Jeuk is erg vervelend, al helemaal als je het overal hebt en niet weet waar het precies vandaan komt. Kortom, hoe komt het dat je overal jeuk hebt?

Dit artikel vertelt je waarom je over jeuk hebt, veelvoorkomende oorzaken en manieren om de jeuk effectief te verlichten.

Oorzaken van overal jeuk 

Hoewel jeuk (pruritus) meestal onschuldig is kan het zeer vervelend zijn en je dagelijks functioneren beperken. Hier zijn 8 mogelijke oorzaken.

1. Droge huid

Tal van oorzaken kunnen een jeukende huid veroorzaken, maar in de meeste gevallen ontstaat jeuk door een droge huid. Het is je daarom vast wel eens opgevallen dat jeuk en droogheid vaak samengaan.

Een droge huid en eczeem kan jeuk over het gehele lichaam veroorzaken. Om deze reden hebben mensen vaak in de winter een jeukende huid, de huid is namelijk droger door de lage luchtvochtigheid.

Veel voorkomende oorzaken van een droge huid:

1. een lage luchtvochtigheid
2. warm of koud weer
3. weken in heet water

Naarmate je ouder wordt zal de huid dunner worden en minder vocht vasthouden. Mensen die 65 jaar of ouder zijn kampen daarom vaker met een droge huid en jeuk.

2. Ouderdom

Bij een allergie, insectenbeet of zichtbare huidaandoening is vaak al snel duidelijk waar de jeuk precies vandaan komt. Jammer genoeg kan je de oorzaak niet altijd achterhalen.

Mensen ouder dan 65 jaar hebben vaker overal jeuk.

Ouderdom is veelvoorkomende oorzaak van gegeneraliseerde jeuk. Stoffen die de huid vroeger niet irriteerden kunnen jeuk kan veroorzaken.

De huidbarriere werkt namelijk niet meer optimaal waardoor er stoffen in de huid opgenomen kunnen worden.

De huidbarriere neemt af en wordt vatbaarder voor jeuk door de volgende manieren:

1. afgenomen immuunreactie 
2. afgenomen doorbloeding
3. minder vet
4. de zintuiglijke waarneming is veranderd

3. Huidaandoeningen

De huid staat in nauw contact met het zenuwstelsel. Zo kunnen een droge of aangedane huid jeuk veroorzaken. 

Huidaandoeningen die jeuk veroorzaken:

1. xerose (droge huid)
2. dermatitis (eczeem)
3. dyshidrotisch eczeem
4. psoriasis
5. folliculitis
6. schurft
7. littekens
8. brandwonden
9. netelroos
10. seborroïsche dermatitis
11. gordelroos

4. Stress

Jeuk door stress kan overal op de huid gevoeld worden waaronder je gezicht, hoofdhuid, benen en armen.

Zoals hiervoor beschreven bestaat er dus een interactie tussen je huid en het zenuwstelsel. Deze interactie werkt in beide richtingen en verklaart waarom stress jeuk kan veroorzaken.

Maar dat is nog niet alles. Stress kan op meerdere manieren bijdragen aan jeuk:

Zenuwstelsel. Door stress gaat het zenuwstelsel in een overdrive wat vervolgens jeuk kan veroorzaken.

Afweer. Door stress gaat je ook je immuunsysteem in een overdrive wat tot meer huidontstekingen leidt, je afweer gaat dus heftiger reageren. 

Olieproductie. Door stress zal het stresshormoon cortisol toenemen wat vervolgens de olieproductie in de talgklieren verhoogt. De vettere huid is vervolgens vatbaarder voor problemen. 

Verergering. Bovendien kunnen bestaande huidproblemen zoals psoriasis, rosacea en eczeem door stress verergeren. Hierdoor kan de jeuk verder toenemen.

Kortom, door zowel hormonale schommelingen als veranderingen in het zenuwstelsel kan stress jeuk veroorzaken.

5. Allergische reactie

De jeuk kan ook ontstaan als je in contact komt met een stof waar je allergisch voor bent, dit wordt ook wel een allergeen genoemd.

