Geschreven door Dirk Cornelis, BSc
Normaal gesproken heeft urine een lichtgele kleur, maar waarom is urine soms donker?
KORT ANTWOORD
Donkere urine wordt meestal veroorzaakt door uitdroging. Als het door uitdroging is veroorzaakt zal de donkere urine meestal amber- of honingkleurig zijn.
Echter kan donkere urine ook betekenen dat je te veel afstoffen in je lichaam hebt. Als het door iets anders dan uitdroging veroorzaakt wordt, kan de urine een rood of bruin tintje hebben. Soms kan het bijna stroopachtig lijken bij bijvoorbeeld een nierziekte of leverziekte.
Dit artikel vertelt je waarom urine soms donker is, welke kleuren het allemaal kan krijgen inclusief de bestanddelen in urine.
Oorzaken donkere urine
Meestal wordt donkere urine dus door uitdroging veroorzaakt. Er zijn echter een aantal aandoeningen met donkere urine geassocieerd:
- leveraandoening, hepatitis, cirrose
- rhabdomyolysis
- glomerulonefritis
- trauma
- obstructie van de galwegen
- blaasstenen, galstenen, nierstenen
- malaria
- kanker: blaaskanker, nierkanker, alvleesklierkanker
- geelzucht
- bijwerkingen van bloedverdunners
- thalassemie
- porfyrie
Overmatige of te zware inspanning kan tot spierletsel leiden waardoor er meer afvalstoffen in je lichaam komen (roze / cola kleurige urine).
Verschillende urine kleuren
Voedingsmiddelen en geneesmiddelen kunnen de kleur van je urine veranderen. Een aantal voedingsmiddelen zullen de kleur het meeste beïnvloeden:
- bieten
- bessen
- favabonen
Waarom urine rood kan zijn
De alarmbellen gaan al gauw rinkelen als je urine rood is, want het bloed moet natuurlijk ergens vanuit de urinewegen in je urine terechtkomen.
Zo passeert urine onder andere de blaas, nieren en prostaat.
De kans dat je in je urine ooit bloed zult krijgen is 10%. Hoewel het vaak onschuldig is kan het ook veroorzaakt worden door een ernstig gezondheidsprobleem.
Bij rode urine moet je daarom langs een dokter gaan. In een kwart van de gevallen zal het veroorzaakt zijn door een infectie, maar pijnloos bloedpassen kan ook veroorzaakt worden door kanker zijn.
Waarom Urine Geel is
De gele kleur van urine komt door het urochroom (urobiline). Dit is een bepaald pigment.
Je nieren filteren urochroom uit je bloedbaan waardoor je urine dus geel wordt. Maar waar komt urochroom vandaan?
Bij de afbraak van rode bloedcellen (hemoglobine) ontstaat urochroom (urobiline) dat via je nieren in de urine terechtkomt.
De gele kleur van urine hangt af van de verdunning of concentratie van de urine. Als je minder drinkt, wordt de urine geconcentreerder en zal de kleur dus sterker worden.
Waar urine uit bestaat
95% van je urine bestaat simpelweg uit water terwijl de overige 5% uit verschillende afvalstoffen bestaat:
- 25 gram ureum (afbraakproduct van eiwitten)
- 10 g elektrolyten: kalium, natrium enz
- 3 g organische zuren zoals fosfaat
- 1,5 g creatinine (afbraakproduct van spierweefsel)
- 1 g urinezuur (afbraakproduct van purines uit het voedsel)
- 40-80 milligram albumine
- hormonen, vitaminen, antilichamen
Take home message
Urine is normaal gesproken lichtgeel. Maar waarom is urine soms donker?
Meestal wordt het door uitdroging veroorzaakt waardoor het meestal amber- of honingkleurig zal zijn.
Het kan ook door iets anders veroorzaakt worden en bijvoorbeeld een rood of bruin tintje hebben. Verschil zien tussen donkere urine t.g.v. uitdroging of door een andere oorzaak kan soms moeilijk te zien zijn.
Alleen een dokter kan de juiste oorzaak achterhalen en jou het beste helpen.
Gewoonlijk is je urine dus geel. Deze gele kleur komt van het pigment genaamd urochroom (urobiline). Urochroom ontstaat bij de afbraak van rode bloedcellen.