Naarmate we ouder worden neemt de kans op lactose-intolerantie toe. Als je na het consumeren van melkproducten last krijgt van een opgeblazen gevoel, winderigheid of diarree heb je mogelijk lactose-intolerantie. 

Bij lactose-intolerantie is er sprake van een lactasetekort. Zonder dit enzym kan je niet meer goed lactose afbreken en verteren. Het lichaam kan lactose niet goed ‘’tolereren’’. Lactose-intolerantie is dus een verteringsprobleem en geen voedselallergie. 

Bacteriën zullen uit het onverteerde lactose, gas en vocht creëren, wat vervelende symptomen kan geven. 

Wellicht heb je wat maag- en darmklachten en vraag je je nu af of deze klachten op latere leeftijd door lactose-intolerantie kunnen komen. Kortom, kan je lactose-intolerantie op latere leeftijd hebben?

Lactose-intolerantie komt ook op latere leeftijd voor, het kan namelijk op elke leeftijd ontstaan. Ook op latere leeftijd kan je lactaseniveau afnemen, waardoor lactose-intolerantie ontstaat en je het lactose vanuit de voeding niet meer goed kan verteren. Soms wordt lactose-intolerantie uitgelokt door een andere medische aandoening, bijvoorbeeld door gastro-enteritis of de ziekte van Crohn. Het kan zich ook zonder een specifieke onderliggende oorzaak ontwikkelen. 

Dit artikel vertelt je de ontstaanswijze, oorzaken, symptomen, diagnose, welke voeding vermeden moet worden en welke voeding in beperkte mate mogelijk verdragen kan worden.

Ontstaanswijze op latere leeftijd 

Normaal gesproken produceert de dunne darm het enzym lactase, lactase breekt lactose af tot de enkelvoudige suikers glucose en galactose. Wanneer de dunne darm onvoldoende lactase produceert, zal de afbraak en vertering van lactose niet meer optimaal functioneren. 

Bacteriën zullen uit het lactose vocht en overtollig gas produceren wat vervolgens vervelende symptomen oplevert. 

Lactose-intolerantie wordt vaak door elkaar gehaald met voedselallergieën. Er is echter sprake van een verteringsprobleem en er treden geen allergische symptomen op. Een koemelkallergie is een voorbeeld van een daadwerkelijke allergie. 

Sommigen mensen zullen lactose hun hele leven lang goed kunnen verdragen, terwijl anderen lactose-intolerantie ontwikkelen naarmate de leeftijd toeneemt. 

Maar liefst 65% van de mensen zal op een gegeven moment lactose-intolerant zijn, waarvan dit bij 70% van de gevallen genetisch bepaald is. 

De genmutatie die lactose-intolerantie veroorzaakt komt bij sommige mensen vaker voor. De volgende groepen dragen deze genmutatie vaker met zich mee: 

1. Oost-Aziatische
2. Zuidoost-Aziatische
3. inheemse Amerikaanse
4. West-Afrikaanse
5. Italiaanse 
6. Spaanse

Aangezien de enzymproductie in de loop der tijd af kan nemen, is het dus gebruikelijk dat  lactose-intolerantie vaker voorkomt naarmate je ouder wordt.

Oorzaken en symptomen 

Oorzaken van lactose-intolerantie op latere leeftijd zijn: 

1. genetisch 
2. geen specifieke oorzaak 
3. coeliakie
4. gastro-enteritis
5. de ziekte van Crohn
6. colitis ulcerosa 
7. infectie 
8. medicijn dat de darmen of ingewanden beschadigt
9. verwonding aan de dunne darm: chirurgie, chemotherapie, trauma, bestralingstherapie

Symptomen treden 30 minuten tot 2 uur na het consumeren van melk of zuivelproducten op. Symptomen lactose-intolerantie: 

1. misselijkheid
2. krampen
3. winderigheid
4. een opgeblazen gevoel
5. diarree

De een kan helemaal geen zuivel of melkproducten verdragen, terwijl anderen yoghurt en harde kazen kunnen verteren. 

Diagnose lactose-intolerantie

Voor de diagnose van lactase-deficiëntie kan eventueel een waterstofademtest worden uitgevoerd in een dokterspraktijk of polikliniek. 

In de praktijk wordt mensen, bij een vermoeden op lactose-intolerantie, vaak gevraagd melk en zuivelproducten te vermijden gedurende 1 of 2 weken. Als de klachten afnemen kan de diagnose met de waterstofademtest bevestigd worden. Bij deze test wordt de hoeveelheid waterstof in de adem voor en na het drinken van een vaste hoeveelheid lactose gemeten.

