De belangstelling naar autofagie is de laatste jaren toegenomen. Autofagie zou ziektes zoals Alzheimer kunnen voorkomen en het leven kunnen verlengen.

Echter, studies hebben ook minder positieve kanten aan het licht gebracht wat een aantal vragen oproept.

Wellicht heb je ergens over autofagie gelezen en vraag je je nu af of er ook nadelige effecten aan verbonden zijn. Kortom, wat zijn de nadelen van autofagie?

Autofagie kan celdood en de groei van kankercellen bevorderen. Daarnaast kan autofagie spieratrofie, hartproblemen, leverschade en necrotiserende enterocolitis veroorzaken. Dit komt door de wisselwerking met verschillende cellulaire processen, waaronder endocytose, secretie, en cellulaire zelfmoord paden (apoptose). Echter, in de meeste gevallen zul je deze nadelen niet ervaren.

In dit artikel vertellen we alle nadelen van autofagie inclusief controverses en openstaande vragen in het veld.

Gevonden nadelen van autofagie 

Bevordert celdood. Hoewel autofagie een overlevingsmechanisme is, kan dit zelf-etende proces soms ook de celdood bevorderen. Hoe en wanneer autofagie precies deze functie kan omschakelen is nog niet helemaal duidelijk. 

Groei kankercellen. Wanneer er weinig voedingsstoffen in het lichaam aanwezig zijn kunnen kankercellen soms gemakkelijker overleven. Onderzoek op muizen toonde aan dat het remmen van autofagie de groei van tumoren juist kon tegengaan. De tumoren reageerden zelfs beter op de kankerbehandeling wanneer de autofagie geremd was. 

Spieratrofie. Op cellulair niveau kan verhoogde autofagie schadelijk zijn en spieratrofie veroorzaken, met name chronische activatie van autofagie. Overmatige autofagie kan bijdragen aan verschillende spierziekten, waaronder dystrofieën, neurodegeneratieve aandoeningen en myopathieën. 

Hartproblemen. Uit studies blijkt dat overmatige autofagie zelfs hartcellen kan doden. Overmatige autofagie wordt daarom met sommige hartproblemen in verband gebracht.

Necrotiserende enterocolitis. Autofagie verhoogt de kans op necrotiserende enterocolitis. Dit is een ernstige ziekte waarbij darmweefsel ontstoken raakt en afsterft wat uiteindelijk tot perforaties (gaatjes) kan leiden. In dat geval kan er darminhoud in de buik gaan lekken.

Leverschade. Overmatige activiteit van autofagie kan de levercellen beschadigen. 

Laat de gevonden nadelen je niet afschrikken. Ze zijn namelijk zeer zeldzaam en zullen meestal niet voorkomen bij gezonde individuen. 

Voordelen van autofagie

Tijdens metabolische nood, wanneer er dus onvoldoende beschikbare voedingsstoffen aanwezig zijn, is autofagie in staat om oude disfunctionele cellen en eiwitten af te breken om te overleven. Maar er zijn nog meer voordelen. 

Verwijderen gifstoffen. Autofagie kan giftige eiwitten uit de cellen verwijderen. Deze giftige stoffen verhogen de kans neurodegeneratieve ziekten, zoals Alzheimer en Parkinson. Autofagie kan dus het risico op deze aandoeningen verlagen.

Energieproductie. Katabolisme is de afbraak van cellen. Autofagie stimuleert katabolisme om zo extra ATP (energie) vrij te maken.  

Bouwstenen. Autofagie levert via katabolisme de bouwstenen voor de cellen die gerepareerd dienen te worden. 

Minder ontstekingen. Autofafie vermindert inflammatie, proteine-aggregatie en vermindert beschadigde organellen waardoor het aantal ontstekingen in het lichaam afnemen. 

Vrije radicalen. Autofagie vermindert de aanmaak van schadelijke vrije radicalen. Vrije radicalen kunnen cel en DNA schade veroorzaken. 

Overleving. Wanneer er weinig groeifactoren in het lichaam circuleren zal autofagie de overleving van sterkste cellen bevorderen.  

Celreycling. De overgebleven eiwitten kan autofagie recyclen.

Controverse autofagie nadelen 

Uit verschillende wetenschappelijke publicaties blijkt dat autofagie een wisselwerking heeft met verschillende cellulaire processen, waaronder endocytose, secretie, en cellulaire zelfmoord paden (apoptose). Apoptose is een gecontroleerde afbraak van cellen. 

Deze complexe processen en interacties maken de kans groter op eventuele nadelige effecten. 

Autofagie kan tegelijkertijd bijdragen aan het celmetabolisme en apoptotische dood waardoor alleen de sterkste cellen met de hoogste weerstand bestand zijn tegen apoptose.

Deze sterke cellen kunnen autofagie als overlevingsmechanisme gebruiken wanneer voedingsstoffen en groeifactoren beperkt zijn. 

Echter, dit proces kan ook de groei van kankercellen bevorderen.

Autofagie kan dus goed en slecht zijn. Gelukkig ervaren de meeste gezonde mensen geen nadelen of bijwerkingen.

Take home message 

Autofagie kan de groei van tumoren en celdood bevorderen. Ook kan autofagie spieratrofie, leverschade, hartproblemen, en necrotiserende enterocolitis veroorzaken. 

Hoewel je In de meeste gevallen deze nadelen niet zult ervaren zijn er zijn dus meer autofagie nadelen dan je in eerste instantie had verwacht. 

Tot op heden zijn er veel verschillende modellen die autofagie en de invloed op de celdood net wat anders in kaart brengen. 

Kortom, toekomstig onderzoek zal alle voors en tegens gedetailleerd in kaart moeten brengen. 

Over Diederik

Diederik heeft een medisch-wetenschappelijke achtergrond. In zijn vrije tijd schrijft hij over gezondheidskwesties.

Bronnen

Mizushima, N. (2007). Autophagy: process and function. Genes & development, 21(22), 2861-2873.

Mathew, R., Karantza-Wadsworth, V., & White, E. (2007). Role of autophagy in cancer. Nature Reviews Cancer, 7(12), 961-967.

Rabinowitz, J. D., & White, E. (2010). Autophagy and metabolism. Science, 330(6009), 1344-1348.

Levine, B., & Kroemer, G. (2008). Autophagy in the pathogenesis of disease. Cell, 132(1), 27-42.

Rubinsztein, D. C., Mariño, G., & Kroemer, G. (2011). Autophagy and aging. Cell, 146(5), 682-695.

Glick, D., Barth, S., & Macleod, K. F. (2010). Autophagy: cellular and molecular mechanisms. The Journal of pathology, 221(1), 3-12.

Nakashima, A., Aoki, A., Kusabiraki, T., Cheng, S. B., Sharma, S., & Saito, S. (2017). Autophagy regulation in preeclampsia: Pros and cons. Journal of reproductive immunology, 123, 17-23.