Nachtangst komt vaak voor, bijna 40% van de kinderen ervaart nachtangst. Als je baby of kind gillend wakker wordt en angstig of paniekerig is, is er mogelijk sprake van nachtangst.

Het is een ontroostbare angst waarbij kalmerende inspanningen het alleen maar lijken te verergeren.

Gek genoeg is het voor de ouder vaak verontrustender dan voor het kind zelf. De volgende morgen zal je kind er namelijk niets meer van herinneren.

Om deze nare ervaringen in de toekomst te voorkomen en de nachtrust van je kind te verbeteren, zal je eerst moeten weten waardoor het precies veroorzaakt wordt.

Dit artikel vertelt je de oorzaken van nachtangst, hoe je het kunt doorbreken, hoe te voorkomen en wanneer je naar de dokter moet.

Wat is nachtangst?

Nachtangst is een angstreactie en dus geen droom of nachtmerrie. Het schreeuwen, huilen en de staat van angst of paniek duurt vaak 2-15 minuten. Soms kan het wel 45 minuten duren.

Als je kind na 1-2 uur slaap gillend wakker wordt en dit even aanhoudt, is er waarschijnlijk sprake van nachtangst.

Je kind kan erg verward lijken en niet meer op de reageren. Dit komt omdat je kind technisch gezien nog aan het slapen is.

Vandaar dat de kalmerende inspanningen ook niet lijken te helpen of het soms juist verergeren. 

Na de nachtangst zal je kind weer diep slapen en is het kind de volgende morgen alweer vergeten. Omdat ze in een diepe slaap verkeren zullen ze er geen herinnering aan hebben. 

Symptomen nachtangst:

1. huilen
2. zweten
3. schreeuwen
4. angstaanjagende kreet
5. angstaanjagende schreeuw 
6. starend met grote ogen
7. angstig rechtop in bed zitten
8. glazige, open ogen
9. snelle ademhaling
10. woelen
11. moeilijk wakker te maken
12. snelle hartslag
13. zwaar ademen
14. rusteloosheid
15. verwardheid bij het wakker worden 
16. rood gezicht 
17. verwijde pupillen
18. spartelen en schoppen
19. ontroostbaar zijn

Meestal heeft het kind er last van in het eerste derde van de nacht of halverwege de nacht. Het komt zelden voor tijdens dutjes.

Nachtangst komt vaak samen voor met slaapwandelen. Beide vallen onder parasomnie, dit zijn ongewenste slaapgebeurtenissen. Nachtangst kan tot slaapwandelen leiden. 

Het kan vanaf ongeveer 9 maanden voorkomen maar het wordt vaker gezien bij kinderen van 4-12 jaar.

Oorzaak nachtangst

Tijdens je slaap doorloop je verschillende slaapfases. De overgangen tussen deze fases moeten soepel verlopen en niet verstoord worden.

Wanneer de diepe slaapfase verstoort wordt treedt er nachtangst op. Dit treedt bij kinderen op omdat hun hersenen in ontwikkeling zijn. Overstimulatie wordt hen te veel. 

De nachtangst zal gelukkig in de meeste gevallen verdwijnen als het zenuwstelsel eenmaal uitgerijpt is. Tegen de tienerjaren zullende de meeste kinderen er overheen gegroeid zijn.

Uitlokkende factoren nachtangst:

1. oververmoeid 
2. slechte slaapkwaliteit
3. slaaptekort
4. koorts
5. stress
6. nieuwe slaapomgeving
7. emotionele spanning
8. stressvolle periodes 
9. ziekte
10. reisonderbrekingen
11. bepaalde medicijnen
12. alcoholgebruik
13. conflicten

Nachtangst is anders dan een nachtmerrie. In tegenstelling tot een nachtmerrie kan nachtangst niet herinnerd worden.

Onderliggende aandoeningen kunnen slaapangst uitlokken:

1. abnormale ademhalingspatronen door bijvoorbeeld obstructieve slaapapneu
2. angst en depressie
3. restless leg syndroom

Nachtangst doorbreken

Nachtangst kan momenteel niet met medicijnen genezen worden, maar kinderen zullen er meestal overheen groeien.

In de tussentijd kan je de uitlokkende factoren aanpakken:

1. voldoende slaap
2. ontspannende bedtijdroutine
3. stress verminderen
4. verwijder geluiden die de slaap kunnen verstoren
5. verwijder elektronische apparaten

Het kind wakker maken zorgt voor verwarring en maakt het in slaap komen moeilijker. Doe dit dus niet.

Maak de kamer veilig zodat je kind zich tijdens een episode van nachtangst zichzelf niet verwondt.

Als er veiligheidsrisico’s zijn of als het kind er bijvoorbeeld onvoldoende doorslaapt kan er een behandeling nodig zijn.

Naar de dokter

Meestal hoef je je geen zorgen te maken, maar je kan het tijdens een routineonderzoek eventueel aangeven. Echter, in de volgende gevallen moet je naar de dokter:

1. als het vaak voorkomt 
2. als het na de tienerjaren voortduurt
3. verstoorde nachtrust van andere gezinsleden
4. wanneer de slaap regelmatig verstoord wordt
5. niet meer optimaal kunnen functioneren
6. overmatige slaperigheid overdag
7. verwondingen
8. veiligheidsproblemen
9. als het op volwassen leeftijd begint

Take home message

BIj nachtangst kan het kind schreeuwend, doodsbang en ontroostbaar wakker worden. Dit kan voor ouders een verontrustende ervaring zijn. Maar gelukkig herinnert het kind zich er de volgende dag niets meer van.

Het kan al vanaf 9 maanden voorkomen, maar het wordt vaker gezien bij kinderen van 3-8 jaar. Het duurt ongeveer twee tot vijftien minuten. Gelukkig hoef je je meestal geen zorgen te maken.

Met de hierboven beschreven tips kan je nachtangst helpen doorbreken. Als je je zorgen maakt kun je altijd langs de huisarts.