In een paar jaar tijd zijn nicotinezakjes razend populair geworden als rookloos alternatief voor sigaretten en vapes. 

Deze kleine geurige zakjes, die je onder je bovenlip plaatst, geven nicotine rechtstreeks af aan je bloedbaan. 

Toezichthouders merken dat de belangstelling snel toeneemt, vooral onder jongeren, en de grote tabaksfabrikanten spelen daar gretig op in met slimme en soms ronduit agressieve marketing. Philip Morris meldde bijvoorbeeld dat hun merk Zyn, inmiddels marktleider, in 2023 zo’n 385 miljoen blikjes heeft verkocht. Een stijging van 62% was ten opzichte van het jaar ervoor.

Ook in Nederland groeit de markt in hoog tempo. De Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) voerde de afgelopen jaren steeds meer inspecties uit en ontdekte dat ruim een kwart van de winkels nicotinezakjes verkocht, vaak zonder dat dat mocht. Ondanks die enorme groei is er verrassend weinig duidelijke Nederlandstalige informatie over te vinden.

Hoewel ik nog nooit een sigaret heb aangeraakt, zie ik steeds vaker mensen die ik bewonder nicotinezakjes gebruiken. Ze zweren bij de voordelen: meer focus, meer energie, meer productiviteit. Dat maakte me nieuwsgierig. Mis ik iets? Is dit de nieuwe ‘slimme’ manier om scherp te blijven, of gewoon een frisse verpakking van een oud verslavingsmiddel?

In dit artikel duik ik in de wereld van nicotinezakjes. Wat zijn ze precies, hoe gebruik je ze, wat doen ze met je lichaam en hoe zit het met de wetgeving? 

We kijken naar de verleiding, de risico’s en alles wat daartussen zit, zodat je zelf kunt bepalen of dit kleine zakje echt zo onschuldig is als het lijkt.

Wat zijn nicotinezakjes?

Nicotinezakjes, ook wel nicotine pouches of pods genoemd, zijn kleine wegwerpzakjes gevuld met nicotine. 

In de volksmond worden ze soms ook “snus” genoemd, al klopt dat technisch gezien niet helemaal. 

De originele Zweedse snus bevat namelijk tabak, terwijl nicotinezakjes alleen een fijn poeder bevatten van nicotine, aroma’s en vulstoffen. 

Je plaatst het zakje (een beetje zoals een minitheezakje) onder je bovenlip, tussen tandvlees en wang. Daar wordt de nicotine via het mondslijmvlies opgenomen, waardoor het binnen een paar minuten in je bloed terechtkomt. Dat zorgt voor de bekende stimulerende werking: een lichte boost in concentratie, alertheid en soms ook een kortstondig euforisch gevoel.

De zakjes zien eruit als kleine witte kussentjes en worden verkocht in ronde blikjes met meestal vijftien tot vierentwintig stuks. Ze komen in allerlei smaken, van klassieke mint en menthol tot fruitige varianten zoals bosbessen, citrus of zelfs koffie. Fabrikanten spelen hier slim op in met hun branding, want de verpakking oogt fris, modern en ver verwijderd van de ouderwetse sigarettenpakjes.

Ook de sterkte varieert flink. De meeste zakjes bevatten tussen de anderhalf en acht milligram nicotine, maar er bestaan ook extreme varianten die tot wel vijftig milligram per stuk bevatten (genoeg om zelfs een doorgewinterde roker even te laten duizelen). Hoeveel nicotine iemand nodig heeft, hangt vooral af van gewenning. Iemand die jarenlang zwaar heeft gerookt, kiest vaak voor een sterker zakje, terwijl beginners beter rustig aan kunnen doen.

De bekendste merken zijn Zyn, Velo en On!, met elk hun eigen smaken en sterktes. Marktleider Zyn, onderdeel van Philip Morris, heeft wereldwijd ongeveer 38 procent marktaandeel. Andere merken zoals Nordic Spirit, Rogue en Skruf proberen zich te onderscheiden met hun eigen combinatie van smaak, design en sterkte. 

Uiteindelijk werken alle nicotinezakjes op dezelfde manier, maar de verschillen in beleving en uitstraling maken dat gebruikers vaak een favoriet merk ontwikkelen (net zoals bij koffie, parfum of, jawel, sigaretten).