Eén van de meest voorkomende allergenen is nikkel dat in meerdere producten voorkomen zoals sieraden, mobiele telefoons, ritssluitingen, riemgespen en brilmonturen. Een nikkelallergie wordt vaker gezien bij vrouwen. 

Allergische huidreacties kunnen ook door de volgende stoffen veroorzaakt worden:

1. geurstoffen
2. nagellak
3. latex
4. shampoos
5. cement

Echter, naast de jeuk zal bij een allergische reactie waarschijnlijk ook een huiduitslag ontstaan. Daarom staat de allergische reactie wat lager op dit lijstje.

6. Contactdermatitis

Als de jeuk ontstaan is nadat je huid met een irriterende stof zoals zeep in aanraking is gekomen, heb je mogelijk contactdermatitis. 

Hierbij kan er jeuk over het hele lichaam ontstaan. Dermatitis is een huidontsteking.

7. Bloedaandoening

Aandoeningen die het bloed aantasten zoals T-cellymfoom of Hodgkin-lymfoom kunnen jeuk veroorzaken.

Bij mensen met een gevorderde nierziekte kan ook jeuk ontstaan. Dit wordt vaak gezien wanneer nierpatiënten dialyse krijgen. Deze nierpatiënten kunnen een intense en wijdverspreide jeuk ervaren op de benen, armen en rug. 

8. Inwendige ziekten

Oorzaken ernstige jeuk:

1. leveraandoeningen
2. zenuwproblemen
3. nieren
4. kanker
5. schildklier

Meerdere aandoeningen kunnen een droge huid en dus jeuk veroorzaken:

1. hypothyreoïdie
2. nierfalen
3. ondervoeding
4. diabetes
5. het syndroom van Sjögren

Leveraandoeningen zoals levercirrose, hepatitis C of een verstopt galkanaal kan ook tot jeuk leiden. Hierbij begint de jeuk normaal gesproken op de voetzolen en handpalmen waarna het zich naar de andere lichaamsdelen uitbreidt.

Oplossingen overal jeuk

De verleiding om te krabben is groot, maar dit is uiteraard niet de oplossing. Je wilt natuurlijk zo snel mogelijk van de jeuk afkomen. 

Het is belangrijk dat je eerst de oorzaak achterhaald. Voor een accurate diagnose zul je een afspraak bij de huisarts of dermatoloog moeten maken. 

Je kan de jeuk op de volgende manieren verzachten:

1. bevochtig je huid
2. natte koude doek
3. ijspack
4. havermoutbad
5. uitwendige verdovingsmiddelen met pramoxine
6. verkoelende middelen zoals calamine, menthol

Kortom: ga niet krabben en probeer een van de bovenstaande manieren. 

Wanneer moet je naar de dokter

Als je langer dan twee weken last hebt van de jeuk en wanneer de klachten niet verlichten met de zelfzorg maatregelen moet je een afspraak maken bij de arts of dermatoloog.

Ga ook in de volgende situaties naar de dokter: 

1. als de nachtrust belemmerd wordt
2. als het je dagelijkse activiteiten beperkt,
3. wanneer je de jeuk niet kan verklaren
4. als de jeuk plotseling optreedt

Take home message 

Iedereen heeft wel eens last van jeuk, maar het is erg vervelend als je overal jeuk hebt. Dus waarom heb je overal jeuk?

De meest voorkomende oorzaak van jeuk is een droge huid. Gegeneraliseerde jeuk (overal jeuk) wordt vaak gezien bij ouderen omdat de huidbarrière minder goed werkt. 

Meerdere huidproblemen zoals eczeem en psoriasis kunnen jeuk veroorzaken. Dit komt door de interactie tussen de huid en het zenuwstelsel. Dit verklaart gelijk ook waarom stress vaak tot jeuk kan leiden. 

Verzorg je huid en voorkom dat er droogheid optreedt met behulp van bijvoorbeeld een vochtinbrengende crème.