Hoewel zout (natrium) in kleine hoeveelheden noodzakelijk is, kan een teveel slecht voor de gezondheid zijn. Om deze reden moeten mensen met nier-, hart- of leverproblemen vaak een natriumbeperkt dieet volgen en hun natriuminname bijhouden.

Zout en natrium zijn niet precies hetzelfde. Zout is de minerale verbinding tussen natrium en chloride (natriumchloride). Je kan dus natrium in de vorm van natriumchloride (zout) binnenkrijgen of natrium in andere vormen.

Wellicht heb je ergens gehoord over de nadelige effecten van zout en vraag je je nu af hoe zout je nieren negatief kan beïnvloeden. Kortom, waarom is zout slecht voor nieren?

Zoute maaltijden bevatten veel natrium. Een zoutrijk dieet verstoort de natrium kalium balans, waardoor de nieren minder water kunnen afvoeren. Natrium kan daarmee de bloeddruk verhogen, waardoor de nieren beschadigd kunnen raken. Een zoutrijk dieet kan ook de hoeveelheid calcium in de urine verhogen, waardoor nierstenen kunnen ontstaan. Probeer toegevoegd zout (natrium) daarom te beperken. Gezonde volwassenen en kinderen moeten hun natriuminname tot 2.300 milligram per dag beperken en mensen met een chronische nierziekte tot 1.500 milligram per dag. 

Dit artikel vertelt je de relatie tussen zout, de nierfunctie en een hoge bloeddruk inclusief de te vermijden zoutrijke voedingsmiddelen en alternatieven.

Zout, nierfunctie en hoge bloeddruk

Het lichaam kan, via de nieren, overtollig water verwijderen door het bloed te filteren. Hierbij is een evenwicht van natrium en kalium nodig, om het water vanuit de bloedbaan in de nieren te trekken. 

Een hoge zoutconsumptie zal deze natriumbalans verstoren, waardoor de nieren niet meer optimaal functioneren. Hierdoor zullen de nieren minder overtollig water afvoeren, wat tot een hogere bloeddruk zal leiden. Een hogere bloeddruk zal de nieren extra belasten wat nieraandoeningen kan veroorzaken.

Daarnaast zal, door een hoge zoutconsumptie, de hoeveelheid eiwitten in de urine toenemen. Dit is een belangrijke risicofactor voor een afnemende nierfunctie. Veel zout zal bovendien de nierfunctie bij nierpatiënten verslechteren. 

Te veel natrium en water in je lichaam kan de volgende problemen veroorzaken:

1. Hoge bloeddruk 
2. Extra belasting van het hart
3. Ademhalingsproblemen of kortademigheid ( vocht in de longen)
4. Zwelling van handen, gezicht, voeten of benen 
5. Kramp
6. Bloeddrukdalingen tijdens de dialyse

Aanbevolen hoeveelheid zout 

Eén theelepel zout bevat maar liefst 2.300 mg natrium. 

Volwassenen en kinderen worden geadviseerd minder dan 2.300 mg natrium per dag te eten. 

Afro-Amerikanen, mensen van 51 jaar en ouder, en mensen met hypertensie, diabetes, of een chronische nierziekte moeten hun dagelijkse natriuminname beperken tot 1.500 miligram. Het is daarom verstandig om de natriuminname bij te houden. 

Mensen met een Zuid-Aziatische en Afrikaanse afkomst hebben een 3 tot 5 keer hogere kans op nierfalen. Zuid-Aziatische patiënten met suikerziekte hebben maar liefst 10 keer meer kans op nierfalen. 

Een zoutrijk dieet wordt ook met nierstenen in verband gebracht. Uit studies blijkt dat een verminderde zoutconsumptie de calciumuitscheiding kan verminderen, waardoor de kans op nierstenen afneemt.

Zoutrijke voedingsmiddelen 

Door op het natriumgehalte te letten, kan je een hoge bloeddruk en nierschade voorkomen. Kijk daarom goed op de etiketten in de supermarkt. 

Deze voedingsmiddelen kunnen grote hoeveelheden natrium bevatten:

Zout en kruiden: 

1. Gearomatiseerd zout:  selderij-, knoflook-, en uienzout
2. Bouillonblokjes 
3. Citroenpeper
4. Kosher zout
5. Vleesvermalsmiddel
6. Keukenzout
7. Zeezout
8. Mononatriumglutamaat 
9. Keukenzout

Snacks

1. Noten
2. Maïs chips
3. Krakelingen
4. Aardappelchips
5. Gezouten crackers
6. Pompoenpitten
7. Tortillachips

Sauzen

1. Barbecuesaus
2. Sojasaus
3. Marinades
4. Teriyaki saus
5. Steak saus    

 Gepekelde levensmiddelen

1. Bacon
2. Lunch spek
3. Ham
4. Augurken
5. Olijven
6. Worst
7. Zuurkool
8. Zilt varkensvlees

Gemaksvoeding

1. Chinees eten
2. Chili
3. fastfood
4. Droge soep mixen
5. Diepvriesmaaltijden
6. Voorgerechten
7. Ramen noedels
8. Macaroni en kaas

Ingeblikte voedingsmiddelen: 

1. Groenten in blik
2. Rundvlees voorgerechten
3. Soepen
4. Groentesappen
5. Tomatenproducten

Zuivel

1. Kaas
2. Karnemelk
3. Instant pudding mix

Mensen met een nierziekte, met een kalium limiet, kunnen zoutvervangers op basis van kaliumchloride het beste vermijden.

Alternatieven zout 

Vervang zout voor kruiden en specerijen. Dit zal even wennen zijn, maar na verloop van tijd wordt het steeds gemakkelijker om zout te laten staan. 

Uit onderzoek blijkt dat zeezout in vergelijking met gewoon zout, bij grote hoeveelheden, veel minder schadelijk is voor de nieren.

Voor gezonde nieren kan je het beste genoeg water drinken, hierdoor krijgen je nieren het vocht dat ze nodig hebben om goed te functioneren. Vermijd cafeïne, suiker of andere toevoegingen.

Voor de optimale gezondheid van je nieren drink je elke dag vier tot zes glazen water.

Take home message 

Een zoutrijk dieet zal de natriumbalans verstoren, waardoor de nieren het water minder goed kunnen afvoeren. Als gevolg ontstaat een hogere bloeddruk, die de nieren belasten. Dit kan tot nieraandoeningen leiden.

Door minder zout te eten zal niet alleen je bloeddruk verlagen, maar zal ook de uitscheiding van calcium in de urine verminderen, waardoor de kans op nierstenen afneemt.