Verstopte Melkklier: Oorzaak en Wat te Doen

4,5% van de vrouwen die borstvoeding geeft zal in het eerste borstvoeding jaar verstopte melkkanalen krijgen.  

Als je een gevoelige, pijnlijke of harde knobbel voelt kan je een verstopt melkkanaal hebben. Een verstopt melkkanaal kan erg ongemakkelijk en pijnlijk zijn. 

Het kan ook ontstoken raken en overgaan in een ontstoken borst (mastitis). Dit wil je natuurlijk niet hebben. Reden genoeg om er wat meer over te weten te komen.

Dit artikel vertelt je wat een verstopte melkklier precies is, hoe het er uitziet, wat je er aan kan doen inclusief hoe je het kan voorkomen.

kind aan borst bij moeder

Wat is een verstopte melkklier?

Bij een verstopte melkklier is het melkkanaal verstopt geraakt. Een verstopte melkklier verschijnt vaak als een gevoelige knobbel of een kleine witte blaar. De tekenen kunnen geleidelijk optreden.

Een verstopte melkklier zorgt voor een blokkade. De melkstroom kan aan de kant van de verstopte melkklier langzamer zijn waardoor de baby kieskeuriger kan worden.

Door de druk van het knobbeltje kunnen de andere melkkanalen namelijk dichtklappen. 

Het is gelukkig geen ernstige aandoening en het zal de kans op borstkanker ook niet verhogen.

Symptomen verstopte melkklier

Veel voorkomende symptomen van een verstopte melkklier:

  1. gevoelige, gezwollen knobbel in de borst
  2. pijnlijke borst 
  3. zwelling en warmte in de borsten
  4. melkblaasje (klein wit puntje op de tepel)
  5. bobbelige huid
  6. aan één kant tragere melkstroom

Oorzaken verstopte melkklier

Van borstvoeding tot een te strakke sport bh, een verstopte melkklier kan door verschillende dingen veroorzaakt worden.

Verstopte melkkanaaltjes worden het meest gezien bij:

  1. borstvoedende vrouwen
  2. bevallen vrouwen die geen borstvoeding te geven
  3. vrouwen die recentelijk zijn gestopt met borstvoeding.

In een aantal situaties ben je kwetsbaarder voor verstopte melkkanalen:

  1. moeilijkheden zijn bij het borstvoeden zoals een niet goed vergrendelde baby (slechte borstklik)
  2. een te grote toeschietreflex
  3. pijn bij het borstvoeden

Risicofactoren verstopt melkkanaal:

  1. veranderd voedingspatroon
  2. onvolledig leegdrinken van de borsten
  3. overgeslagen borstvoeding
  4. korte borstvoeding 
  5. onregelmatige borstvoeding

Het kan ook ontstaan door verhoogde druk op de borsten door bijvoorbeeld strakzittende kleding, ongemakkelijke borstvoedingshouding, of een beugelbeha.

Het kan zelfs ontstaan door voorkeur van de baby voor een bepaalde borst. Hierdoor treedt er sneller een verstopping op in de minder gebruikte borst.

Risicofactoren verstopte melkkanalen en borstontsteking (mastitis):

  1. gebarsten tepel huid
  2. roken
  3. ongeschikt dieet
  4. vermoeidheid
  5. stress

Melkklieren

borst anatomieAls je borstvoeding geeft zal het melk vanuit de melkklieren via melkkanalen naar de tepels gaan. Wanneer deze kanalen verstopt raken kan je last krijgen van jeuk, zwelling en intense pijn.

Wanneer het kanaal verstopt blijft kan er een pijnlijke infectie van de borsten optreden, dit wordt ook wel mastitis genoemd.

Verstopte melkklier verhelpen

De meeste verstopte melkkanalen zullen binnen 24 uur tot 48 uur vanzelf oplossen. Je kan een verstopt melkkanaal het snelst oplossen met consequente regelmatige borstvoeding. 

Begin met de aangedane borst omdat de baby door de honger het hardst aan de eerste borst zal zuigen. Maar er zijn natuurlijk nog veel meer manieren.

Neem bijvoorbeeld een andere borstvoedinghouding aan waarbij de neus of kin van de baby naar het verstopte kanaal is gericht

Je kan ook op handen en voeten borstvoeden zodat de zwaartekracht een handje helpt met het draineren van de borst.

Op de volgende manier kan je de pijn verlichten en kan je het verstopte kanaal vrijmaken:

  1. warm stromend water op de borsten (douche)
  2. warme doek of verwarmingskussen (20 minuten per keer)
  3. warm Epsom Zout bad (10 tot 20 minuten)
  4. verstopping masseren

Als klachten blijven terugkomen kan de arts eventueel lecithinesupplementen voorschrijven.

