Aspartaam is een kunstmatige zoetstof die maar liefst 200 keer zoeter is dan suiker. Aspartaam is daarom een van de meest controversiële levensmiddelenadditieven.

Aspartaam kan nogal wat bijwerkingen geven en daarvan zijn veel mensen niet op de hoogte.  

Een grote zorg is dat aspartaam bijwerkingen zoals migraine en hoofdpijn kan veroorzaken. Dit is samengevat wat hierover bekend is:

Meerdere studies suggeren dat aspartaam hoofdpijn en migraine kan veroorzaken bij mensen die daar gevoelig voor zijn. Aspartaam verlaagt namelijk het serotonine en dopamine in de hersenen. Daarnaast kan het bijproducte van aspartaat ‘’glutamaat’’ ook hoofdpijn veroorzaken en migraine verergeren. 

Dit artikel vertelt je wat er allemaal bekend is over aspartaam migraine en hoofdpijn en geeft daarnaast de overige bijwerkingen van aspartaam. 

Wat zegt de wetenschap over hoofdpijn en aspartaam

De American Migraine Foundation en de Mayo Clinic bestempelen aspartaam als een mogelijke migraine trigger. De volgende studies kunnen dit onderbouwen. 

onderzoekende wetenschappersEen studie uit 1989 heeft de veroorzakers van hoofdpijn onderzocht door onder andere aspartaam oraal toe te dienen. Hieruit bleek dat aspartaam de hoofdpijn mogelijk kan triggeren. De onderzoekers concludeerden vervolgens dat aspartaam een belangrijke voedingsfactor voor hoofdpijn kan zijn.

Een studie uit 1994 toonde aan dat sommige mensen hoofdpijn kunnen krijgen na inname van aspartaam. Echter, kwamen zij erachter dat niet iedereen even “vatbaar” is voor hoofdpijn na aspartaamgebruik.

Een case report uit 2006 zag dat de migraine bij een patiënt constant werd uitgelokt door de zoetstof sucralose, een vergelijkbare zoetstof.

Omdat het om kleine studies gaat, kunnen er nog geen definitieve verbanden tussen aspartaam hoofdpijn en migraine worden getrokken. 

Zo kan aspartaam hoofdpijn veroorzaken

Aspartaam veroorzaakt op drie manieren migraine en hoofdpijn.

Formaldehyde. Het lichaam breekt aspartaam af in drie verbindingen: methanol, fenylalanine en asparaginezuur. Methanol wordt verder afgebroken tot formaldehyde wat erg giftig is.

Serotonine en dopamine. Daarnaast blijkt uit studies dat aspartaam zowel serotonine als dopamine in de hersenen kan verlagen. Aangezien die twee stoffen juist hoofdpijn effectief verminderen, kan het consumeren van aspartaam hoofdpijn veroorzaken. Lagere serotoninewaardes kunnen zowel migraine als spanningshoofdpijn veroorzaken.  

Glutamaat. Bovendien speelt glutamaat ook een grote rol. Een bijproduct van aspartaam is glutamaat, wat hoofdpijn kan veroorzaken en migraine kan verergeren. meerdere onderzoeken hebben vastgesteld dat mononatriumglutamaat toediening hoofdpijn kan opwekken

Andere bijwerkingen van aspartaam 

Naast hoofdpijn kunnen er ook andere bijwerkingen optreden wanneer de aspartaamconcentraties te hoog worden:

Cognitieve stoornissen. Aspartaam bevattende zero calorie frisdranken verhogen de kans op dementie met 300%. Aspartaam is in dit opzicht de grootste boosdoener, omdat aspartaam tot methanol wordt afgebroken en vervolgens wordt omgezet in formaldehyde. Formaldehyde kan bijvoorbeeld dementie veroorzaken omdat het de hersenen kan aantasten. De schadelijke effecten van formaldehyde verhogen ook het risico op een verminderd geheugen, verminderde focus en aandacht, afname van de reactietijd, langere geheugenstoornissen, depressieve gevoelens, lagere scores cognitieve functies en geïrriteerde stemming.

Overeten. Aspartaam veroorzaakt overeten via twee verschillende mechanismen. Ten eerste verandert aspartaam het verwachtingspatroon, omdat het lichaam minder calorieën binnenkrijgt dan het had verwacht. Als gevolg wordt het hongergevoel versterkt. Daarnaast wordt de gezonde associatie tussen calorieën en zoete smaak aangetast, waardoor de associatie wordt afgeleerd. Zodra dit gebeurt zullen ook grote maaltijden niet meer tot een verzadigd gevoel leiden. 

Ontstekingen. Onderzoeken tonen aan dat aspartaam het evenwicht tussen antioxidanten en oxidanten kan verstoren, oxidatieve stress kan veroorzaken en bovendien de integriteit van het celmembranen kan aantasten. Hierdoor zullen cellen en weefsels beschadigd raken. Zodra de cellulaire functie ontregeld wordt kunnen er systemische ontstekingen gaan plaatsvinden. Chronische degeneratieve ziekten worden veroorzaakt door chronische systemische ontstekingen. Bovendien verlaagt langdurige aspartaamconsumptie de glutathion in de hersenen. Glutathion is de belangrijkste antioxidant.

verhoogde tailleomtrekGewichtstoename. Omdat zoetstoffen honderden keren zoeter zijn suiker, kan de stofwisseling verstoord raken. Door de mismatch tussen de zoetheid en het aantal calorieën treedt er verwarring op. Op het moment dat er na de zoete smaak geen calorieën binnenkomen, zal het brein met extra hongersignalen gaan compenseren. Als gevolg raakt de stofwisseling verstoort. 