Hoe gebruik je nicotinezakjes?

Nicotinezakjes gebruik je door ze simpelweg onder je bovenlip te plaatsen. Dat voelt een beetje anders dan roken, want je ademt niets in. 

De nicotine komt via het mondslijmvlies direct in je bloed terecht. Het is een vrij discreet proces: geen rook, geen geur, alleen een klein zakje dat zijn werk doet.

Een nicotinezakje blijft meestal tussen de tien minuten en een uur in de mond. Hoe langer je het laat zitten, hoe meer nicotine vrijkomt. Zwaardere gebruikers houden het vaak langer in of pakken na afloop meteen een nieuw zakje, maar dat is niet zonder risico. Binnen enkele minuten voel je vaak al iets gebeuren: een lichte tinteling, een warm gevoel onder de lip en daarna een subtiele golf van alertheid of energie. Na verloop van tijd neemt dat effect af en komt de drang om er nog een te nemen vanzelf terug.

Belangrijk is om het niet te overdrijven. Elk zakje bevat een vrij nauwkeurige dosis nicotine, dus als je het te lang laat zitten of er meerdere tegelijk gebruikt, kun je te veel binnenkrijgen. Dat merk je meestal snel: duizeligheid, hoofdpijn of misselijkheid zijn klassieke signalen van een nicotine-overdosis. Als dat gebeurt, is het slim om even te pauzeren of een lichtere variant te proberen. En plak niet de hele dag door nieuwe zakjes; je mondslijmvlies heeft ook recht op rust.

Na gebruik gooi je het zakje gewoon weg, net zoals je dat met kauwgom zou doen. Het is niet bedoeld om door te slikken, want dat kan maagklachten veroorzaken. Sommige mensen bewaren het gebruikte zakje even, bijvoorbeeld in het lege blikje, maar dat is meer een gewoonte dan een noodzaak. De meeste blikjes zijn tegenwoordig gemaakt van recyclebaar plastic, dus gooi ze netjes weg of lever ze in bij het juiste afval. 

En vanzelfsprekend: houd nicotinezakjes uit de buurt van kinderen en huisdieren, want het poeder is giftig als het wordt ingeslikt.

Wie gebruikt nicotinezakjes en waarom?

In Nederland zijn nicotinezakjes vooral populair onder jongeren en jongvolwassenen. 

Het Trimbos-instituut rapporteerde in 2023 dat ongeveer 3,8 procent van de middelbare scholieren tussen de twaalf en zestien jaar al eens een nicotinezakje had geprobeerd. 

Bij de oudere scholieren, van vijftien tot zestien jaar, ligt dat percentage nog wat hoger, rond de zes tot acht procent. 

Onder mbo-studenten van zestien tot achttien jaar is dat ongeveer 1,7 procent. Ook steeds meer jongvolwassenen gebruiken ze als alternatief voor roken of vapen. 

In 2022 had slechts 0,1 procent van de volwassen Nederlanders ooit een nicotinezakje geprobeerd, maar dat aantal steeg in 2023 al merkbaar. 

Opvallend is dat veel gebruikers ook roken: uit onderzoek onder scholieren blijkt dat ongeveer twee derde van de jongeren die recent een nicotinezakje gebruikte, ook sigaretten rookte.

De aantrekkingskracht van nicotinezakjes bij jongeren is goed te verklaren. De verpakkingen zijn felgekleurd, modern en soms ronduit vrolijk, met smaken die meer doen denken aan frisdrank of snoep dan aan nicotine. “Watermeloen” en “energy” verkopen nu eenmaal beter dan “zware shag”. 

Daarnaast speelt sociale media een grote rol. Influencers tonen de zakjes in video’s en foto’s zonder dat het meteen opvalt, omdat er geen rook of damp te zien is. Dat maakt het gebruik erg discreet, wat handig is op plekken waar roken of vapen niet mag. Grote tabaksbedrijven weten precies hoe ze daarop moeten inspelen. British American Tobacco pompte bijvoorbeeld een miljard pond in een campagne met popartiesten en socialmediastars om hun merk Velo te promoten. Via platforms als TikTok en Instagram werden miljoenen jongeren bereikt, vaak onder de vijfentwintig.

