Vitamine A is van vitaal belang voor de gezondheid van de ogen, het immuunsysteem, de voortplanting en de ontwikkeling van de foetus.
Je wilt hier tijdens de zwangerschap dus voldoende van binnenkrijgen, maar ook zeker niet teveel omdat dit ernstige gevolgen kan hebben.
Wellicht heb je ergens over het belang van vitamine A gelezen en vraag je je nu af of het geen kwaad kan tijdens de zwangerschap. Kortom, is vitamine A veilig tijdens de zwangerschap?
Hoge concentraties vitamine A kunnen de gezondheid van je ongeboren baby aantasten en foetale misvormingen veroorzaken van het zenuwstelsel, hart, hersenen, botten en urinewegen. Zwangeren dienen daarom vitamine A-rijke voedingsmiddelen te vermijden zoals lever, paté of leverproducten. Neem daarom naast je prenatale vitamine geen extra vitamine A-supplementen.
Dit artikel vertelt je hoe gevaarlijk vitamine A kan zijn inclusief de veilige dosering en tips waarmee je overmatige hoeveelheden kan vermijden.
Gevaar van vitamine A tijdens de zwangerschap
Vitamines zijn of wateroplosbaar of vetoplosbaar. Vitamine A is in vet oplosbaar, dit betekend dat overtollige hoeveelheden vitamine A in de lever worden opgeslagen.
Deze vitamine A opstapeling kan giftig worden en de lever aantasten. Tijdens de zwangerschap kunnen deze toxische effecten ook de foetus bereiken.
Medische onderzoeken hebben vastgesteld dat overmatige hoeveelheden vitamine A geboorteafwijkingen teweeg kunnen brengen.
Veilige waarde vitamine A zwangerschap
Teveel vitamine A heeft teratogene effecten, wat inhoudt dat het misvormingen in de ontwikkeling kan veroorzaken.
Vanwege deze teratogene effecten heeft de WHO aanbevelingen gedaan over de veilige hoeveelheden.
Tijdens de eerste twee maanden van de zwangerschap mag je dagelijks een maximale dosis van 10.000 eenheden (IE) of wekelijks 25.000 eenheden.
Vrouwen van 19 jaar en ouder mogen 10.000 IE per dag en vrouwen die jonger zijn dan 19 jaar 9.333 IE per dag. Deze aanbevelingen gelden ongeacht of je zwanger bent of borstvoeding geeft.
Als je grotere doseringen inneemt kan vitamine A zich gaan opstapelen en leverschade en hersenzwellingen veroorzaken.
Vermijd vitamine A-rijke voedingsmiddelen
Let er tijdens de zwangerschap goed op dat je naast je prenatale vitamine niet teveel vitamine A uit je voeding binnenkrijgt.
Vitamine A kan je binnenkrijgen via dierlijke bronnen, verrijkte voedingsmiddelen en voorgevormde vitamine A-supplementen.
Deze voedingsmiddelen bevatten grote hoeveelheden vitamine A:
- lever
- zuivelproducten, verrijkte magere melk
- verrijkte granen
- vis
Deze bronnen zijn rijk aan provitamine A:
- broccoli
- wortelen
- pompoen
- cantaloupe
Take home message
Omdat vitamine A vetoplosbaar is kan zowel een tekort als een teveel ernstige bijwerkingen veroorzaken. Hoewel je elke dag je aan je dagelijkse behoefte van 700-900 mcg wilt voldoen, wil je de dagelijkse bovengrens van 3000 mcg ook zeker niet overschrijden.
Een prenatale vitamine bevat meestal al meer dan genoeg vitamine A. Extra vitamine A- supplementen dienen daarom vermeden te worden.
Over Diederik
Diederik heeft een medisch-wetenschappelijke achtergrond. In zijn vrije tijd schrijft hij over gezondheidskwesties.
Bronnen
Azaïs-Braesco, V., & Pascal, G. (2000). Vitamin A in pregnancy: requirements and safety limits. The American journal of clinical nutrition, 71(5), 1325S-1333S.
Ladipo, O. A. (2000). Nutrition in pregnancy: mineral and vitamin supplements. The American journal of clinical nutrition, 72(1), 280S-290S.
Mills, J. L., Simpson, J. L., Cunningham, G. C., Conley, M. R., & Rhoads, G. G. (1997). Vitamin A and birth defects. American journal of obstetrics and gynecology, 177(1), 31-36.
Werler, M. M., Lammer, E. J., Rosenberg, L., & Mitchell, A. A. (1990). Maternal vitamin A supplementation in relation to selected birth defects. Teratology, 42(5), 497-503.
Rothman, K. J., Moore, L. L., Singer, M. R., Nguyen, U. S. D., Mannino, S., & Milunsky, A. (1995). Teratogenicity of high vitamin A intake. New England Journal of Medicine, 333(21), 1369-1373.
Sapin, V., Alexandre, M. C., Chaïb, S., Bournazeau, J. A., Sauvant, P., Borel, P., … & Azaïs-Braesco, V. (2000). Effect of vitamin A status at the end of term pregnancy on the saturation of retinol binding protein with retinol. The American journal of clinical nutrition, 71(2), 537-543.
Radhika, M. S., Bhaskaram, P., Balakrishna, N., Ramalakshmi, B. A., Devi, S., & Kumar, B. S. (2002). Effects of vitamin A deficiency during pregnancy on maternal and child health. BJOG: an international journal of obstetrics and gynaecology, 109(6), 689-693.
Liu, J., Zhan, S., Jia, Y., Li, Y., Liu, Y., Dong, Y., … & Cao, Z. (2020). Retinol and α‐tocopherol in pregnancy: Establishment of reference intervals and associations with CBC. Maternal & child nutrition, 16(3), e12975.