Vermijd deze voedingsmiddelen 

De volgende Ingrediënten zijn van melk afgeleid en bevatten lactose:

1. kaas
2. wei
3. melkbestanddelen
4. bijproducten van melk
5. boter
6. lactose
7. vetvrije melk
8. wrongel
9. melkpoeder
10. zware room
11. ijs
12. cottage cheese
13. yoghurt
14. smeerkaas

De volgende voedingsmiddelen bevatten kleine hoeveelheden lactose:

1. brood en gebakken producten
2. bepaalde snoepjes
3. melkchocolade 
4. sauzen
5. salade dressings 
6. crackers met kaassmaak
7. rijst en noedel mixen
8. biscuits en koekjes
9. pannenkoeken mixen 
10. soepen
11. muesli repen en ontbijtgranen 
12. orgaanvlees (lever)
13. boter en margarine 
14. erwten en  limabonen
15. suikerbieten

De volgende ingrediënten bevatten geen lactose, terwijl ze afkomstig zijn van melk:

1. lactalbumine
2. caseïne
3. melkzuur
4. lactaat

Medicijnen. 20% van de voorgeschreven medicijnen (zoals anticonceptiepillen) en 6% van de vrij verkrijgbare medicijnen (zoals maagzuur tabletten) bevat lactose. Deze medicijnen zullen echter enkel de mensen met een ernstige lactose-intolerantie beïnvloeden. 

Beperkte hoeveelheden melkproducten verdragen 

Aangezien iemands gevoeligheid en de ernst van de symptomen erg kunnen verschillen, hoeft niet iedereen alle melkproducten te schrappen. Sommigen kunnen nog steeds kleine hoeveelheden melkproducten verdragen, door bijvoorbeeld over te schakelen op magere melk.

Daarnaast kunnen de levende darmbacteriën in yoghurt de aanmaak van lactase stimuleren waardoor je lactose makkelijker afbreekt. Hoe harder de kaas, hoe minder lactose er in zit. Als je lactose-intolerant bent, kan je dus nog vaak Zwitserse kaas en Parmezaanse kaas met mate verdragen. 

Lactasesupplementen 

Als je lactose-intolerantie veroorzaakt wordt door een onderliggende medische aandoening, moet je nog geen supplement nemen en dient de ziekte eerst behandeld te worden. 

Als de lactose-intolerantie veroorzaakt wordt door een verminderde lactase productie zou je eventueel lactase-druppels of lactase-tabletten kunnen nemen. Deze enzymen kan je in de meeste kruidenierswinkels zonder recept krijgen. Neem de supplementen voor de maaltijd in voor een optimale vertering van lactose. 

Calcium en lactose-intolerantie op latere leeftijd

Melk en zuivelproducten zijn een belangrijke bron van calcium. Calcium is essentieel voor sterke tanden, een goede botgezondheid en voor je spieren en zenuwen. 

Zodra er lactose-intolerantie is vastgesteld, zul je dus andere calciumrijke voedingsmiddelen moeten binnenkrijgen om tekorten te voorkomen.  

Er bestaan ook lactosevrije zuivel producten. Bij de productie wordt de lactose vooraf afgebroken met behulp van hydrolyse. Hierdoor kan je het makkelijker verteren. 

Calciumrijke voedingsmiddelen zijn: 

1. calcium verrijkte granen en calciumverrijkte vruchtensappen
2. ingeblikte zalm
3. tofu met calciumsulfaat
4. sojamelk, amandelmelk, rijstmelk of havermelk 
5. sardines met graten
6. broccoli
7. bladgroenten: boerenkool, spinazie, collard greens, bok choy 
8. bonen
9. amandelen

Wees je er van bewust dat calcium kauwtabletten lactose bevatten en dus tijdens een lactosevrij dieet vermeden moeten worden. 

Take home message 

Op elke leeftijd kan lactose-intolerantie ontstaan, dus ook op latere leeftijd. Naarmate mensen ouder worden zullen de tekenen van lactose-intolerantie zichtbaar worden. 

Het lactase-niveau neemt tevens op latere leeftijd af, waardoor je lactose niet meer goed kan verteren en dus niet meer kan verdragen. 

De oorzaak van lactose-intolerantie is meestal genetisch, maar het kan ook uitgelokt worden door een medische aandoening, zoals de ziekte van Crohn of gastro-enteritis. 

Door melkproducten te vermijden zullen de symptomen afnemen. Het is dan wel belangrijk dat je alsnog voldoende calcium binnenkrijgt.