Is om 4 Uur Opstaan Goed voor je? De 3 Schaduwzijden.

Wat hebben Mark Wahlberg, Tim Cook, Michelle Obama, The Rock en ikzelf gemeen? We beginnen onze dag rond 4 uur ’s ochtends – en Mark Wahlberg zelfs al om kwart voor 3!

Hoewel dit voor sommigen een hype lijkt, stond ik drie jaar lang om half 4 op, zodat ik om 4 uur kon werken. 

Dit ritme begon tijdens mijn ‘1000 blogs in een jaar’-challenge in 2021 en werd een van de meest productieve periodes in mijn leven – maar niet de gezondste.

Daarom bespreek ik, naast de voordelen, ook de drie schaduwzijden van dit ritme. Dus is om 4 uur opstaan goed voor je?

KORT ANTWOORD

In een wereld vol afleiding is concentratie een kostbaar bezit. Om 4 uur ’s ochtends is het muisstil en kan je ongestoord werken. Terwijl de meeste mensen om 9 uur beginnen, heb jij al een halve werkdag achter de rug, maar door het vroege tijdstip voelt het alsof de werkdag nog niet voorbij is, waardoor je geneigd bent door te werken. Andere voordelen waren de lege straten wanneer ik ’s ochtends ging fietsen, het voelde alsof de wereld voor mij alleen was. De dagen leken ook veel langer.

Echter, doordat ik al op kinderbedtijd onder de lakens lag, raakte ik sociaal geïsoleerd, miste ik verjaardagen en sliep ik drie keer door Oud en Nieuw heen. In de winter ging het prima, maar in de zomer heb je er geen zak aan, want verduisterende gordijnen helpen niet als mensen in de buurt begrijpelijk langer opblijven en geluid maken. Bovendien voel je hierdoor, van binnen in je lichaam, dat de dag eigenlijk nog niet afgelopen is en dat je jezelf voor de gek houdt. Hierdoor leed mijn slaap eronder en kakte ik ’s middags vaak in. Ook was het lastig om het ritme vol te houden bij wisselende werktijden of op vakantie. Dit baarde me zorgen, want een verstoord slaapritme kan je hormoonbalans beïnvloeden.

Vroeg opstaan leverde mij piekproductiviteit op, maar ik sloeg erin door en vocht te vaak tegen mijn natuurlijke circadiane ritme. 

Daarom sta ik nu alleen in de winter om 4 uur op en in de zomer rond 6 uur. Uiteindelijk blijft een goede nachtrust het belangrijkst. 

Blijf productief, maar luister altijd naar je lichaam – gezondheid is immers de basis van succes.

Een man wordt 's nachts vermoeid wakker in bed

De Psychologie Achter Vroeg Opstaan

Niet iedereen voelt zich geroepen om de wekker om 4 uur te zetten, en dat is prima. Chronotypes, oftewel je biologische klok, bepalen of je een vroege vogel, nachtuil of ergens daartussen bent. 

Als nachtuil proberen om 4 uur op te staan, voelt voor je lichaam als jetlag – elke dag opnieuw. 

Toch blijven vroege vogels als Tim Cook de wereld vertellen dat “vroeg opstaan dé sleutel tot succes is.” Is dat zo? Misschien, maar alleen als het past bij je natuurlijke ritme.

Het echte geheim: consistentie. Het maakt minder uit hoe laat je opstaat, zolang je slaapkwaliteit en routine intact blijven. 

Door jezelf te forceren in een ritme dat niet bij je past, verlies je focus én gezondheid. 

Luister naar je lichaam, en ontdek welk ritme jou het meest energie geeft.

Weetje

Wist je dat slapen ongeveer 400 calorieën per nacht verbrandt, twee derde van het leven van een kat aan slaap wordt besteed en 12% van de mensen volledig in zwart-wit droomt?

Productiviteit Versus Gezondheid

Vroeg opstaan gaf mij een productiviteitsboost, maar mijn gezondheid betaalde de prijs. 

Dat is een gevaarlijk patroon in onze maatschappij, waar “hustle culture” het belangrijker vindt hoe druk je bent dan hoe gezond je leeft. 

In deze context wordt slaap vaak als luxe gezien, terwijl het een basisbehoefte is. 

Je kunt piekproductief zijn, maar wat heb je eraan als je lichaam na een paar maanden de handdoek in de ring gooit?

Hier is wat ik leerde: slaap is geen tijdsverlies. Het is een investering in je concentratie, creativiteit en fysieke gezondheid. 

Door slaaptekort te vermijden, word je niet alleen productiever – je voelt je ook beter. 

En dat voel je aan alles: je energie, humeur en zelfs je vermogen om complexe problemen op te lossen.

