager het getal hoe zuurder). Koolzuur is in vergelijking met andere zuren 100-maal zwakker.

Het gaat hier echter niet om het koolzuur. Aan koolzuurhoudende dranken is vaak suiker of citroenzuur toegevoegd. Dit zijn de twee grootste boosdoeners die het tandglazuur kunnen aantasten.

Vermijd suiker en citroenzuur en houd het bij gewoon koolzuurhoudend water. Hier zou je normaal gesproken veel van kunnen drinken. 

Bijwerkingen van koolzuur 

Winderigheid. Hoewel het grootste deel van de CO2 je maag niet zal bereiken, kunnen koolzuurhoudende dranken de gasvorming in het spijsverteringskanaal verhogen. Koolzuur kan bij sommige mensen een opgeblazen gevoel of winderigheid veroorzaken. Koolzuur veroorzaakt geen prikkelbaar darm syndroom (PDS), maar als je gevoelig bent voor koolzuurhoudende dranken kan het wel tot flare-ups van PDS leiden. Als je deze vervelende klachten ervaart, kun je het beste overschakelen op gewoon water.

Brandend maagzuur. Koolzuur kan de maag doen opzwellen. Een opgezwollen maag verhoogt de druk op de slokdarmsfincter, waardoor je last van brandend maagzuur kan krijgen. Als je last hebt van brandend maagzuur is het verstandig om frisdrank of andere koolzuurhoudende dranken links te laten liggen.

Gewichtstoename. Sprankelend water bevat geen calorieën en leidt dus niet tot gewichtstoename. Vaak worden echter andere ingrediënten toegevoegd, waaronder suiker, zoetstoffen en smaakversterkers.

Drink koolzuurhoudende dranken in combinatie met voedsel om eventuele bijwerkingen te voorkomen. 

Botgezondheid en koolzuur 

Kan koolzuur je botten zwakker maken? De wetenschap suggereert van niet. Een klein onderzoek heeft aangetoond dat tieners die veel koolzuur binnenkregen een lager calciumgehalte hadden in hun botten, dit zegt echterniet genoeg. 

Op basis van deze gegevens kunnen er geen uitspraken worden gedaan over koolzuur, er zijn namelijk teveel factoren bij betrokken. De tieners gaven waarschijnlijk de voorkeur aan koolzuurhoudende dranken in plaats van melk.

Koolzuur biedt voordelen

Koolzuur biedt zelfs een aantal voordelen:

  1. Gebit: aan sommige koolzuurhoudende dranken zijn mineralen toegevoegd die je tanden kunnen versterken.
  2. Kan maagpijn verlichten: koolzuurhoudend water kan maagpijn helpen te verlichten en misselijkheid of indigestie verminderen.
  3. Verlicht constipatie 
  4. Hydrateert het lichaam
  5. Kan mogelijk het risico op hartziekten verlagen 

Take home message 

Mensen zijn bang dat het koolzuur het gebit of de algemene gezondheid kan aantasten. Koolzuurhoudend water is gelukkig niet slecht voor je tanden, nieren en algehele gezondheid. 

De grootste boosdoeners zijn namelijk suiker of citroenzuur die vaak aan de koolzuurhoudende dranken zijn toegevoegd. Houd het bij gewoon koolzuurhoudend water en vermijd suiker en citroenzuur.

Koolzuur is zelfs belangrijk in het lichaam. Koolzuur transporteert namelijk kooldioxide in het bloed. Doordat de lokale druk groter is dan de druk in het bloed zal kooldioxide in de weefsels van het bloed terechtkomen.  

Er is momenteel dus geen bewijs dat koolzuur slecht is voor je gezondheid. Het onderzoek is echter nog beperkt. 

Over Diederik

Diederik heeft een medisch-wetenschappelijke achtergrond. Zijn vrijetijdsbesteding is schrijven over gezondheidskwesties.

Bronnen

Wyshak, G., & Frisch, R. E. (1994). Carbonated beverages, dietary calcium, the dietary calcium/phosphorus ratio, and bone fractures in girls and boys. Journal of Adolescent Health, 15(3), 210-215.

Johnson, T., Gerson, L., Hershcovici, T., Stave, C., & Fass, R. (2010). Systematic review: the effects of carbonated beverages on gastro‐oesophageal reflux disease. Alimentary pharmacology & therapeutics, 31(6), 607-614.

Song, I. S., Han, K., Ko, Y., Park, Y. G., Ryu, J. J., & Park, J. B. (2016). Associations between the consumption of carbonated beverages and periodontal disease: The 2008–2010 Korea national health and nutrition examination survey. Medicine, 95(28).

Tahmassebi, J., Duggal, M. S., Malik-Kotru, G., & Curzon, M. E. J. (2006). Soft drinks and dental health: a review of the current literature. Journal of dentistry, 34(1), 2-11.

Wyshak, G. (2000). Teenaged girls, carbonated beverage consumption, and bone fractures. Archives of pediatrics & adolescent medicine, 154(6), 610-613.

Cuomo, R., Sarnelli, G., Savarese, M. F., & Buyckx, M. (2009). Carbonated beverages and gastrointestinal system: between myth and reality. Nutrition, Metabolism and Cardiovascular Diseases, 19(10), 683-689.

Saldana, T. M., Basso, O., Darden, R., & Sandler, D. P. (2007). Carbonated beverages and chronic kidney disease. Epidemiology (Cambridge, Mass.), 18(4), 501.

Kim, S. H., Morton, D. J., & Barrett-Connor, E. L. (1997). Carbonated beverage consumption and bone mineral density among older women: the Rancho Bernardo Study. American journal of public health, 87(2), 276-279.