Maar liefst 20% van de kinderen (<1 jaar) krijgt last van een verstopte traanbuis.

Van tranende ogen tot een belemmert zicht, de symptomen van een verstopte traanbuis kunnen erg hinderlijk zijn. Een verstopte traanbuis komt vooral bij baby’s voor maar het kan ook bij volwassenen optreden.

Bovendien kan het een teken zijn van een ernstig onderliggend probleem. Genoeg redenen om er wat meer over te weten komen. Je wilt de verstopping natuurlijk zo snel mogelijk verwijderen.

Dit artikel vertelt je hoe het ontstaat, de oorzaken, symptomen inclusief de effectieve behandelingen.

Zo worden tranen geproduceerd

Je tranen worden voornamelijk door de lacrimale klieren geproduceerd die zich in je bovenste oogleden bevinden.  

In een gezonde situatie worden de tranen aan je oog oppervlak afgegeven en worden de tranen via de binnenhoeken van zowel je bovenste als onderste oogleden via openingen afgevoerd.

Deze openingen leiden naar kanaaltjes die in een reservoir terechtkomen. Dit reservoir wordt de lacrimale zak genoemd.

Vanuit het traan reservoir gaan ze door het nasolacrimale kanaal en komen ze in de neus terecht. Zoals je ziet zijn er nogal wat punten waar een blokkade zou kunnen optreden. 

Elk punt in dit traanafvoersysteem kan geblokkeerd raken, en dat gebeurt nog wel eens. Op jonge leeftijd komen verstopte traanbuizen erg veel voor. Maar liefst 5% tot 20% krijgt er last van.

Hoe ontstaat een verstopte traanbuis?

Via de traanbuis worden overtolligheden naar de neus afgevoerd. Wanneer je traanbuis verstopt raakt zal het traanvocht niet meer weg kunnen vloeien. Dit kan tot een waterig en geïrriteerd oog leiden. 

Je traanbuis en neus staan met elkaar in verbinding, dit wordt ook wel het nasolacrimale systeem genoemd. 

Als je traanbuisjes geblokkeerd zijn kunnen de tranen dus ook niet meer via de neus weglopen. Ook dit kan tot tranende ogen of een infectie van de traanzak leiden.

Een verstopte traanbuis wordt door artsen ook wel dacryostenose genoemd.

Oorzaken verstopte traanbuis

Een verstopte traanbuis ontstaat wanneer het traanafvoersysteem gedeeltelijk of volledig geblokkeerd wordt. 

De verstopping kan op elk punt in dit systeem optreden. De oorzaken voor zuigelingen en volwassenen verschillen.

Zuigelingen. Veel zuigelingen worden met een onvolledig ontwikkeld traanafvoersysteem geboren of met een afwijking aan het kanaal. In veel gevallen blijft er achter de opening een dun weefselvlies zitten. Kortom, zuigeling worden vaak met een verstopte traanbuis geboren.

Volwassenen. Door leeftijdsgebonden veranderingen kan er een vernauwing optreden van de traanafvoerkanalen. Hierdoor ontstaat er een verstopte traanbuis. Maar er zijn nog meer oorzaken. Een verstopte traanbuis kan bij volwassenen veroorzaakt worden een infectie, een verwonding. Zo kan littekenvorming of botschade de normale stroom van het drainagesysteem verstoren. In sommige gevallen kan een tumor voor verstopte traanbuis zorgen.

De klachten verschillen per persoon. Het kan zich in één of beide ogen voordoen. De verstopping kan komen en gaan of altijd aanwezig zijn.

Symptomen verstopte traanbuis:

1. tranende ogen
2. geïrriteerd oog
3. een gezwollen pijnlijke binnenhoek van het oog
4. korstvorming oogleden
5. roodheid van het oogwit
6. pijn
7. belemmert zicht / wazig zicht
8. terugkerende oog ontstekingen / infecties
9. pus of slijmafscheiding

De diagnose wordt gesteld aan de hand van de symptomen, oogonderzoek en een aantal tests zoals de traanafvoer test, sonde onderzoek of beeldvormend onderzoek. Eventueel kan ook de neus op structurele stoornissen worden onderzocht.