De Mythe van de 5 AM Club

De “5 AM Club” wordt vaak gepromoot als dé oplossing om alles uit je dag te halen. 

Maar wat ze er niet bij zeggen, is dat vroeg opstaan geen magische oplossing is. Het gaat niet om wanneer je opstaat, maar wat je daarna doet. 

Veel mensen denken: “Als ik maar om 5 uur opsta, komt alles goed.” 

Maar als je die uren vult met nutteloze taken of afleiding, ben je niet productiever dan iemand die om 9 uur begint.

Vroeg opstaan is een tool – niets meer, niets minder. Het werkt alleen als je die tijd strategisch gebruikt. 

Begin met een plan: Wat wil je doen met die extra tijd? Zorg dat elke minuut waardevol voelt, anders blijf je alsnog hangen in dezelfde patronen als voorheen.

Hoe Je Slaap Optimaliseert

Je kunt vroeg opstaan niet volhouden zonder goede slaap. Punt. Maar hoe krijg je die? Hier zijn mijn gouden tips:

Creëer een avondritueel. Net zoals een ochtendritueel je dag begint, helpt een avondritueel je hersenen om “af te schakelen.” Denk aan een vast patroon zoals douchen, een boek lezen, of schrijven in een dagboek.

Zeg nee tegen blauw licht. Schermen verstoren je slaapcyclus door het aanmaken van melatonine te onderdrukken. Probeer minstens een uur voor bed offline te gaan.

Eet slim. Vermijd zware maaltijden of cafeïne na 15:00 uur. Je lichaam heeft rust nodig, niet een marathon om je diner te verteren.

Houd je slaapkamer donker en koel. Dit klinkt simpel, maar het maakt een enorm verschil.

Hoe Vroeg Opstaan Je Relaties Beïnvloedt

Een onverwachte les: mijn vroege ochtenden maakten mij niet alleen productiever, maar ook… een beetje een kluizenaar. 

Terwijl vrienden gezellig tot laat borrelden, lag ik al in bed. 

Familiefeestjes werden lastiger, en de balans tussen werk en sociale contacten verdween. Hoe ga je daarmee om?

Het antwoord is plannen. Stel duidelijke grenzen: ja, ik wil vroeg opstaan, maar ik wil ook tijd doorbrengen met de mensen die belangrijk zijn. 

Vind een ritme dat beide toestaat. Bijvoorbeeld door twee avonden per week vrij te houden voor sociale afspraken.

Vroeg Opstaan Op Vakantie

Reizen en vroeg opstaan gaan vaak niet samen. Denk aan jetlags, feestjes, of simpelweg de behoefte om te ontspannen. 

Moet je tijdens vakanties dan je wekker laten voor wat het is? Niet per se. Hier is wat ik deed: ik stelde prioriteiten. 

Sommige dagen liet ik mezelf uitslapen, terwijl ik op andere dagen bewust vroeg opstond om bijvoorbeeld zonsopgangen te fotograferen of steden te verkennen voordat de drukte begon.

Je ritme hoeft niet perfect te zijn. Het belangrijkste is dat je een balans vindt tussen rust en structuur, zelfs op vakantie. 

Gun jezelf ruimte om te genieten, zonder volledig uit je flow te raken.

Conclusie: Vroeg Opstaan Is Geen Doel Op Zich

Vroeg opstaan kan je veel opleveren, maar het is geen heilige graal. Het is slechts één van de vele manieren om je dag efficiënter en productiever in te delen. 

Wat echt telt, is consistentie, luisteren naar je lichaam, en een gezonde balans vinden tussen werk en rust. 

Gebruik deze inzichten om je eigen ritme te ontdekken – of dat nu om 4 uur, 6 uur of 9 uur is. 

De sleutel tot succes ligt niet in de tijd op je wekker, maar in de energie die je overhoudt om je doelen te bereiken.

Vond je dit interessant? Neem een kijkje op mijn YouTube-kanaal, waar ik onderwerpen zoals deze in 1 minuut beantwoord!

Over Diederik

Diederik heeft een medisch-wetenschappelijke achtergrond. In zijn vrije tijd schrijft hij onder andere over gezondheidskwesties voor Human Nature.

Bronnen

Potter, G. D., Skene, D. J., Arendt, J., Cade, J. E., Grant, P. J., & Hardie, L. J. (2016). Circadian rhythm and sleep disruption: causes, metabolic consequences, and countermeasures. Endocrine reviews, 37(6), 584-608.

Kim, T. W., Jeong, J. H., & Hong, S. C. (2015). The impact of sleep and circadian disturbance on hormones and metabolism. International journal of endocrinology, 2015(1), 591729.

Morris, C. J., Aeschbach, D., & Scheer, F. A. (2012). Circadian system, sleep and endocrinology. Molecular and cellular endocrinology, 349(1), 91-104.