Het gebruik van kruiden is een aloude methode waarmee je het lichaam kan versterken en ziekten mee kan behandelen. 

Valeriaan is een krachtig kruid dat onze ontspanning kan bevorderen, angst kan verminderen en slaap kan verbeteren.

Echter, ook kruiden werken soms verslavend en omdat valeriaan een effectief slaapmiddel is, gaan de alarmbellen al sneller rinkelen. Je wilt natuurlijk niet afhankelijkheid worden. 

Wellicht heb je ergens over de voordelen van valeriaan gelezen en vraag je je nu af of je straks nog wel zonder kan. Kortom, is valeriaan verslavend?

In de meeste gevallen zal valeriaan geen afhankelijkheid veroorzaken. Valeriaan is veilig voor gezonde volwassenen wanneer het 4 tot 8 weken wordt ingenomen in de aanbevolen doses. Hoewel valeriaan meestal geen ontwenningsverschijnselen veroorzaakt, zijn er toch een paar meldingen van gemaakt na zeer lange periodes van gebruik. Om deze verschijnselen te voorkomen moet je de dosering geleidelijk verlagen in plaats van in één keer te stoppen. 

Dit artikel vertelt je waarom valeriaan verslavend kan zijn, de bijwerkingen inclusief tips waarmee je verslaving kan voorkomen.

Waarom valeriaan verslavend is

Het werkingsmechanisme verklaart waarom valeriaan zo effectief is maar ook waarom valeriaan verslavend kan zijn.  

Valeriaan (Valeriana officinalis) is krachtig en wordt daarom vaak gebruikt voor de behandeling van angststoornissen en slapeloosheid. 

Valeriaan heeft namelijk overeenkomsten met benzodiazepinen. Het werkingsmechanisme is in een aantal opzichten vergelijkbaar.

Benzodiazepinen binden aan de de gamma-subeenheid van de GABA-A-receptor en valeriaan bindt zich aan de bèta-subeenheid. 

GABA receptoren zijn het target van veel krachtige geneesmiddelen die verslavingen kunnen veroorzaken, zoals verschillende soorten drugs.  

Naast het GABA-systeem zijn er nog meer werkingsmechanismen van valeriaan die bijdragen aan ontspanning en andere gezondheidsvoordelen:

  1. Ontspanning van de bloedvaten;
  2. Activatie adenosine- en serotoninereceptoren;
  3. Vermindert het stresshormoon cortisol;
  4. Remming prostaglandines (preventie pijnlijke samentrekkingen);
  5. Onderdrukt NF-kappaB activiteit waardoor ontstekingen verminderen.

Uit klinisch onderzoek blijkt gelukkig dat de klinische effecten van valeriaan over het algemeen na ongeveer 4 tot 6 uur verdwijnen.

Voorkom valeriaan verslaving

Valeriaan is meestal niet-gewenning vormend, maar er zijn dus wel degelijk risico’s verbonden aan valeriaangebruik. 

Aanbevolen dosering. Valeriaan lijkt veilig wanneer het je het in de aanbevolen dosering inneemt. De aanbevolen doses voor het slapen gaan variëren tussen de 400 en 900 milligram. 

Korte termijn gebruik. Langdurig valeriaan gebruik in hoge doseringen kan hoofdpijn en mentale traagheid, prikkelbaarheid en onbehaaglijkheid veroorzaken. Ook hier geldt dat je je aan de aanbevolen dosering moet houden. 

Medicatie. Valeriaan kan een wisselwerking hebben met andere medicijnen. Voordat je valeriaanwortel gaat innemen, is het verstandig om aan je arts te vragen of er geen geneesmiddelinteracties kunnen plaatsvinden. 

Bijwerkingen van valeriaan 

Ondanks dat valeriaan meestal niet verslavend is, kunnen er nog wel een aantal bijwerkingen optreden: 

  1. droge mond 
  2. prikkelbaarheid
  3. maagklachten
  4. hepatotoxiciteit (lever giftigheid)
  5. hoofdpijn
  6. levendige dromen
  7. ochtend slaperigheid
  8. kater effect
  9. geestelijke dufheid
  10. slapeloosheid
  11. onbehaaglijkheid
  12. loom gevoel
  13. sedatie
  14. hartstoornissen

Mocht je nou enorm last hebben van één van deze bijwerkingen is het verstandig inname meer te beperken.

Take home message 

Valeriaanwortel heeft niet alleen een kalmerend effect, het kan ook een verslavend effect hebben. Niet iedereen is er zich van bewust dat ook valeriaan verslavend kan zijn, omdat het wel 4 weken kan duren voordat je de effecten van valeriaan kan opmerken.  

Valeriaan is voor de meeste mensen niet verslavend. Er zijn echter wel een paar meldingen gemaakt van ontwenning na langdurige periodes. Bouw de valeriaandosering geleidelijk af om ontwenningsverschijnselen te voorkomen. 

Over Diederik

Diederik heeft een medisch-wetenschappelijke achtergrond. In zijn vrije tijd schrijft hij over gezondheidskwesties.

Bronnen

Poyares, D. R., Guilleminault, C., Ohayon, M. M., & Tufik, S. (2002). Can valerian improve the sleep of insomniacs after benzodiazepine withdrawal?. Progress in Neuro-Psychopharmacology and Biological Psychiatry, 26(3), 539-545.

Gutierrez, S., Ang-Lee, M. K., Walker, D. J., & Zacny, J. P. (2004). Assessing subjective and psychomotor effects of the herbal medication valerian in healthy volunteers. Pharmacology Biochemistry and Behavior, 78(1), 57-64.

Donath, F., Quispe, S., Diefenbach, K., Maurer, A., Fietze, I., & Roots, I. (2000). Critical evaluation of the effect of valerian extract on sleep structure and sleep quality. Pharmacopsychiatry, 33(02), 47-53.

Bent, S., Padula, A., Moore, D., Patterson, M., & Mehling, W. (2006). Valerian for sleep: a systematic review and meta-analysis. The American journal of medicine, 119(12), 1005-1012.

Wheatley, D. (2001). Stress‐induced insomnia treated with kava and valerian: singly and in combination. Human Psychopharmacology: Clinical and Experimental, 16(4), 353-356.

Balderer, G., & Borbély, A. A. (1985). Effect of valerian on human sleep. Psychopharmacology, 87(4), 406-409.

Leathwood, P. D., Chauffard, F., Heck, E., & Munoz-Box, R. (1982). Aqueous extract of valerian root (Valeriana officinalis L.) improves sleep quality in man. Pharmacology Biochemistry and Behavior, 17(1), 65-71.