De trend beperkt zich allang niet meer tot Nederland. Nicotinezakjes zijn inmiddels verkrijgbaar in minstens vijfentwintig landen, waaronder de Verenigde Staten, Zweden en een groot aantal Europese landen. Wereldwijd groeide de markt razendsnel. In 2023 werd de totale verkoop geschat op 7,4 miljard dollar, goed voor zo’n vijftien en een half miljard verkochte zakjes. De Verenigde Staten voeren de lijst aan met meer dan zestig procent van dat volume, gevolgd door Zweden, waar de traditie van “snus” al veel ouder is. Alleen al daar gingen in 2023 naar schatting 2,2 miljard nicotinezakjes over de toonbank, meestal met toegevoegde smaken in plaats van klassieke tabak. Ook in landen als Duitsland, het Verenigd Koninkrijk en Nederland neemt de interesse in hoog tempo toe. 

Binnen een paar jaar zijn nicotinezakjes uitgegroeid van een nicheproduct tot een miljardenindustrie die harder groeit dan vrijwel elke andere rookwaar.

Zijn nicotinezakjes slecht voor je?

Nicotinezakjes lijken op het eerste gezicht een onschuldig alternatief voor roken, maar dat beeld klopt niet helemaal. 

Ze produceren dan wel geen rook of teer, maar ze bevatten wél nicotine, en dat is een krachtige en verslavende stof die flink wat invloed heeft op het lichaam. 

De effecten lijken sterk op die van een sigaret of vape. Zodra je een zakje onder je lip plaatst, voel je vaak een lichte tinteling of prikkeling, gevolgd door een gevoel van ontspanning of juist alertheid. 

Veel gebruikers zeggen dat ze zich daarna rustiger en beter gefocust voelen. Dat klinkt prettig, maar het is precies die werking die nicotine zo verslavend maakt.

Nicotine beïnvloedt het beloningssysteem in de hersenen. Vooral bij jongeren werkt dat extra sterk, omdat hun hersenen nog volop in ontwikkeling zijn. Het Trimbos-instituut waarschuwt dat zelfs een paar keer proberen al kan leiden tot afhankelijkheid. Jongeren die nicotinezakjes gebruiken, merken vaak dat ze na een tijdje onrustig of prikkelbaar worden zonder die nicotineboost. Daardoor grijpen ze snel opnieuw naar een zakje, en zo ontstaat een gewoonte die moeilijk te doorbreken is. Onderzoek laat zien dat jongeren die nicotinezakjes gebruiken, ook vaker beginnen met vapen of roken. Het ene product vervangt het andere niet, het versterkt elkaar.

Daarnaast heeft nicotine directe lichamelijke effecten. Het stimuleert het zenuwstelsel, waardoor je hart sneller gaat kloppen en je bloeddruk stijgt. Dat merk je soms als een lichte gejaagdheid, warme of juist koude handen, of hartkloppingen. Bij hoge doseringen kan dat zelfs leiden tot hartritmestoornissen of neurologische klachten, vooral bij jongeren of mensen met een zwakker hart. De RIVM en het Trimbos-instituut waarschuwen dan ook dat nicotine de hart- en vaatgezondheid negatief beïnvloedt, zelfs bij lage doses.

Ook in de mond kan het gebruik van nicotinezakjes klachten veroorzaken. Het zakje zelf irriteert soms het tandvlees of de binnenkant van de lip, wat kan leiden tot een branderig gevoel, wondjes of een droge mond. Sommige mensen merken dat ze extra veel speeksel aanmaken, anderen juist te weinig. Als je per ongeluk wat nicotine doorslikt, kun je last krijgen van misselijkheid of maagklachten. Wanneer het effect van de nicotine weer afneemt, treden soms hoofdpijn en vermoeidheid op.

Voor jongeren is er nog een extra zorgpunt: de hersenontwikkeling. Nicotine kan blijvende invloed hebben op geheugen, concentratie en impulsbeheersing. Omdat het tienerbrein nog volop in ontwikkeling is, zijn die effecten moeilijk te herstellen. Neurowetenschappers waarschuwen daarom dat nicotine op jonge leeftijd letterlijk sporen kan achterlaten in het brein.

