Het is je vast wel eens opgevallen dat je in tijden van stress meer naar binnenwerkt.
Maar hoe komt dat precies? Dus waarom ga je meer eten door stress?
KORT ANTWOORD
Door stress kun je meer gaan eten en neemt de kans op overeten toe. Langdurige stress verhoogt namelijk de cortisolwaardes waardoor de eetlust en de motivatie om te eten verhoogd kan worden. Daarnaast kunnen hoge cortisolniveaus het verlangen naar suikerrijke of vette voedingsmiddelen vergroten. Tot slot kan eten door stress ook een copingsmechanisme zijn om je beter te voelen. Dit wordt ook wel stress eten of emotioneel eten genoemd.
Anderzijds kan kortetermijnstress de eetlust juist verlagen, omdat in de oertijd overleven natuurlijk belangrijker was dan een volle maag. Met een lege maag kun je nu eenmaal sneller reageren in gevaarlijke situaties.
Dit artikel legt uit hoe stress je eetgewoonten beïnvloedt, de betrokken hormonen, en geeft een aantal handige voedingstips tijdens stress.
Waarom je door stress meer gaat eten
1. Verhoogde cortisolwaardes. Langdurige stress zorgt voor een verhoging van het hormoon cortisol in ons lichaam. Dit hormoon kan de eetlust versterken, wat ervoor zorgt dat je meer zin krijgt in eten en ook meer gaat eten.
2. Verlangen naar suikerrijke en vette voeding. Hoge cortisolniveaus kunnen het verlangen naar ongezonde voedingsmiddelen, zoals voedsel dat rijk is aan suiker en vet, vergroten. Dit kan leiden tot overeten van deze calorierijke voedingsmiddelen.
3. Copingmechanisme. Stress eten of emotioneel eten komt voor wanneer we ons gestrest, angstig of verdrietig voelen, en we troost zoeken in voedsel. Het kan een manier zijn om ons beter te voelen op korte termijn, maar het kan natuurlijk ook leiden tot overeten en ongezonde voedingskeuzes.
4. Beloningsmechanisme. Tijdens stress kan voedsel ook dienen als een soort beloningssysteem om onszelf te troosten of te belonen voor het omgaan met stressvolle situaties. Dit kan een gewoonte worden en bijdragen aan een verhoogde inname van voedsel.
Voedingstips bij stress
Hopelijk kunnen de volgende tips je helpen als je last hebt van stress of angst:
- ga voor langzaam verteerbare complexe koolhydraten
- kies evenwichtige en gezonde maaltijden
- veel water drinken
- neem een eiwitrijk ontbijt
- beperk of vermijd cafeïne
- vermijd alcohol
Daarnaast zijn er ook een aantal specifieke voedingsmiddelen die mogelijk bij stress en angst kunnen helpen:
- avocado
- kalkoen
- zalm
- asperges
- bosbessen
- yoghurt
- amandelen
Niet eten door stress
Anderzijds kan de eetlust in stressvolle periodes juist ook afnemen. Hoe gek het ook klinkt, geen honger hebben is soms een overlevingsmechanisme.
Stress kan de eetlust namelijk op twee manieren verminderen.
Door stress schiet je lichaam in een vecht-of-vluchtreactie waarbij eetlust een lagere prioriteit krijgt. Als je in de oertijd een sabeltandtijger tegenkwam was op de vlucht schieten natuurlijk belangrijker.
Daarnaast beïnvloedt stress ook het spijsverteringskanaal waardoor je meer maagzuur gaat afgeven en je je eetlust verliest.
Ook dit was erg handig in de oertijd omdat je door de verhoogde maagzuurproductie geen volle maag meer had.
Als de stress eenmaal afneemt zul je je eetlust weer terugkrijgen.
Adrenaline en cortisol
De twee stresshormonen in je lichaam zijn adrenaline en cortisol en in tijden van stress zullen deze stresshormonen dus verhoogd zijn.
Mechanisme 1. Het volgende mechanisme verklaart waarom je door stress niet kunt eten:
- het zenuwstelsel stuurt signalen naar de bijnieren
- de bijnieren maken vervolgens adrenaline aan
- adrenaline activeert de vecht-of-vluchtreactie
- het lichaam raakt opgefokt en het eten wordt tijdelijk stilgelegd
Mechanisme 2. Je wilt natuurlijk geen volle maag hebben in een levensbedreigende situatie. Ook het spijsverteringsstelsel wordt door stress beïnvloed waardoor de productie van maagzuur kan toenemen. Dit gaat ten koste van de eetlust. Het stresshormoon cortisol zal er ook nog eens voor zorgen dat de maag zich sneller ledigt door meer maagzuur aan te maken waardoor het voedsel sneller verteerd wordt.
Take home message
Stress zorgt niet alleen voor psychologische en emotionele veranderingen maar ook lichamelijke veranderingen. Zo is het je ongetwijfeld opgevallen dat stress je eetlust kan beïnvloeden.
Ga je meer eten door stress?
Door langdurige stress kun je meer gaan eten omdat aanhoudende stress de cortisolwaarden verhoogt. Hierdoor neemt de eetlust en motivatie om te eten toe.
Als je stress in de aanstand blijft hangen kan het cortisol dus verhoogd blijven waardoor je meer gaat eten.
Korte termijn stress kan de eetlust verminderen terwijl aanhoudende stress juist de eetlust kan verhogen.
Niet eten in stressvolle omstandigheden kwam in de oertijd dus erg van pas. Het stelde je lichaam in staat om in levensbedreigende situaties snel te reageren.
Overleven is natuurlijk belangrijker dan een volle maag.
Tegenwoordig gaat het niet meer om leven en dood maar hebben we nog steeds hetzelfde overlevingsmechanisme wat soms tegen ons kan werken.
Gelukkig kun je er wat aan doen met stressmanagement en dieet- en leefstijlaanpassingen.
Over Diederik
Bronnen
Ans, A. H., Anjum, I., Satija, V., Inayat, A., Asghar, Z., Akram, I., & Shrestha, B. (2018). Neurohormonal regulation of appetite and its relationship with stress: a mini literature review. Cureus, 10(7).
Nakamura, C., Ishii, A., Matsuo, T., Ishida, R., Yamaguchi, T., Takada, K., … & Yoshikawa, T. (2020). Neural effects of acute stress on appetite: a magnetoencephalography study. PloS one, 15(1), e0228039.