Zongevoeligheid is iets waar je goed rekening mee moet houden. Tientallen medicijnen reageren namelijk met het zonlicht. Eén daarvan is antibiotica. 

Het is algemeen bekend dat antibiotica, misselijkheid en diarree kan veroorzaken. Maar nog niet iedereen is zich bewust van gevoeligheid voor de zon dat kan optreden bij het gebruik van antibiotica.

Hoe zit dat precies?

Sommige antibiotica kunnen overgevoeligheid voor de zon veroorzaken. Het gaat hier onder andere om antibiotica zoals doxycycline, tetracycline, ciprofloxacine, levofloxacine, ofloxacine, trimethoprim. Door het zonlicht vindt er namelijk een destabilisatie van de moleculen plaats waarna er chemicaliën in de huid kunnen ophopen. Dit veroorzaakt vervolgens de verhoogde gevoeligheid voor zonlicht. Hierbij kan een jeukende of pijnlijke uitslag optreden. Er zijn ook antibiotica waardoor je sneller gaat verbranden. Hoewel je het optreden moeilijk kan voorspellen zijn er wel een aantal risicofactoren die invloed hebben op het beloop. Zo reageren mensen met een lichte huidskleur over het algemeen heftiger en kunnen deodorants de klachten verergeren. Hoe hoger de dosis, hoe sterker en langer de klachten waarschijnlijk zullen duren.

Dit artikel vertelt waarom je met antibiotica beter niet de zon in kan gaan, de symptomen die kunnen optreden en hoe lang symptomen aanhouden.

Is het veilig om met antibiotica in de zon te gaan?

Vermijd zonlicht omdat antibiotica in de zon een aantal vervelende klachten kan veroorzaken: 

• Uitslag: zo kan het antibioticum doxycycline in combinatie met zonlicht blootstelling een jeukende of pijnlijke uitslag geven. 
• Blaarvorming: de hiervoor beschreven uitslag kan verergeren en tot blaarvorming leiden. 
• Verbranden: door sommige antibiotica ga je in de zon zelfs sneller verbranden.

Een paar uur na zonichtblootsteliing zullen de meest symptomen optreden. Helaas kunnen deze symptomen soms langer dan een week aanhouden. In zeldzame gevallen houden de symptomen weken tot maanden aan. 

Waarom medicijnen zonovergevoeligheid veroorzaken

Een aantal geneesmiddelen veroorzaken reacties op de zon, dit worden ook wel fotosensibilisatoren genoemd. 

Hierbij destabiliseren de moleculen op een structureel niveau. Vervolgens zullen zich in de huid chemicaliën ophopen, wat uiteindelijk tot verhoogde gevoeligheid voor de zon leidt.

Deze zonlichtgevoeligheid kan in twee categorieën onderverdeeld worden, namelijk fotoallergie of fototoxiciteit. 

Fotoallergie

Het UV-licht zal de moleculaire structuur van de antibiotica veranderen waardoor er haptens ontstaan, dit zijn kleine moleculen die een immuunreactie triggeren waardoor er zwelling, uitslag en algehele roodheid kan ontstaan.

Fototoxiciteit

Dit is de meestvoorkomende vorm. Het antibiocticum absorbeert het UV-licht waarna het in de huid zal vrijkomen. Uiteindelijk treedt celdood op. Hierbij worden de twee bovenste huidlagen aangetast namelijk de opperhuid en de lederhuid. Vaak treedt er roodheid op en in ernstige gevallen kan je ook gaan vervellen of ontstaan er blaren. De huid kan jeuken of warm aanvoelen. 

Welke geneesmiddelen zonovergevoeligheid veroorzaken

Een aantal geneesmiddelsoorten kunnen zonovergevoeligheid veroorzaken. Het gaat hier met name om antibiotica en antischimmelmiddelen. 

Antibiotica: 

1. doxycycline
2. ciprofloxacine
3. ofloxacine
4. levofloxacine
5. trimethoprim
6. tetracycline

Antischimmelmiddelen:

1. griseofulvine
2. flucytosine
3. voricanozole

de gevoeligheid voor de zon is moeilijk, zo niet onmogelijk te voorspellen. Van persoon tot persoon is er een grote variatie. Zo kan de een het zonder problemen verdragen terwijl de ander een heftige reactie kan ervaren. 

Hoe lang duurt antibiotische zonlichtgevoeligheid?

Hoewel je het lastig kan voorspellen zijn er wel een aantal factoren die invloed hebben op de duur van zongevoeligheid door antibiotica:

Dosis. Over het algemeen geldt, hoe hoger de dosis antibioticum, hoe langduriger en sterker de reacties zullen zijn.

Producten. Veelgebruikte producten zoals ontsmettingsmiddelen, deodorants en geurstoffen kunnen een zonneallergie versterken of veroorzaken.

Huidskleur. Over het algemeen treden er heftigere reacties op onder mensen met een lichtere huidskleur. 

Genen. Ook lijkt erfelijkheid een rol te spelen. De kans op zonovergevoeligheid neemt toe als je bloedverwanten het ook hebben. 

Huidaandoeningen. De huidgevoeligheid voor de zon kan door bijvoorbeeld dermatitis vergroot worden.

Take home message 

Je krijgt altijd te horen dat je met antibiotica niet in de zon mag, maar van de precieze reden zijn de meeste mensen niet op de hoogte. 

Mag je met antibiotica in de zon? Antibioticagebruik en zonlicht gaan niet samen. De moleculen destabiliseren en hopen zich op in de huid waardoor er een overgevoeligheid kan optreden. Naast een jeukende of pijnlijke uitslag kan je zelfs sneller gaan verbranden. 

Bij de eerste tekenen van zonlicht gevoeligheid moet je contact opnemen met je arts. Naast adviezen moet je mogelijk voorzorgsmaatregelen nemen of van antibiotica veranderen.

Ga niet naar buiten als de UV-straling sterk is, smeer voldoende zonnebrandcrème en draag bedekkende kleding.