Wat betreft de langetermijneffecten is nog veel onbekend. Nicotinezakjes bestaan pas een paar jaar, dus langdurig onderzoek ontbreekt. We weten wel dat traditionele snus, die wél tabak bevat, in verband is gebracht met mond- en keelkanker. Nicotinezakjes bevatten die tabak niet, maar sommige onderzoeken hebben aangetoond dat er toch giftige stoffen in kunnen zitten, zoals formaldehyde. Dat zijn dezelfde stoffen die in sigarettenrook voorkomen, zij het in kleinere hoeveelheden. Omdat gebruikers het zakje meestal niet uitspugen, kan de blootstelling in de mond oplopen.

Kortom, nicotinezakjes zijn misschien minder schadelijk dan sigaretten, maar ze zijn allesbehalve onschuldig. 

Nicotine zelf is een giftige, sterk verslavende stof. Een enkel zakje geeft een kortstondig “high”-gevoel, maar daarna volgt vaak een lichte afkickreactie met hoofdpijn en onrust. 

Wie te veel gebruikt of een zakje per ongeluk doorslikt, kan te maken krijgen met misselijkheid, braken of hartklachten. 

Het is dus geen onschuldig alternatief, en het blijft belangrijk om nicotineproducten (hoe modern de verpakking ook is) ver weg te houden van kinderen, huisdieren en iedereen die denkt dat het gewoon een muntdropje is.

Zijn nicotinezakjes minder schadelijk dan roken?

Nicotinezakjes zouden zogenaamd veiliger zijn dan roken, omdat er geen rook aan te pas komt. 

En dat klopt deels: de bekende schadelijke stoffen uit verbrande tabak, zoals teer, koolmonoxide en roet, ontbreken hier inderdaad. 

Internationale studies bevestigen dat nicotinezakjes veel minder kankerverwekkende stoffen bevatten dan sigaretten. Ze leveren geen verbrandingsproducten, en dat scheelt een hoop ellende voor je longen. 

Het Trimbos-instituut stelt dan ook dat rookloze tabaksproducten over het algemeen minder schadelijk zijn dan producten die worden verbrand.

Toch betekent dat niet dat nicotinezakjes ongevaarlijk zijn. Ze bevatten nog steeds pure nicotine, en die stof is allesbehalve vriendelijk voor het lichaam. In sommige tests zijn zelfs giftige stoffen zoals formaldehyde gevonden, in vergelijkbare concentraties als bij het roken van een sigaret. Dat klinkt al minder onschuldig. Het verschil is vooral de manier waarop de nicotine het lichaam binnenkomt. Omdat je het niet inademt, maar via het mondslijmvlies opneemt, blijft de blootstelling aan andere giftige stoffen een stuk lager dan bij roken. Maar lager betekent niet nul.

Er bestaan overigens wél veilige manieren om nicotine te gebruiken als hulpmiddel om te stoppen met roken, zoals pleisters of kauwgom. Die vallen onder medicinale producten en zijn uitgebreid getest. Nicotinezakjes zijn dat niet. Ze zijn bedacht en op de markt gebracht door de tabaksindustrie, niet door gezondheidsinstanties. Er is geen bewijs dat ze mensen daadwerkelijk helpen om te stoppen met roken, en ze hebben ook geen officiële goedkeuring als hulpmiddel. Sterker nog, veel gebruikers blijven gewoon roken of vapen, en gebruiken de zakjes erbij als alternatief op plekken waar roken niet mag. Dat maakt het meer een aanvulling dan een vervanging.

Vanuit gezondheidsperspectief kun je dus zeggen dat nicotinezakjes mínder schadelijk zijn dan sigaretten, maar zeker niet onschadelijk. 

Ze voorkomen de schade van rook, maar niet die van nicotine zelf. En nicotine is op zichzelf al een verslavende en potentieel giftige stof die invloed heeft op hart, bloedvaten en hersenen. 

Wie dus écht rookvrij wil zijn, doet er beter aan om niet te zoeken naar een “schoner” alternatief, maar om volledig te stoppen. 

Dat is minder hip dan een zakje met citrussmaak onder je lip, maar wel stukken gezonder.

Zijn Nicotinezakjes legaal in Nederland?

In Nederland zijn nicotinezakjes de afgelopen jaren van een grijs gebied naar een streng gereguleerde categorie verschoven. 

Tot 2021 was de situatie nogal vaag. Gewone snus, die tabak bevat, was al jaren verboden, maar de tabakvrije variant met alleen nicotine viel formeel onder de Warenwet, alsof het een soort eetbaar product was. 

