Geschreven door Dirk Cornelis, BSc
Vroeg naar bed gaan en elke dag vroeg opstaan is over het algemeen het beste. Maar waarom is vroeg opstaan gezond?
KORT ANTWOORD
Door elke dag vroeg naar bed te gaan en op tijd op te staan blijf je in een gezond slaappatroon. Het heeft dus voornamelijk met je ritme te maken. Zo kan uitslapen in het weekend juist je slaapgewoonten verstoren.
Het is niet erg als je af en toe uitslaapt, zolang je er maar geen gewoonte van maakt om 9 uur of langer te slapen. Het is het belangrijkste dat je elke nacht 7-9 uur goed slaapt.
Dit artikel vertelt je waarom vroeg opstaan gezond is, wat de optimale wektijden en bedtijden zijn, hoe cruciaal de slaap is en de gevaren van te lang slapen.
Beste tijden om wakker te worden per leeftijd
De ideale wektijd verschilt per leeftijd en naarmate je ouder wordt zal de optimale wektijd iets eerder zijn.
Om het jou wat makkelijker te maken heeft de Universiteit van Oxford de ideale wektijden per leeftijd onderzocht:
- twintiger: 9.30 uur
- dertiger: 8.00 uur
- veertiger: 7.30 uur
- vijftiger: 7.00 uur
- zestiger: 6.30 uur
Als je elke nacht 7 tot 9 uur wilt slapen, moet je natuurlijk je bedtijd op je wektijd aanpassen.
Optimale bedtijden per leeftijd
Een kind moet vanzelfsprekend eerder naar bed dan een volwassenen, maar wat zijn de beste bedtijden precies?
Kinderen. Jonge schoolgaande kinderen tot tien jaar moeten ongeveer tussen 20.00 en 21.00 uur naar bed gaan.
Tieners. Tieners moeten voor een optimale nachtrust tussen 21.00 en 22.00 uur naar bed gaan.
Volwassenen. Als volwassene kun je het beste tussen 22.00 en 23.00 uur naar bed gaan. Sommigen beschouwen 22.00 uur als de perfecte bedtijd, want dan kun je een 7-8 uur slapen en alsnog om 5 of 6 uur ’s ochtends opstaan.
Te vroeg naar bed is niet altijd goed
Vaak gaan mensen de avond voor een belangrijke dag extra vroeg naar bed, maar dit doet soms meer kwaad dan goed. Dit heeft met je interne klok te maken.
Een specifiek hersengebied, de ‘’suprachiasmatische nucleus”, reguleert je interne lichaamsklok, maar deze klok kan niet zomaar vroeger ingesteld worden.
En als je lichaam niet klaar is om in slaap te vallen, kun je juist langer wakker in bed blijven liggen. Iets wat je ongetwijfeld wel eens hebt meegemaakt.
Het kan zelfs slaapproblemen veroorzaken, een problematische slaapconditie en slaap angst.
Slaapkwaliteit is cruciaal
Goed slapen is even belangrijk als een gezond dieet en regelmatige lichaamsbeweging. Een hoge slaapkwaliteit verkleint de kans op slaperigheid overdag.
Hoe laat je het beste kan gaan slapen is moeilijk te zeggen, maar over het algemeen is vroeg je bed in duiken en vroeg opstaan het beste.
Dit is echter wel kort door de bocht en verschilt per persoon en situatie. Zo ben je ook afhankelijk van je circadiaanse dag en nachtritme.
Te lang slapen is niet altijd goed
Als volwassene meer dan negen uur slapen wordt door de meeste gezondheidsexperts een lange hoeveelheid slaap beschouwd.
Een gewoonte van lang slapen kan de gezondheid soms aantasten en leiden tot onder andere depressie, meer ontstekingen, huidproblemen, meer pijn en cognitieve stoornissen.
Het kan de kans verhogen op obesitas, diabetes, en hartaandoeningen. Het kan zelfs de vruchtbaarheid verminderen.
Waarom slaap zo belangrijk is
Voldoende slaap is cruciaal voor een optimale gezondheid, want een goede nachtrust verhoogt je concentratie, sportprestaties en productiviteit.
Het verhoogt ook je emotionele en sociale intelligentie en het kan depressie verminderen.
Daarnaast is het goed voor je hart en je afweer. Door elke nacht 7 tot 9 uur te slapen, zal het aantal ontstekingen in je lichaam verminderen.
Het is bovendien nog eens goed voor je gewicht, want dankzij slaap kun je de eetlust hormonen beter reguleren en voorkomen je overeten.
Take home message
Waarom is vroeg opstaan gezond?
Door elke dag op hetzelfde tijdstip naar bed te gaan en op hetzelfde tijdstip op te staan kun je een stabiel slaappatroon creëren. Uitslapen kan dan wel heerlijk zijn, maar kan helaas je ritme verstoren.
Vroeg naar bed gaan is meestal beter dan uitslapen, maar houd er wel rekening mee dat te vroeg naar bed gaan ook slaapproblemen kan veroorzaken omdat je dan te lang wakker kan blijven liggen.
Kortom, ga vroeg naar bed en kom vroeg uit de veren, want dit maakt je gezond, wijs en rijk.
Over Diederik
Bronnen
Lee, C. H., & Sibley, C. G. (2019). Sleep duration and psychological well-being among New Zealanders. Sleep health, 5(6), 606-614.
Lin, P. H., Lin, C. Y., Wang, P. Y., & Yang, S. Y. (2018). Association between sleeping duration and health-related behaviors in college student. Social Health and Behavior, 1(1), 31.
Gariépy, G., Doré, I., Whitehead, R. D., & Elgar, F. J. (2019). More than just sleeping in: a late timing of sleep is associated with health problems and unhealthy behaviours in adolescents. Sleep medicine, 56, 66-72.
Kitamura, S., Katayose, Y., Nakazaki, K., Motomura, Y., Oba, K., Katsunuma, R., … & Mishima, K. (2016). Estimating individual optimal sleep duration and potential sleep debt. Scientific reports, 6(1), 1-9.
Chaput, J. P., Dutil, C., & Sampasa-Kanyinga, H. (2018). Sleeping hours: what is the ideal number and how does age impact this?. Nature and science of sleep, 10, 421.