Verstopte melkklier voorkomen

Het is belangrijk dat je de borst volledig leegt en goed laat uitlekken anders kan er melk ophopen waardoor het kanaaltje verstopt raakt. Wees geduldig, het kan wel een half uur duren voordat de baby de borst heeft geleegd.

De borst is volledig geleegd als de borst licht aanvoelt en wanneer je er in knijpt weinig tot geen melk produceert.

Varieer de borstvoeding houdingen zodat de zuigkracht bij alle melkkanalen terecht komt.

Voorkomen is natuurlijk altijd beter. Zo voorkom je een verstopte borstklier:

  1. vermijd strakke bh’s en kleding
  2. massage tijdens het borstvoeden
  3. na het borstvoeden een koel kompres
  4. breng een warme of vochtige doek op het risicogebied aan

Wanneer naar de dokter gaan?

Er zijn echter een aantal dingen waar je rekening mee moet houden die je niet met huismiddelen kan behandelen.

Als je naast pijn in de borsten ook koorts hebt moet je naar de huisarts gaan. Het kan namelijk ook een borstontsteking zijn.

Soms kan ook een verstopt melkkanaaltje tot koorts leiden. Bij een vermoeden op mastitis moet je snel naar de arts gaan om de kans op complicaties te verkleinen.

Ga bij de volgende symptomen naar een arts:

  1. een verstopt melkkanaal dat na 1-2 dagen nog niet verdwenen is
  2. koorts
  3. intense pijn
  4. terugkerende verstopte kanalen 
  5. rode, gezwollen borsten

Moederkanaalectasi

Het klinkt misschien tegenstrijdig maar de melkkanalen kunnen ook verstopt raken wanneer een of meer melkkanalen wijder worden. Dit wordt ook wel moederkanaalectasie of ectasie van de borstbuisjes genoemd.

Hierbij worden de wanden van het kanaal dikker waarna het zich met vloeistof vult. Hierdoor kan het melkkanaal verstopt raken met een kleverige, dikke substantie.

Vaak treden er geen symptomen op bij deze aandoening maar sommige vrouwen krijgen last van gevoelige borsten, tepelafscheiding, of ontstoken verstopte kanaal.

Het komt het vaakst rond de 45 tot 55 jaar (perimenopauze) voor.  

Zonder behandeling zal de aandoening vaak al verbeteren, maar wanneer de symptomen voortduren kan er antibiotica nodig zijn.

Soms moet het aangetaste melkkanaal zelfs verwijderd worden.

Verstopte melkklier zonder borstvoeding

Een verstopte melkklier kan ook voorkomen bij vrouwen die geen borstvoeding geven. Bijvoorbeeld bij postmenopauzale vrouwen. 

Door de hormonale veranderingen kunnen de melkkanalen met afval en dode huidcellen verstopt raken. Ook kunnen door borstontstekingen de melkkanaaltjes ontstoken raken. 

Take home message

Als je borstvoeding geeft kan de melkklier nog wel eens verstopt raken. Dit kan voor gevoelige opgezwollen borsten zorgen.

Ook kan de baby aan één kant een tragere melkstroom opmerken waardoor de voorkeur naar de andere kant verschuift.

Er zijn meerdere oorzaken waaronder het onvolledig leegdrinken, overgeslagen borstvoeding en onregelmatige borstvoeding.

Gelukkig gaat een verstopt melkkanaal vaak vanzelf over en is het met huismiddelen ook goed te behandelen.

In de meeste gevallen zullen verstopte melkkanalen binnen 1-2 dagen vanzelf oplossen.

Hoewel het vaak thuis verholpen kan worden moet je met een aantal andere belangrijke punten rekening houden zoals een ontstoken borst (mastitis).

Soms moet je wel naar de dokter. Houd daarom goed rekening met de hierboven beschreven symptomen.

Eventueel kan je de kans op een verstopte melkklier met een lactatiekundige verkleinen. Deze deskundige kijkt onder andere naar risicofactoren zoals de borstvoedingshouding en borstklik van de baby.

Over Diederik

Diederik heeft een medisch-wetenschappelijke achtergrond. In zijn vrije tijd schrijft hij onder andere over gezondheidskwesties voor Human Nature.

Bronnen

Strong, G. D. (2011). Provider management and support for breastfeeding pain. Journal of Obstetric, Gynecologic, & Neonatal Nursing, 40(6), 753-764.