Dat veranderde in november 2021, toen er een nieuwe norm werd ingevoerd: nicotinezakjes met 0,035 gram nicotine of meer per zakje mochten niet langer worden verkocht. 

Dat lijkt weinig, en dat is het ook, want vrijwel alle populaire merken zitten daar ver boven. Een sigaret bevat ter vergelijking ongeveer 0,7 milligram nicotine. 

De NVWA begon sindsdien actief te controleren, en bij inspecties in 2023 bleek dat nog steeds ruim een kwart van de bezochte winkels de regels overtrad, vaak met duizenden blikjes in opslag.

Een jaar later ging de overheid nog een stap verder. In april 2023 kondigde de Nederlandse regering een volledig verbod aan op de verkoop van nicotinezakjes. Vanaf 1 januari 2025 vallen ze officieel onder de Tabaks- en rookwarenwet, wat betekent dat de verkoop, distributie en reclame helemaal verboden worden. Nicotinezakjes krijgen daarmee dezelfde status als sigaretten of vapes. Je mag ze niet verkopen aan jongeren, niet adverteren en niet gebruiken op plekken waar roken verboden is. Voor winkeliers betekent dat simpel gezegd dat de hele voorraad eruit moet. Ook invoer en verzending zijn straks niet meer toegestaan, waardoor consumenten ze officieel niet meer mogen importeren of laten opsturen.

Op Europees niveau bestaan al langer strenge regels voor mondtabak. De Europese Tabaksrichtlijn verbiedt het verkopen van snus in alle EU-landen, behalve in Zweden en Noorwegen, die daar een uitzondering voor hebben. Omdat nicotinezakjes geen tabak bevatten, vielen ze tot nu toe buiten die regels, maar steeds meer landen trekken de teugels aan. België, Duitsland en inmiddels ook Nederland beschouwen nicotinezakjes als schadelijke producten en verbieden ze bijna volledig. Zweden blijft de uitzondering, waar ze gewoon in de winkel liggen. Buiten Europa, in landen als de Verenigde Staten en Canada, is verkoop alleen toegestaan met een vergunning van de overheid.

Sinds 1 januari 2025 geldt in Nederland een totaalverbod op de verkoop, handel en import van nicotinezakjes. 

Alleen zakjes met maximaal 0,035 mg nicotine per stuk mogen nog voor persoonlijk gebruik worden ingevoerd. 

De NVWA houdt toezicht en kan bij overtreding hoge boetes opleggen. De boodschap van de overheid is duidelijk: nicotine hoort niet meer thuis in een zakje onder je lip.

Veelgestelde vragen

Mag je nicotinezakjes kopen of bezitten in Nederland? Nee, de verkoop van nicotinezakjes met nicotine is verboden sinds 2021 voor de sterkere varianten, en inmiddels volledig verboden door de nieuwe wetgeving. Het bezit van een paar zakjes voor eigen gebruik is niet strafbaar, maar winkels mogen ze niet meer in voorraad hebben of verkopen. Nieuwe nicotinezakjes kopen is dus niet mogelijk, want ook import uit het buitenland of via internet wordt streng gecontroleerd. Alleen nicotinevrije zakjes, die enkel smaakstoffen bevatten, zijn nog toegestaan.

Zijn nicotinezakjes verslavend? Ja. Nicotine is een sterk verslavende stof die direct inwerkt op het beloningssysteem van de hersenen. Wie regelmatig gebruikt, raakt eraan gewend en krijgt ontwenningsverschijnselen zoals onrust en prikkelbaarheid zodra de nicotine uitgewerkt is. Vooral jongeren kunnen snel afhankelijk raken, omdat hun hersenen gevoeliger reageren op nicotine. Volgens het Trimbos-instituut kan de nicotine in zakjes een verslaving opbouwen die vergelijkbaar is met die van roken.

