Geschreven door Dirk Cornelis, BSc
In je hele lichaam zitten honderden lymfeklieren. Onze lymfeklieren bestrijden infecties door vreemde stoffen op te vangen en te doden.
Lymfeklieren zijn boonvormige kleine organen die immuuncellen bevatten. Ze werken als filters en kunnen met de kleine structuren vreemde stoffen opvangen.
Als je lymfeklieren pijnlijk en gezwollen zijn is dat in de meeste gevallen een teken dat je immuunsysteem goed aan het werk is. En ze hebben ook flink wat werk te verrichten.
Elke dag worden we namelijk aan 60.000 ziektekiemen blootgesteld, maar gelukkig beschermt ons immuunsysteem ons tegen deze indringers, waaronder virussen en bacteriën.
Dit artikel vertelt je de precieze functie van je lymfeklieren, waar je lymfeklieren zitten inclusief de werking van het immuunsysteem.
Wat doen lymfeklieren?
Onze lymfeklieren vangen en elimineren vreemde stoffen.
Via de lymfevloeistof worden ziektekiemen binnengebracht. Zo circuleren er ziekteverwekkers zoals bacteriën en virussen door ons lymfestelsel die je lymfeklieren zullen infiltreren.
Als de ziektekiemen binnen zijn gebracht, zullen ze aangevallen en vernietigd worden. Ze kunnen zelfs kankercellen filteren.
Heel dit stelsel dat het lymfe vervoert, heet het lymfestelsel dat ook wel het lymfevatenstelsel of lymfatisch systeem genoemd wordt.
Maar hoe zit dat met lymfeklieren die opzwellen?
Waarom lymfeklieren opzwellen
Om de indringers te bestrijden zal er meer bloed naar de lymfeklieren gaan en worden ze groter. Door de opstapeling ontstaat er zwelling en druk, wat pijn kan veroorzaken.
Gezwollen lymfeklieren worden ook wel lymfadenopathie genoemd.
De gezwollen lymfeklier bevindt zich vaak dicht bij de infectieplaats. Zo kun je bij een keelontsteking gezwollen neklymfeklieren krijgen.
Wat zijn de lymfeklieren toch bijzondere organen en dat terwijl je lymfeklieren slechts een onderdeel van je immuunsysteem vormen.
Hoe werkt het immuunsysteem?
Als onze eerste verdedigingslinie in aanraking komt met de ziektekiemen zullen er verschillende processen in gang gezet worden om de lichaamsvreemde stof (antigeen) uiteindelijk met antilichamen te elimineren.
Weetje
Ons lichaam bevat een zeer groot aantal lymfocyten (getal met 20 cijfers). Qua celmassa is dit gelijk aan de hersenen of lever.
Van herkenning en activatie tot eliminatie, er zijn nogal wat stappen die doorlopen worden. Bovendien kan je immuunsysteem met geheugencellen de volgende keer effectiever optreden.
De vier fasen in een notendop zijn:
- ontmoeting/herkenning
- activatie
- aanval
- geheugenopslag
B en T cellen. De indringers worden bestreden met de zogeheten B cellen en T cellen.
Specificiteit. Bovendien heb je ook nog eens een aspecifieke en specifieke afweer. Bij de eerste aanraking zal de reactie natuurlijk nog niet zo effectief en specialistisch zijn.
Het is duidelijk dat er immuuncellen zich in je lymfeklieren bevinden, maar je immuuncellen zitten nagenoeg in je hele lichaam. Wist je dat je spijsverteringsstelsel 70% van je immuunsysteem bevat?
Waar zit je immuunsysteem?
In je beenmerg zullen de meeste immuuncellen vanuit je stamcellen aangemaakt worden. Via het bloed zullen ze zich vervolgens naar verschillende organen en weefsels verplaatsen waaronder:
- lymfeklieren
- bloed
- longen (10 miljard T-cellen)
- huid (20 miljard T-lymfocyten)
- spijsverteringsstelsel (70% van je immuunsysteem)
- beenmerg
- centrale lymfoïde organen (milt, tonsillen)
- slijmerige lagen
Take home message
In je beenmerg worden de meeste immuuncellen geproduceerd waarna ze naar verschillende organen en weefsels zullen gaan waaronder je lymfeklieren.
We komen continu in aanraking met organismen, zij het via onze huid, inademing, of door het inslikken.
Als je lichaam een infectie aan het bestrijden is, kunnen je lymfeklieren dus opzwellen en pijnlijk zijn.
Gelukkig kan ons immuunsysteem infecties en niet-infectieuze ziekten bestrijden en schadelijke stoffen elimineren.
De vier fasen in een notendop die doorlopen worden zijn herkenning, activatie, aanval en geheugen.
De lymfeklieren kunnen ook zwellen door auto-immuunziekten waarbij het lichaam het eigen gezonde weefsel aanvalt zoals bij bijvoorbeeld Reumatoïde artritis. Deze ziekte kenmerkt zich door gewrichtsontsteking.
Over Diederik
Bronnen
Delves, P. J., & Roitt, I. M. (2000). The immune system. New England journal of medicine, 343(1), 37-49.
Willard-Mack, C. L. (2006). Normal structure, function, and histology of lymph nodes. Toxicologic pathology, 34(5), 409-424.
Parkin, J., & Cohen, B. (2001). An overview of the immune system. The Lancet, 357(9270), 1777-1789.
Alberts, B., Johnson, A., Lewis, J., Raff, M., Roberts, K., & Walter, P. (2002). Lymphocytes and the cellular basis of adaptive immunity. In Molecular Biology of the Cell. 4th edition. Garland Science.
