Zware drinkers hebben vaak afwijkende elektrolytenspiegels ten gevolge van slechte voeding, braken, diarree of door alcohol veroorzaakte ziekten. 

Maar de relatie tussen kalium en alcohol ligt iets ingewikkelder. 

Wellicht heb je ergens over kalium gelezen en vraag je je nu af of alcohol daar invloed op heeft. Kortom, verlaagt alcohol kalium?

Alcohol kan op drie manieren kaliumverlies veroorzaken en het elektrolytenevenwicht verstoren: een toename van het vochtverlies, toegenomen elektrolyten uitscheiding en een verdunning van de elektrolyten concentratie. Echter, zwaar alcoholgebruik kan ook spierafbraak veroorzaken. Wanneer spieren afbreken kunnen juist grote hoeveelheden kalium vanuit je spiercellen in je bloedbaan terechtkomen.

Dit artikel legt uit hoe alcohol precies een laag kalium kan veroorzaken en hoe je het kan oplossen.

Laag kalium en alcoholisme 

De oorzaak van een laag kaliumgehalte bij alcoholisme is vaak complex. De volgende oorzaken spelen allemaal een rol:

  1. onvoldoende kaliuminname
  2. alcoholische ketoacidose: een complicatie van alcoholgebruik en verhongering waardoor er teveel zuur in de bloedbaan terechtkomt. Dit veroorzaakt buikpijn en braken. Vervolgens zullen deze mensen tijdens alcoholische eetbuien herhaaldelijk overgeven.
  3. inadequate kaliurese: kaliurese betekent het uitscheiden van kalium in de urine. Dit ontstaat secundair aan een te laag magnesiumgehalte.

Niet alleen is het kalium laag bij alcoholverslaving, uit onderzoek blijkt dat 64% van de mensen met alcoholverslaving ook lage natriumspiegels hebben, plasmanatriumgehaltes lager dan 135 mmol/L. Hiervan had 7% een ernstige natriumtekort. 

Kalium aanvullen na een avond drinken 

Na een avondje drinken is het verstandig om je verloren elektrolyten weer aan te vullen.

Electrolyten oplossingen zoals bouillonsoep en sportdranken kunnen het verloren zout en kalium effectief aanvullen. Binnen 24 uur zijn de meeste katers weer weg.

Daarnaast kunnen ook deze gezonde voedingsmiddelen je elektrolytenbalans weer herstellen:  

  1. Bananen: bananen bevatten grote hoeveelheden kalium
  2. Zuivel: melk en yoghurt zijn rijk aan het elektrolyt calcium
  3. Kokosnoot water: bevat elektrolyten en geeft een energieboost
  4. Avocado
  5. Watermeloen

Symptomen van een laag kalium

De volgende symptomen treden alleen op als het kaliumtekort substantieel is: 

  1. spierkrampen
  2. vermoeidheid
  3. spierpijn
  4. verstopping 
  5. tintelingen en gevoelloosheid
  6. hartkloppingen
  7. stemmingswisselingen
  8. ademhalingsmoeilijkheden

Oorzaken kaliumverlies 

De voornaamste oorzaak van een te laag kalium is wanneer er te veel verloren gaat via het spijsverteringskanaal door diarree, braken, of overmatig gebruik van laxeermiddelen. 

Het is belangrijk om te weten dat niet alleen alcohol maar ook medicijnen het kaliumgehalte kunnen verlagen. 

Plaspillen zijn de belangrijkste veroorzakers. Deze medicijnen zorgen ervoor dat de nieren te veel natrium, kalium en water uitscheiden.

Medicijnen die een te laag kalium veroorzaken: 

  1. Diuretica (plaspillen): furosemide, bumetanide, hydrochloorthiazide, chloortalidon
  2. Insuline
  3. Luchtwegverwijder: salbutamol
  4. Laxeermiddelen
  5. Neus verwijdend middel: pseudoephedrine
  6. antipsychotica: risperidon, seroquel.
  7. klysma’s

Take home message 

Kaliumverlies kan op drie manieren worden veroorzaakt door alcoholgebruik: toename van het vochtverlies, grotere elektrolyten uitscheiding en een verdunning van de elektrolyten.

Wees je er wel van bewust dat zwaar alcoholgebruik ook spierafbraak kan veroorzaken. Zodra spieren afbreken komen er juist grote hoeveelheden kalium vanuit de spiercellen in de bloedbaan.

Kortom, alcohol kan op meerdere manieren de kaliumconcentraties beïnvloeden.

Over Diederik

Diederik heeft een medisch-wetenschappelijke achtergrond.

Bronnen

Weaver, C. M. (2013). Potassium and health. Advances in Nutrition, 4(3), 368S-377S.

Weiner, I. D., & Wingo, C. S. (1997). Hypokalemia–consequences, causes, and correction. Journal of the American Society of Nephrology, 8(7), 1179-1188.

Schachter, J. O. S. E. P. H., Harper, P. H., Radin, M. E., Caggiula, A. W., McDonald, R. H., & Diven, W. F. (1980). Comparison of sodium and potassium intake with excretion. Hypertension, 2(5), 695-699.

Woodruff, R. C., Zhao, L., Ahuja, J. K., Gillespie, C., Goldman, J., Harris, D. M., … & Cogswell, M. E. (2020). Top Food Category Contributors to Sodium and Potassium Intake—United States, 2015–2016. Morbidity and Mortality Weekly Report, 69(32), 1064.

Karppanen, H., & Mervaala, E. (2006). Sodium intake and hypertension. Progress in cardiovascular diseases, 49(2), 59-75.