Wat zijn de bijwerkingen of gevaren van nicotinezakjes voor de gezondheid? De belangrijkste risico’s komen voort uit de nicotine zelf. Het zorgt voor een snellere hartslag en een hogere bloeddruk, en kan leiden tot hartkloppingen, duizeligheid of misselijkheid bij een te hoge dosis. Daarnaast kunnen mond- en keelklachten ontstaan, zoals irritatie, een droge mond of een branderig gevoel. Langdurig gebruik kan bijdragen aan aandoeningen die samenhangen met nicotine, al is er nog weinig onderzoek naar de langetermijneffecten van de tabakvrije varianten. Wie te veel nicotine binnenkrijgt, kan last krijgen van acute vergiftigingsverschijnselen zoals misselijkheid, braken, buikpijn, hevige hoofdpijn of hartkloppingen. In ernstige gevallen is het belangrijk direct medische hulp in te schakelen.

Verschilt een nicotinezakje van nicotinekauwgom of -pleisters? In wezen bevatten ze allemaal dezelfde stof, maar het gebruik en de dosering verschillen. Nicotinekauwgom en -pleisters zijn bedoeld als hulpmiddel bij het stoppen met roken en bevatten relatief lage doses nicotine. Ze zijn bovendien gecontroleerd en farmaceutisch getest. Nicotinezakjes uit de tabaksindustrie daarentegen bevatten vaak veel hogere hoeveelheden nicotine, soms vergelijkbaar met een halve sigaret per zakje of meer. Ze zijn niet geregistreerd als medicijn. In plaats van kauwen of plakken worden ze onder de lip gelegd, zodat de nicotine langzaam via het mondslijmvlies wordt opgenomen.

Helpen nicotinezakjes bij het stoppen met roken? Nee. In tegenstelling tot nicotinepleisters of kauwgom zijn nicotinezakjes niet ontwikkeld of getest als hulpmiddel om te stoppen met roken. Veel gebruikers blijven daarnaast gewoon roken of vapen, wat juist zorgt voor een dubbele dosis nicotine. Wie echt wil stoppen, kiest beter voor bewezen hulpmiddelen zoals pleisters, kauwgom of begeleiding van een stopcoach.

Wat betekent het nieuwe verbod voor mij? Vanaf 1 januari 2025 vallen nicotinezakjes officieel onder de Tabakswet. Dat betekent dat verkoop, aankoop en reclame volledig verboden worden. Geen enkele winkel, tabaksspeciaalzaak of webshop mag ze dan nog aanbieden. Tot die tijd geldt al een verbod op de handel in sterkere zakjes, boven de toegestane grens van 0,035 milligram nicotine per zakje. Controleer dus goed waar je nicotine vandaan komt, want ook import via de douane is verboden en bestellingen uit het buitenland kunnen zonder pardon worden tegengehouden.

Take Home Message

Nicotinezakjes zijn een relatief nieuw verschijnsel binnen de wereld van nicotineproducten. Ze zijn populair, makkelijk te gebruiken en verkrijgbaar in allerlei smaken, maar ze bevatten nog steeds een stof die sterk verslavend is. 

Voor sommige mensen vormen ze een alternatief voor roken of vapen, maar gezondheidsdeskundigen benadrukken dat ze verre van onschadelijk zijn. Nicotine blijft de boosdoener: het beïnvloedt hart en bloedvaten en kan bij jongeren de ontwikkeling van het brein verstoren. 

De Nederlandse overheid neemt het risico serieus en beschouwt nicotinezakjes inmiddels als gelijkwaardig aan sigaretten. V

anaf 2025 worden ze volledig verboden, wat veel zegt over de groeiende bezorgdheid rond deze trend. 

Wie er toch mee experimenteert, doet er goed aan dat bewust en met mate te doen, en zich te realiseren hoe snel een gewoonte kan omslaan in een verslaving.

De kern is simpel: nicotinezakjes bevatten wél nicotine en zijn dus verslavend. Je longen blijven weliswaar gespaard omdat je niets inademt, maar je hart en hersenen krijgen alsnog hun portie nicotine te verwerken. 

En vanaf 2025 mag de verkoop in Nederland helemaal niet meer plaatsvinden. Rookloos betekent dus niet schadeloos.

Vond je dit artikel nuttig of interessant? Er gaat veel tijd zitten in het onderzoeken en schrijven van zulke onderwerpen. 

In mijn carrière als blogger heb ik inmiddels meer dan 2700 artikelen geschreven over gezondheid, gedrag en maatschappelijke trends. 

Als je mijn werk waardeert, kun je me steunen of eens een kijkje nemen op mijn YouTube-kanaal, waar ik dit soort thema’s in een paar minuten helder uitleg.