Risicofactoren verstopte traanbuis:

1. leeftijd
2. chronische oogontsteking
3. antiglaucoommedicijnen
4. vroegere ooglid-, oog-, neus- of sinusoperaties (littekenvorming)
5. bestraling of chemotherapie

Hoe lang heb je last van een verstopte traanbuis?

Een verstopte traanbuis gaat gelukkig vaak vanzelf weer over, met name bij baby’s die jonger dan 6 maanden zijn.

Als de tranen niet goed doorstromen zal het risico op ontstekingen en infecties toe nemen. Achterblijvende tranen bevorderen namelijk de groei van bacteriën, schimmels en virussen. 

Eventueel moet de verstopte traanbuis behandeld worden. 

Een verstopte traanbuis kan niet alleen pijnlijk zijn, het kan ook het risico op infecties vergroten en het zich belemmeren. Als het niet vanzelf weggaat zal het dus behandeld moeten worden.

Massage. Met een speciale massage kan je de verstopping openen. Dit doe je een paar keer per dag gedurende een paar maanden. De arts legt je uit hoe je dat precies moet doen.

Wanneer het afvoersysteem tot rijping komt zal de verstopping vaak zonder enige behandeling beter worden.

Als de baby na 1 jaar nog verstopte traanbuisjes heeft kan de arts een procedure aanbevelen om de traanbuisjes weer te openen.

Behandeling

Gelukkig zijn er effectieve behandelingen voor een verstopte traanbuis. De precieze behandeling is afhankelijk van de oorzaak en leeftijd. 

Traanbuis sonde. Een sonde is een dun metalen instrument. Met een sonde van het traanbuisje kan je het traanbuisje ontstoppen.

Ballonkatheter. Een katheter is een zeer dun en flexibel buisje dat als een ballon kan uitzetten. Dit wordt ook wel ballonkatheterverwijding genoemd. Hiermee kan een verstopte traanbuis opgeheven worden. De katheter wordt via de neus ingebracht. Vervolgens wordt het ballonnetje een aantal keer opgeblazen waarmee de verstopping als het ware weggeduwd wordt en het traanbuisje zich weer opent. Voor deze procedure is wel algehele anesthesie nodig.

Intubatie. De verstopping kan met kleine buisjes geopend worden.

In het geval van een infectie kan ook antibiotica voorgeschreven worden.

Wanneer naar de dokter

Een verstopte traanbuis verhoogt het risico op infectie. Maar er is nog iets waar goed rekening mee gehouden moet worden.

Als het oog meerdere dagen traant of voortdurend of herhaaldelijk ontstoken is moet je naar de dokter gaan.

Zo kan een tumor op het traanafvoersysteem drukken en voor verstopping zorgen. Hoe eerder dit geïdentificeerd wordt, hoe meer behandelingsmogelijkheden er zijn.

Take home message

Een verstopte traanbuis betekent dat het traanvocht niet goed afgevoerd kan worden. Dit kan tot vervelende problemen leiden zoals geïrriteerde tranende ogen, tot een verminderd zicht.

Een verstopte traanbuis wordt vaak bij pasgeborenen gezien omdat het traanafvoersysteem nog niet volledig ontwikkeld is.

In de meeste gevallen zal een verstopte traanbuis bij de baby vanzelf oplossen naarmate de baby ouder wordt. Meestal rond de leeftijd van 12 maanden in combinatie met thuisbehandelingen. 

Helaas lost het niet altijd vanzelf op. Gelukkig zijn er effectieve behandelingen waarmee de verstopping opgeheven kan worden. 

Echter naast een verhoogd risico op infecties moet ook altijd rekening gehouden worden met een tumor. Vroegtijdige identificatie is cruciaal.

Voorkom ooginfecties door niet in je ogen te wrijven, je handen vaak te wassen, oogmascara en eyeliner te vervangen en contactlenzen schoon te houden.