Diabetes. Aspartaam kan daarnaast ook de bloedsuikerregulering aantasten. Wanneer het lichaam minder adequaat op natuurlijke suikers reageert neemt de kans op suikerziekte toe. De alvleesklier is verantwoordelijk voor de bloedsuikerregulatie en kan door aspartaam schade oplopen, wat vervolgens de insulineproductie zal beïnvloeden. Bovendien kan aspartaam mogelijk ook hoge bloeddruk en hart- en vaatziekten veroorzaken. 

Verandert darmmicrobioom. Langdurige aspartaaminname kan het darmmicrobioom ontregelen waardoor het evenwicht en de diversiteit van de darmbacteriën verstoort kunnen raken. Het darm microbioom speelt een grote rol bij de bloedsuikerregulatie. Wanneer het evenwicht van het darmicrobioom verstoort raakt, kan er insulineresistentie optreden, de grootste risicofactor voor suikerziekte. 

Minder vol gevoel. Uit studies blijkt dat aspartaam de voedselinname verhoogt. In een gezonde situatie geven zoete smaken aan dat er calorieën op komst zijn en zodra je de calorieën hebt binnengekregen, ben je verzadigd en zit je vol. Maar aangezien zoetstoffen het lichaam misleiden en er dus geen calorieën volgen, zal de associatie tussen calorieën en zoete smaken afgeleerd worden. Dit betekent dat je minder vol zit na zoete snacks of grote maaltijden.

Mogelijke bijwerkingen van aspartaam

De volgende bijwerkingen worden in verband gebracht met aspartaam:

  1. angst
  2. hoofdpijn
  3. epileptische aanvallen
  4. depressie
  5. duizeligheid
  6. stemmingswisselingen: prikkelbaarheid
  7. aangeboren handicaps
  8. ziekte van Alzheimer
  9. ADHD
  10. lupus
  11. opgeblazen buik
  12. diarree
  13. haaruitval
  14. multiple sclerose
  15. aangetast geheugen
  16. erectiestoornissen, impotentie
  17. kanker
  18. gedragsstoornissen

Take home message 

Onderzoek toont aan dat zoetstoffen nadelige effecten kunnen hebben en de eerste zoetstof die waarschijnlijk  in je opkomt is aspartaam. 

Als je al vaak last hebt van migraine of hoofdpijn, is het verstandig om aspartaam te schrappen of te beperken. 

Daarnaast kunnen de hersenen geen onderscheid maken tussen aspartaam en natuurlijke suikers. 

Besef dat zoete smaken een belangrijke functie hebben en je deze associatie absoluut niet wilt afleren met aspartaam. Je houdt daarmee je lichaam en dus ook jezelf voor de gek. 

Neem het zekere voor het onzekere en schrap aspartaam als je last hebt van migraine en hoofdpijn.

Over Diederik

Diederik heeft een medisch-wetenschappelijke achtergrond.

Bronnen

Van den Eeden, S. K., Koepsell, T. D., Longstreth, W. T., Van Belle, G., Daling, J. R., & McKnight, B. (1994). Aspartame ingestion and headaches: a randomized crossover trial. Neurology, 44(10), 1787-1787.

Lipton, R. B., Newman, L. C., Cohen, J. S., & Solomon, S. (1989). Aspartame as a dietary trigger of headache. Headache: The Journal of head and face pain, 29(2), 90-92.

Schiffman, S. S., Buckley III, C. E., Sampson, H. A., Massey, E. W., Baraniuk, J. N., Follett, J. V., & Warwick, Z. S. (1987). Aspartame and susceptibility to headache. New England Journal of Medicine, 317(19), 1181-1185.

Butchko, H. H., Stargel, W. W., Comer, C. P., Mayhew, D. A., Benninger, C., Blackburn, G. L., … & Trefz, F. K. (2002). Aspartame: review of safety. Regulatory Toxicology and Pharmacology, 35(2), S1-S93.

Palmnäs, M. S., Cowan, T. E., Bomhof, M. R., Su, J., Reimer, R. A., Vogel, H. J., … & Shearer, J. (2014). Low-dose aspartame consumption differentially affects gut microbiota-host metabolic interactions in the diet-induced obese rat. PloS one, 9(10), e109841.

Nettleton, J. E., Reimer, R. A., & Shearer, J. (2016). Reshaping the gut microbiota: Impact of low calorie sweeteners and the link to insulin resistance?. Physiology & behavior, 164, 488-493.

Magnuson, B. A., Burdock, G., Doull, J., Kroes, R. M., Marsh, G. M., Pariza, M. W., … & Williams, G. M. (2007). Aspartame: a safety evaluation based on current use levels, regulations, and toxicological and epidemiological studies. Critical reviews in toxicology, 37(8), 629-727.

Swithers, S. E. (2013). Artificial sweeteners produce the counterintuitive effect of inducing metabolic derangements. Trends in Endocrinology & Metabolism, 24(9), 431-441.

Ranney, R. E., Oppermann, J. A., Muldoon, E., & McMahon, F. G. (1976). Comparative metabolism of aspartame in experimental animals and humans. Journal of Toxicology and Environmental Health, Part A Current Issues, 2(2), 441-451.

Kuk, J. L., & Brown, R. E. (2016). Aspartame intake is associated with greater glucose intolerance in individuals with obesity. Applied Physiology, Nutrition, and Metabolism, 41(7), 795-798.